ΕΝΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Μια επίκαιρη πρόταση για την αναθεώρηση
του Ελληνικού Συντάγματος
από έξι αξιόλογους επιστήμονες
Το ισχύον Σύνταγμα άντεξε τη δοκιμασία των Μνημονίων. Για τη χρεοκοπία της Χώρας, όμως, που έφερε τα Μνημόνια, φταίει και το Σύνταγμα. Γι’ αυτό έχει ωριμάσει το αίτημα
για μια τολμηρή αναθεώρηση, που θα θέσει τέρμα στα κακώς κείμενα και θα διευκολύνει
την έξοδο της Χώρας από την κρίση και, πιο μακροπρόθεσμα, την ανάκαμψη.
Από την εισαγωγή του βιβλίου
Τα Συντάγματα καθορίζουν το πολίτευμα: αφενός αναθέτουν αρμοδιότητες στα βασικά όργανα του Κράτους, διαγράφοντας τον τρόπο άσκησής τους, και αφετέρου κατοχυρώνουν ατομικά, κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα. Ο καθορισμός της κρατικής εξουσίας αποβλέπει στον περιορισμό τού εκ φύσεως και έξεως αχαλίνωτου. Αλλά και η καταγραφή των ελευθεριών σ’ αυτό ακριβώς αποσκοπεί: στον περιορισμό της ατίθασης εξουσίας που τείνει να ελέγχει όσο πιο πολύ μπορεί το πολύπτυχο της ατομικότητας και της συλλογικότητάς μας.
Το βιβλίο Ένα καινοτόμο Σύνταγμα για την Ελλάδα που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ (σελίδες: 280, τιμή: 13,30 €) πραγματεύεται ακριβώς αυτά τα ζητήματα: «Ελευθερία – Ισότης – Αδελφότης» (= Δημοκρατία – Κράτος Δικαίου – Κοινωνικό Κράτος). Ξεκινώντας με μια εισαγωγή των συγγραφέων όπου αιτιολογούν το σκεπτικό τους, το βιβλίο συμπεριλαμβάνει τόσο το προτεινόμενο Σύνταγμα όσο και το πλήρες κείμενο του ισχύοντος Συντάγματος πάνω στο οποίο σημειώνονται οι προτεινόμενες αλλαγές (προσθήκες και διαγραφές) και τα σχόλια της συγγραφικής ομάδας. Στην έκδοση περιλαμβάνονται επίσης το προτεινόμενο Σύνταγμα και η αιτιολογική του έκθεση στα αγγλικά.
Με πρωτοβουλία του Στέφανου Μάνου, πρώην Υπουργού και οικονομολόγου, το φθινόπωρο του 2015 συγκροτήθηκε μια ομάδα αποτελούμενη, πέραν του κ. Μάνου, από τους Καθηγητές Δημοσίου Δικαίου Νίκο Κ. Αλιβιζάτο, Γιώργο Γεραπετρίτη, Γιάννη Κτιστάκι και Φίλιππο Κ. Σπυρόπουλο, καθώς και τον οικονομολόγο Παναγή Βουρλούμη. Σκοπός της ομάδας ήταν η διατύπωση πρότασης για ορισμένες συνταγματικές αλλαγές, με στόχο ένα νέο Σύνταγμα που προσπαθεί δύο πράγματα: αφενός να αιμοδοτήσει τη δημοκρατία και κοινοβουλευτική μας παράδοση και αφετέρου να εκσυγχρονίσει τους θεσμούς, αποτολμώντας τομές και δημιουργώντας παράλληλα ένα ασφαλές περιβάλλον για την ανάπτυξη, με αίσθημα εμπιστοσύνη στο Κράτος.
Έπειτα από εννέα περίπου μήνες διαλόγου, συναινέσεων και συμβιβασμών, η ομάδα ολοκλήρωσε την πρότασή της, η οποία μεταξύ άλλων αφορά θεματικές όπως: το εκλογικό σύστημα, η διάρκεια και η δυνατότητα διάλυσης της Βουλής, η άρση εμπιστοσύνης προς την κυβέρνηση, η ασυλία των βουλευτών, ο ρόλος και οι αρμοδιότητες του Προέδρου της Δημοκρατίας, το ασυμβίβαστο βουλευτών-μελών της κυβέρνησης, η λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων, η δημοσιονομική αυτοτέλεια της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Διαμορφώνεται έτσι ένα θεσμικό πλαίσιο που συμβάλλει στη δημιουργία ενός αποτελεσματικού Κράτους, ταγμένου στην υπηρεσία του γενικού συμφέροντος, και όχι επιμέρους συμφερόντων, στην εμπέδωση ενός κλίματος εμπιστοσύνης και ασφάλειας του πολίτη, στη δημιουργία πολιτικών συναινέσεων και συμβιβασμών για την προκοπή μας, στην αξιοκρατία και στην καταπολέμηση των άδικων προνομίων του παρελθόντος, στην ανάπτυξη. Το προτεινόμενο Σύνταγμα, απαλλαγμένο από διατάξεις που κατοχύρωναν απαράδεκτα προνόμια σε κάθε είδους συντεχνίες (από τους υποθηκοφύλακες έως τους Καθηγητές Πανεπιστημίου), είναι επιπλέον λιτότερο: δεν ξεπερνά τις 11.500 λέξεις έναντι των 25.000 του ισχύοντος!
Στο πιθανό ερώτημα ακόμα και ενός καλόπιστου πολίτη «Καλά είναι όλ’ αυτά. Εμάς τι μας νοιάζουν;», η απάντηση της ομάδας εργασίας είναι «Κάτι κάνουν και για μας». Στο βιβλίο τεκμηριώνουν την απάντησή τους μέσα από τις προτάσεις τους για ένα καινοτόμο Σύνταγμα. Μεταξύ άλλων αναφέρουν:
• Δεν μας φορολογούν αναδρομικά για το εισόδημά μας.
• Μας εγγυώνται σταθερή φορολογία για το σπίτι μας, με βάση την αξία που είχε όταν το αποκτήσαμε.
• Μας φέρνουν κοντά στο κέντρο λήψης αποφάσεων, όπως στον Δήμο μας, τον οποίο θα μπορούμε να ελέγχουμε και ως προς την οικονομική του διαχείριση.
• Εμείς και τα παιδιά μας θα μπορούμε να βρούμε δουλειά με βάση την αξία μας.
• Η ψήφος θα γίνει πιο ελεύθερη και πιο αποτελεσματική.
Η πρόταση αποτέλεσε αφορμή για ανοιχτή συζήτηση στην εφημερίδα Η Καθημερινή, που ξεκίνησε στο φύλλο της 29ης Μαΐου 2016 και συνεχίζεται ακόμη, εν αναμονή της επίσημης δήλωσης προθέσεων της κυβέρνησης ως προς το περιεχόμενο της συνταγματικής αναθεώρησης.
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ σε όλα τα βιβλιοπωλεία.
Η ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Ο Νίκος Κ. Αλιβιζάτος είναι Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Ο Παναγής Βουρλούμης, πρώην διοικητής του ΟΤΕ, είναι οικονομολόγος.
Ο Γιώργος Γεραπετρίτης είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου
στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Ο Γιάννης Κτιστάκις είναι Επίκουρος Καθηγητής Διεθνούς Δικαίου στα Πανεπιστήμια του Βοσπόρου (Κωνσταντινούπολη) και της Θράκης.
Ο Στέφανος Μάνος, πρώην υπουργός, είναι οικονομολόγος.
Ο Φίλιππος Κ. Σπυρόπουλος είναι Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.