Αποτελέσματα διαγωνισμού διηγήματος της εφημερίδας ΓΝΩΜΗ

ΠΡΑΚΤΙΚΟ

της Επιτροπής Αξιολόγησης

Στον  διαγωνισμό διηγήματος με γενικό τίτλο «Στις όχθες του Έβρου», τον οποίο προκήρυξε η καθημερινή εφημερίδα της Θράκης «Η Γνώμη», υποβλήθηκαν ενενήντα διηγήματα.

Η τριμελής επιτροπή απονομής των βραβείων, αποτελούμενη από τις κ.κ. Σωτηρία   Μαραγκοζάκη,   συγγραφέα,   Φωτεινή   Ναούμ,   συγγραφέα   και   Αναστασία Οικονομίδου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης, συνεδρίασε τέσσερις φορές και μετά από συζητήσεις, παρατηρήσεις, σχολιασμούς, κρίσεις, και προτάσεις, γραπτές και προφορικές,   επέλεξε από το πράγματι πλούσιο υποβληθέν υλικό, χωρίς  να γνωρίζει τους συγγραφείς, τα είκοσι επικρατέστερα διηγήματα, τα οποία θα συμπεριληφθούν στο βιβλίο που θα εκδοθεί και βράβευσε τα τρία καλύτερα εξ αυτών που είναι τα εξής:

1ο βραβείο:  στο διήγημα με κωδικό   63   και τίτλο «Ζαφείρι Μαδαγασκάρης»  με συγγραφέα την Αναστασία Κάτσικα

2ο βραβείο: στο διήγημα με κωδικό  12 και τίτλο «Νοέμβρης» με συγγραφέα τον Γιάννη Τέντε

3ο βραβείο: στο διήγημα με κωδικό  32 και τίτλο  «Μνήμη» με συγγραφέα την Αιμιλία Μπάζα

Η επιλογή των διηγημάτων έγινε με βάση τα κριτήρια τα οποία η επιτροπή έθεσε πριν την ανάγνωση των υποβληθέντων διηγημάτων. Τα κριτήρια αυτά είναι: η σχετικότητα του θέματος και του όλου περιεχομένου του διηγήματος με το θέμα της προκήρυξης του διαγωνισμού. Δεύτερον, η λογοτεχνικότητα του έργου, σε επίπεδο γλώσσας, αφηγηματικών τεχνικών και ύφους. Τέλος, η πρωτοτυπία της προσέγγισης του θέματος.

Κατά   την   διαδικασία   επιλογής   των   καλύτερων   διηγημάτων   η   επιτροπή παρατήρησε τα εξής. Η προκήρυξη του διαγωνισμού όριζε ότι «το αφήγημα θα έχει ελεύθερο   θέμα,   θα διαδραματίζεται   στις  παρόχθιες  περιοχές   του  Έβρου   ποταμού, αλλά μπορεί να μεταφερθεί και σε κάθε νησιώτικη περιοχή της Ελλάδας , που έχει θαλάσσια σύνορα.»   Ωστόσο,  24  από τα υποβληθέντα διηγήματα ήταν εκτός θέματος   και   γι   αυτό   αποκλείστηκαν   από   την   περαιτέρω   κρίση   τους.   Μια   άλλη παρατήρηση   είναι   ότι   αρκετά   από   τα   διηγήματα   που   ήταν   εντός   θέματος επικεντρώθηκαν   αποκλειστικά   στο   θέμα   της   προσφυγιάς   και  της   μετανάστευσης, λόγω βέβαια, των γεγονότων που διαδραματίζονται στον συνοριακό ποταμό Έβρο. Λίγα   διηγήματα   προσέγγισαν   το   ποτάμι   από   μία   άλλη   σκοπιά,   γι   αυτό   και   η πρωτοτυπία   της   προσέγγισης  ήταν   ένα   κριτήριο   που   έπαιξε  σημαντικό  ρόλο   στις κρίσεις της επιτροπής. Τα είκοσι διηγήματα που επιλέχτηκαν τελικά, για  να συμπεριληφθούν στην έκδοση του βιβλίου, περιλαμβάνουν τόσο έργα που επικεντρώνονται στο ποτάμι ως πέρασμα/ σύνορο αλλά και έργα που το προσεγγίζουν με μία άλλη ματιά. Πέρα από την ευφάνταστη προσέγγισή τους, τα είκοσι αυτά διηγήματα  διακρίνονται επίσης για την γλώσσα και το ύφος τους που τα καταξιώνουν ως έργα λογοτεχνίας.

Συγκεκριμένα, σε σχέση με τα τρία βραβευθέντα διηγήματα οι κρίσεις της επιτροπής είναι οι εξής:

1. «Ζαφείρι Μαδαγασκάρης»

 Συμπυκνώνει πολλές δυνατότητες   της γραφής και συνάμα  απογειώνει την ελλειπτικότητα.  Κινητοποιεί   τις αισθήσεις,  σέβεται και τιμά τον αναγνώστη καθιστώντας τον  τρόπον τινά συν –συγγραφέα.  Έχει αρετές γλώσσας,  ύφους, τόλμης   και άποψης.  Διαθέτει πρωτοτυπία στα εκφραστικά μέσα (π χ στις μεταφορές) , συμβολισμούς , ρυθμό,  εσωτερική δράση.  Αναδεικνύει τις αντιφάσεις  (π.χ. έρωτας- θάνατος φτώχεια- ευμάρεια, προσφυγιά- ειρήνη)  σε έναν κόσμο όπου «ο πόλεμος ρίχνει μια  μια όλες τις χώρες στο πέτρινο γουδί».   Είναι διήγημα άρτιο  λογοτεχνικά, πυκνό,  απρόβλεπτο, ατμοσφαιρικό . Δεν μένει στην   περιγραφή των προσώπων , των γεγονότων και των καταστάσεων  μα τις υπερβαίνει,  καθώς οι ίδιες οι λέξεις υπονοούν περισσότερα    από εκείνα που εννοούν.  Εν τέλει μας ωθεί αβίαστα να το   ξαναδιαβάσουμε, στοιχείο αδιάψευστο της λογοτεχνικής αξίας του

2. «Νοέμβρης»

 πρόκειται για ένα ρεαλιστικό διήγημα που αφορά το συναπάντημα ενός κυνηγού, που έστησε παγάνα για αγριογούρουνα στις όχθες του «μεγάλου ποταμού», με δύο εξαθλιωμένους και παραπαίοντες μετανάστες που έχουν περάσει το ποτάμι από την «απέναντι όχθη». Η λιτότητα της αφήγησης που αποφεύγει τα μελό κλισέ που   συνηθίζονται   για   το   θέμα,   όπως   και η   εσωτερική   συναισθηματική   αλλά   και ιδεολογική   του δύναμη είναι δύο από τα προσόντα του συγκεκριμένου έργου. Το χαρακτηρίζει, επίσης,   η φροντισμένη γλώσσα του και η ακρίβεια των περιγραφών του:   χωρίς   επιτήδευση   και   χωρίς   προσπάθεια   εντυπωσιασμού   του   αναγνώστη καταφέρνει   να   δώσει   όλα   όσα   χρειάζονται   ώστε   να   δημιουργηθεί   τόσον   η  επιδιωκόμενη συγκίνηση αλλά και ο σχετικός με το θέμα προβληματισμός.

3. «Η μνήμη»

 Αυτό που χαρακτηρίζει  το διήγημα είναι η πρωτότυπη σύλληψη του θέματος που είναι ο βίαιος διαχωρισμός του πνεύματος με το σώμα. Της ψυχής με την υλική υπόσταση. Η  συγγραφέας καταπιάνεται με ένα πανανθρώπινο φόβο. Αυτόν, του θανάτου που έρχεται βίαια και τον αποκολλά από όσα γνώριζε, χαρίζοντάς του, όμως   μια   πρόσκαιρη   ίσως   μνήμη.   Μια   μνήμη   που   σέρνει   μαζί   του   και   του υπενθυμίζει την αγάπη για όσα γνώριζε, γι αυτό το κορμί το τόσο δικό του, τόσο αγαπημένο που ωστόσο, καλείται να αποχωριστεί . «Αναγκάζεται», έτσι,   να δει τη ζωή   του,   αναπόσπαστη   από   όσα   συμβαίνουν   στον   κόσμο.   Ενδιαφέρον   έχει   στην αφηγηματική ροή, ο παραλληλισμός του ήρωα με την Αντιγόνη, κόρη του Οιδίποδα. Στα προσόντα   του   διηγήματος   καταγράφεται  η  λυρική, συγκινησιακά  φορτισμένη γραφή του που καταφέρνει να μας φέρνει αντιμέτωπους με συνθήκες όπως πόλεμος, προσφυγιά,  διαφθορά, εξαθλίωση, όπως και το κλείσιμό του που με λιτό, περιεκτικό τρόπο   μας   δίνει   μια   συνολική   εικόνα   της   ολότητας,   του   ανθρώπου   μέσα   στο περιβάλλον του./

Η επιτροπή επέλεξε επίσης με τα ίδια κριτήρια και τα υπόλοιπα δέκα διηγήματα που διαμορφώνουν την λίστα με τα τριάντα καλύτερα   που θα δημοσιευτούν στη εφημερίδα «Η ΓΝΩΜΗ».

Στα προσόντα   του   διηγήματος   καταγράφεται  η  λυρική, συγκινησιακά  φορτισμένη

γραφή του που καταφέρνει να μας φέρνει αντιμέτωπους με συνθήκες όπως πόλεμος,

προσφυγιά,  διαφθορά, εξαθλίωση, όπως και το κλείσιμό του που με λιτό, περιεκτικό

τρόπο   μας   δίνει   μια   συνολική   εικόνα   της   ολότητας,   του   ανθρώπου   μέσα   στο

περιβάλλον

 Η επιτροπή επέλεξε επίσης με τα ίδια κριτήρια και τα υπόλοιπα δέκα διηγήματα που διαμορφώνουν την λίστα με τα τριάντα καλύτερα   που θα δημοσιευτούν στη εφημερίδα «Η ΓΝΩΜΗ».

Στις 9 Δεκεμβρίου, ημέρα Παρασκευή και ώρα 7.00 μμ,  στην αίθουσα του Ιστορικού Μουσείου Αλεξανδρούπολης,  Λεωφόρος  Δημοκρατίας 335 , απέναντι  από το Δημαρχείο,  θα γίνει η εκδήλωση απονομής των βραβείων και του βιβλίου με τα είκοσι καλύτερα διηγήματα , το οποία  δικαιούνται να παραλάβουν όλοι όσοι πήραν μέρος στον διαγωνισμό. Στην εκδήλωση θα συμμετέχει και θα μιλήσει για το διήγημα, ο συγγραφέας Γιώργος Σκαμπαρδώνης.