Η Άννα, η εγγονή της Λωξάντρας μας, το καλοκαίρι του 1914 δέχεται πρόσκληση από τον θείο της, Αλέκο, που ζει πλέον στο Βατούμ της Ρωσίας, να τους επισκεφθεί για ένα μήνα πριν ξεκινήσουν τα σχοολεία και να κάνει ένα ταξίδι αναψυχής με τη θεία Κλωντ ως τη Σταυρούπολη, γυρνώντας όλο τον Καύκασο. Είναι το καλοκαίρι που δολοφονείται ο Αρχιδούκας Φερδινάνδος, διάδοχος της Αυστρίας, και με αφορμή αυτό το γεγονός κηρύσσει τον πόλεμο η Αυστροουγγαρία στη Σερβία. Αυτά τα πρώτα σύννεφα γεμίζουν ανησυχία τους οικείους της Άννας, σύντομα όμως η λαχτάρα για ένα ταξίδι υπερνικά τις φοβίες. Πού να ήξερε η δόλια πως οι διακοπές ενός μηνός θα μετατρέπονταν σε έναν εφιάλτη πέντε ολόκληρων χρόνων!
Η, ας πούμε, συνέχεια της «Λωξάντρας», με την Άννα, εγγονή από τη μεριά της Κλειώς, να αποχαιρετά τη γερόντισσα Λωξάντρα και να ταξιδεύει με τις δυσκολίες της εποχής ως τον μακρινό Καύκασο, από όπου επέστρεψε τον Αύγουστο του 1920! Η γνωστή γραφή της λατρεμένης Μαρίας Ιορδανίδου, η διεισδυτική ματιά και το παρατηρητικό της βλέμμα, οι σταλαγματιές χιούμορ που εξισορροπούν τις δύσκολες και κάποτε απάνθρωπες συνθήκες ζωής στην αχανή χώρα του Λένιν, το φροντισμένο και πηγαίο λεξιλόγιο είναι μερικά απο τα συστατικά που με κράτησαν ως το τέλος.
Τη «Λωξάντρα» την αγάπησα βαθιά γιατί έχω ιδιαίτερο συναισθηματικό δέσιμο και αγάπη με την Κωνσταντινούπολη και τον εκεί ελληνισμό, επομένως είπα να προχωρήσω στα επόμενα βιβλία της συγγραφέως με κάποιον δισταγμό, κυρίως ως προς τη θεματολογία. Ειδικά από τη στιγμή που οι «Διακοπές στον Καύκασο» αφορούν τις δύσκολες καταστάσεις στη Ρωσία του σοσιαλισμού και μετέπειτα του κομμουνισμού, φοβήθηκα πως θα βρεθώ αντιμέτωπος με έναν κυκεώνα ιστορικών γεγονότων και ονομάτων και με μια καθημερινότητα που απέχει παρασάγγας από το σήμερα. Και ηττήθηκα κατά κράτος! Η μαεστρία και το ταλέντο της Μαρίας Ιορδανίδου με βοήθησαν όχι μόνο να παρακολουθήσω με κομμένη ανάσα τις περιπέτειες της Άννας και των ανθρώπων που συνάντησε εκεί αλλά και να κατανοήσω τα αίτια και τη σημασία της Οκτωβριανής Επανάστασης του 1917 και πώς αυτή συνδέεται με την πορεία της Ρωσίας μέσα στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο.
Η Άννα καταφέρνει να φτάσει στο Βατούμ όμως τα πράγματα παίρνουν αναπάντεχη τροπή στο ταξίδι με τη θεία της, μιας και η Ρωσία έχει κηρύξει επιστράτευση, οπότε στα τρένα και στις μετακινήσεις γίνεται χαλασμός Κυρίου! Έτσι, η Άννα χάνεται με τη θεία της και καταφεύγει στις αφιλόξενες στέπες, όπου ζει μια σειρά γεγονότων που τη γεμίζουν θλίψη και νοσταλγία για το δικό της σπιτικό. Σταδιακά, πότε με ευτυχείς συγκυρίες και πότε με δύσκολες καιρικές και ιστορικές συνθήκες, η Άννα όχι μόνο μαθαίνει ρωσικά αλλά καταφέρνει και να σπουδάσει στο αντίστοιχο σχολείο. Οι άνθρωποι που συναντά, οι καταστάσεις που βιώνει, τα κοινωνικοπολιτικά γεγονότα που αλλάζουν για πάντα τον χάρτη της ρωσικής και της παγκόσμιας Ιστορίας, είναι συμπυκνωμένες και τεκμηριωμένες μικροστιγμές που η συγγραφέας θυμόταν με διαύγεια όταν έγραφε το μυθιστόρημα. Προς τιμήν της, δεν έχτισε ένα ιστορικό πλαίσιο γύρω από την ιστορία της Άννας, αντίθετα, ο απόηχος και τα απόνερα των συμβάντων άλλαζαν τη ζωή των πρωταγωνιστών και δευτεραγωνιστών του βιβλίου όλη την ώρα. Ειδικά στο σημείο που φτάνουμε στο έτος 1917 και γίνεται η ανατροπή του Τσάρου και ο εμφύλιος πόλεμος μεταξύ των αντίπαλων στρατοπέδων, αντί το κείμενο να καταντήσει ιστορικό δοκίμιο και να γεμίσει ονόματα επί ονομάτων, παραμένει στα βασικά και καίρια σημεία της πορείας του χρόνου, κάτι που προσωπικά με βοήθησε πολύ να καταλάβω τι πραγματικά συνέβη τότε εκεί και γιατί μνημονεύεται ακόμη και σήμερα.
Οι «Διακοπές στον Καύκασο» είναι άλλο ένα εξαιρετικό δείγμα γραφής της Μαρίας Ιορδανίδου, ένα υπέροχο ταξιδιωτικό μυθιστόρημα, διασκεδαστικό και συγκινητικό, σκληρό και νοσταλγικό, γεμάτο εξαιρετικές παρομοιώσεις, μεταφορές και άλλα καλολογικά στοιχεία, απλά αλλά όχι απλοϊκά, με βαθιά νοήματα, στιβαρή ματιά απέναντι στην αμείλικτη Ιστορία και πιστεύω πως ακόμη και σήμερα διαβάζεται απνευστί.
0 Σχόλια