αραβόφωνη ποίηση προσφύγων
Θωμάς Ψύρρας
Θράκα
ISBN: 978-618-5155-15-5
Οι πολεμικές εστίες, οι βαρβαρότητες στη Συρία και τα προσφυγικά κύματα έχουν αφυπνίσει πολλούς καλλιτέχνες στρέφοντας το βλέμμα τους προς στη Μέση Ανατολή. Πολλά ποιήματα γράφονται για τους πρόσφυγες τα τελευταία χρόνια, αλλά μέχρι τώρα δεν έχει υπάρξει μία προσπάθεια μελέτης της ποίησης των ίδιων των προσφύγων.
Το κενό αυτό στον χώρο της κριτικής έρχεται να καλύψει η ανθολογία του Θωμά Ψύρρα «η τύχη της ποίησης στο φανταστικό χαλιφάτο» (Θράκα, 2016). Πρόκειται για μία εξαιρετική μελέτη, η οποία στον πρόλογό της εισάγει τον αναγνώστη στην ισλαμική/αραβόφωνη ποιητική κουλτούρα και προσεγγίζει κοινωνιοπολιτιστικά το αυτοαποκαλούμενο "χαλιφάτο" χωρίς προκαταλήψεις και ιδεοληψίες. Ο μελετητής αποδεικνύει μία βαθιά γνώση της ισλαμικής κουλτούρας τόσο στον πολιτιστικό τομέα όσο και στον πολιτικό.
Ας μην παραβλέπουμε πως η ποίηση είναι βαθιά ριζωμένη στην αραβόφωνη λαϊκή κουλτούρα τόσο όσο και σαν προπαγανδιστικό μέσο (εδώ κατασκευής μιας νέας "εθνικής" ιδεολογίας με αναφορές στην προϊσλαμική και πρωτοϊσλαμική περίοδο). Έτσι μέσα από την ποίηση ο μελετητής αναλύει και το ισλαμικό όραμα του «φανταστικού χαλιφάτου». Βέβαια, ανάλογα ποιητικά όπλα μεταχειρίζονται και οι αντι-ISIS μουσουλμάνοι στη Δυτική Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή.
Στο βιβλίο ανθολογούνται ποιήματα «από τις παραμονές τις επιθέσεις στη Βαγδάτη το 2003 μέχρι σήμερα από ποιητές που δεν εντάχθηκαν σε οποιαδήποτε εκδοχή στράτευσης αλλά μέσα από τη φρίκη των γεγονότων διαμόρφωσαν μία ποιητική και ηθική στάση ανθρωπισμού και την υπηρετούν με συνέπεια».
Οι περισσότεροι ανθολογούμενοι ποιητές είναι πρόσφυγες οι ίδιοι. Και για αυτό είναι τόσο σημαντική τούτη ανθολογία, καθώς συμπληρώνει τα ελληνικά γράμματα στο κομμάτι εκείνο της προσφυγικής ποίησης τοποθετημένη δίπλα στη στιχουργία Ελλήνων δημιουργών που με ευαισθησία καταγραφούν συναισθήματα και αγωνίες για το θέμα, αλλά πάντα "από έξω".
