Αναψηλάφηση, του Βασίλη Γκουρογιάννη

γράφει ο Άγγελος Κουτσούκης

Η Αναψηλάφηση του Βασίλη Γκουρογιάννη είναι, ίσως, το πιο πολιτικό μυθιστόρημα που γράφτηκε για την περίοδο από την μεταπολίτευση και μετά, και, σίγουρα, το μόνο που καταφέρνει να ανιχνεύσει τις αιτίες της οικονομικής κρίσης που έχει χτυπήσει την Ελλάδα εδώ και αρκετά χρόνια. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα με λόγο ουσιαστικό και βαθύ, που χωρίς καλολογικά στοιχεία, τοποθετεί τα πράγματα στην ουσιαστική τους βάση.

«Ο ήρωας του βιβλίου-μέλος μιας αριστερής αντιστασιακής οργάνωσης κατά τη δικτατορία η οποία εξαρθρώθηκε από τους χουντικούς-καταφεύγει στη Βαρκελώνη όπου διαπρέπει ως κλασικός φιλόλογος και ομηριστής. Με τις ψυχικές και σωματικές κακοποιήσεις που φέρει, δεν επιστρέφει στην Ελλάδα παρά πενήντα χρόνια αργότερα. Στην Ελλάδα του σήμερα. Βρίσκει μια χώρα σε πολιτική, οικονομική, ηθική, γλωσσική παρακμή, βουτηγμένη στον αμοραλισμό και στην αμάθεια. Δεν μπορεί να την αντέξει. Οι παλιοί σύντροφοι έχουν μεταλλαχτεί, ακολούθησαν δρόμους εντελώς αντίθετους από την αρχική ιδεολογία τους, άλλοι περιφέρονται κομματικά, άλλοι καταδικάστηκαν για διαφθορά και οι αξιοπρεπέστεροι έχουν εξαφανιστεί-μια εμπλοκή του βιολογικού καθαρισμού της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας επιτρέπει πάντα στα πολιτικά περιττώματα να επιπλέουν», αντιγράφω από το οπισθόφυλλο του βιβλίου.

Και κάπως έτσι έχουν τα πράγματα. Ο κεντρικός ήρωας πολύ γρήγορα αντιλαμβάνεται ότι οι ελληνικές λέξεις όπως τις γνώριζε, έχουν χάσει την σημασία που εκείνος ήξερε. Η ίδια λέξη μπορεί να ’χει αλλάξει ουσιαστικά μέσα στα πενήντα χρόνια της απουσίας του από την πατρίδα.

«Είναι περίεργο, αλλά λέει τη λέξη πατρίδα όλο και συχνότερα, και τη λέει ακόμη με μητρική προφορά, η ισπανική γλώσσα δεν της έφαγε κανένα γράμμα. Ολόκληρη η λέξη απαρτίζεται ευτυχώς από γράμματα που δεν τα χωνεύει το στομάχι της ισπανικής. Ενώ όμως πρέπει να νοιώθει περήφανος για τη χρήση αυτής της λέξης, εντούτοις αισθάνεται ένα είδος αηδίας όταν η λέξη βρίσκεται στο στόμα του, σαν να έχει αρπάξει μασημένη τσίχλα από το στόμα των υπερ-πατριωτών, των χρυσαυγιτών, και συνεχίζει να τη μασάει κι αυτός! Έχει μνήμες. Τις έχει γευτεί αυτές τις ιδεολογικές τσίχλες: Πατρίς-Θρησκεία-Οικογένεια. Ελλάς – Ελλήνων – Χριστιανών. Πρέπει να δημιουργηθεί άλλη λέξη αγάπης για την πατρίδα, αυτή η όμορφη ομηρική λέξη έχει καεί».

Ο ήρωας του βιβλίου επιστρέφει σε μια πατρίδα και συναντά κάποιους παλιούς συντρόφους που πιά δεν αναγνωρίζει. Τίποτα από όλα αυτά που αντικρίζει δεν του θυμίζουν αυτό που είχε φυλάξει ο ίδιος μέσα του και το διαφύλαξε σαν κάτι ιερό περίπου πενήντα χρόνια. Όλα ξεπουλήθηκαν στον βωμό του κέρδους και της όποιας επιτυχίας και κοινωνικής καταξίωσης. Αλλά, μπορεί τα περιττώματα να επιπλέουν, πλην όμως η κάθαρση νομοτελειακά πάντοτε γίνεται.

Ο Μάνος Κοντολέων έγραψε για την «Αναψηλάφηση» στην Καθημερινή: «Αλλά τα 50 χρόνια απουσίας είναι πολλά και τον έχουν κάνει να αισθάνεται ως ένας άνθρωπος που δεν έχει πού να πατήσει. Η Ισπανία ποτέ δεν έγινε η πατρίδα του και η Ελλάδα –στην οποία επιστρέφει– μοιάζει τόσο διαφορετική από εκείνη που είχε αφήσει. Όλοι οι σύντροφοί του έχουν ή συμβιβαστεί με έναν μικροαστικό τρόπο ζωής ή έχουν υποταχθεί σε μια κούρσα κερδοσκοπίας ή και έχουν αφεθεί σε μια άνευ νοήματος αναπόληση ενός παρελθόντος που κανείς δεν του αναγνωρίζει την όποια ουσιαστική αξία.

Η χώρα όλη έχει αλλάξει. Και ο άνθρωπος αυτός –που πέρασε όλη του τη ζωή, ως φιλόλογος, χωμένος μέσα στη μητρική του γλώσσα– ανακαλύπτει πως ακόμα και αυτή η ίδια η ελληνική γλώσσα που είχε διδαχτεί και είχε μάθει να χρησιμοποιεί, έχει αλλοιωθεί, έχει παραμορφωθεί… Μαζί με τους ανθρώπους και τα ήθη τους και η γλώσσα τους ακολουθεί πτωτική πορεία προσαρμογής σε περιπτωσιακές καταστάσεις».

«Η Ελλάδα θεωρείται από τα διεθνή μέσα ενημέρωσης και από τους πλέον ειδικούς ότι χτυπήθηκε πολύ ισχυρά, με ένταση τυφώνα, από την crisis. Εντελώς λανθασμένη προσέγγιση, που στηρίχτηκε σε κοινά συμπτώματα διαφορετικών ασθενειών.

Η Ελλάδα δεν πάσχει από την οικονομική ασθένεια crisis από την οποία νόσησαν και άλλες χώρες, όπως και η δική σας, και θεραπεύτηκαν, αλλά από μια απαίσια, νευρολογική θανατηφόρο ασθένεια, την anorexia nervosa, τη νευρική ανορεξία όπως την ξέρει ο κόσμος. Όλοι ξέρουν τι είδους φρικτή ασθένεια είναι αυτή. Τα συμπτώματα το επιβεβαιώνουν. Όσα υλικά αγαθά κατανάλωσε βουλιμικά η χώρα μου επί σειρά ετών μετά την πτώση της Χούντας των Συνταγματαρχών τα εξέμεσε, και ο εμετός παγιώθηκε σε όλη την επικράτεια και πήρε μορφή αυθαίρετων πολυτελών κτισμάτων φαραωνικών διαστάσεων σε νησιά, δάση και ακτές», λέει κάποια στιγμή ο κεντρικός ήρωας.

«Δεν είναι τυχαίο που ο ήρωας του βιβλίου γυρίζει μετά 50 χρόνια στην Ελλάδα και κάνει κριτική. Είναι ο μόνος που μπορεί, εμείς οι υπόλοιποι, λίγο ή πολύ, τσιμπολογήσαμε από τα Βόδια του Ηλίου, όπως λέω στο βιβλίο. Δεν τα αρμέξαμε, τα κάναμε μπριζόλες. Μέσα σε αυτούς και εγώ, δεν εξαιρώ τον εαυτό μου. Δεν είμαι εγώ ο τιμητής, είμαι και εγώ ένας από αυτούς που πικραίνουν και πικραίνονται από αυτά που έγραψα, είμαι σε μια σέλφι μαζί με τους άλλους. Το βιβλίο είναι γραμμένο από πόνο και από σιχασιά», είπε ο Βασίλης Γκουρογιάννης σε μια συνέντευξή του στην Καθημερινή.

Η «Αναψηλάφηση» είναι ένα βιβλίο-κατάθεση και ο κάθε σκεπτόμενος Ελληνίδας θα έπρεπε να το διαβάσει. Για να καταλάβει πως τα αποτελέσματα της «κρίσης» που περνάμε τα τελευταία, σχεδόν, δέκα χρόνια, είναι πρώτα πολιτισμικά και μετά οικονομικά. Αθώοι δεν υπάρχουν. Πολύ σωστά λέει ο συγγραφέας για τον ήρωα του βιβλίου του: «Είναι ο μόνος που μπορεί, εμείς οι υπόλοιποι, λίγο ή πολύ, τσιμπολογήσαμε από τα Βόδια του Ηλίου, όπως λέω στο βιβλίο. Δεν τα αρμέξαμε, τα κάναμε μπριζόλες».

Ακολουθήστε μας

Οι προσφορές των εφημερίδων για το Σαββατοκύριακο 15 – 16 Φεβρουαρίου 2025

Οι προσφορές των εφημερίδων για το Σαββατοκύριακο 15 – 16 Φεβρουαρίου 2025

Real News https://youtu.be/2a72XROiaaUΚαθημερινή Πρώτο Θέμa Το Βήμα της Κυριακής Δώστε μας το email σας και κάθε Παρασκευήθα έχετε στα εισερχόμενά σας τις προσφορές των εφημερίδων (Δεν στέλνουμε ανεπιθύμητη αλληλογραφία ενώ μπορείτε να...

Κοίτα τη φύση ξανά, της Αζούλ Λόπες

Κοίτα τη φύση ξανά, της Αζούλ Λόπες

 γράφει ο Πάνος Τουρλής Ένας άνθρωπος κάποτε είχε μεγάλη περιέργεια για τον ουρανό, αναρωτιόταν τι να υπήρχε εκεί πάνω και περνούσε την ημέρα του κοιτώντας συνεχώς ψηλά. Προσπάθησε να τραβήξει το ενδιαφέρον των συνανθρώπων του προς τον ουρανό αλλά κανείς δεν του έδινε...

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΑΡΧΑΙΕΣ ΚΑΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΕΣ ΠΟΥ ΑΓΓΙΞΑΝ ΚΑΙ ΞΕΠΕΡΑΣΑΝ ΤΟΝ ΜΥΘΟ – Ζαμπακίδης Ζήνωνας & Μαρκάκη Βασιλική

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΑΡΧΑΙΕΣ ΚΑΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΕΣ ΠΟΥ ΑΓΓΙΞΑΝ ΚΑΙ ΞΕΠΕΡΑΣΑΝ ΤΟΝ ΜΥΘΟ – Ζαμπακίδης Ζήνωνας & Μαρκάκη Βασιλική

γράφει η Κατερίνα Σιδέρη Έχουμε ακούσει για πολλές γυναίκες που πέρασαν στην ιστορία, για γυναίκες που κατέχουν περίοπτη θέση στο κάδρο της. Αν με ρωτάτε, γνώρισα κάμποσες, μα όχι όλες όσες το σημερινό βιβλίο φιλοξενεί. Μαγεύτηκα πραγματικά από το περιεχόμενό του, από...

Ακολουθήστε μας στο Google News

Επιμέλεια άρθρου

Διαβάστε κι αυτά

ΒιβλιοκριτικέςΠαιδική λογοτεχνία
Κοίτα τη φύση ξανά, της Αζούλ Λόπες
Κοίτα τη φύση ξανά, της Αζούλ Λόπες

Κοίτα τη φύση ξανά, της Αζούλ Λόπες

 γράφει ο Πάνος Τουρλής Ένας άνθρωπος κάποτε είχε μεγάλη περιέργεια για τον ουρανό, αναρωτιόταν τι να υπήρχε εκεί πάνω και περνούσε την ημέρα του κοιτώντας συνεχώς ψηλά. Προσπάθησε να τραβήξει το ενδιαφέρον των συνανθρώπων του προς τον ουρανό αλλά κανείς δεν του...

Βιβλιοκριτικές
ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΑΡΧΑΙΕΣ ΚΑΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΕΣ ΠΟΥ ΑΓΓΙΞΑΝ ΚΑΙ ΞΕΠΕΡΑΣΑΝ ΤΟΝ ΜΥΘΟ – Ζαμπακίδης Ζήνωνας & Μαρκάκη Βασιλική
ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΑΡΧΑΙΕΣ ΚΑΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΕΣ ΠΟΥ ΑΓΓΙΞΑΝ ΚΑΙ ΞΕΠΕΡΑΣΑΝ ΤΟΝ ΜΥΘΟ – Ζαμπακίδης Ζήνωνας & Μαρκάκη Βασιλική

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΑΡΧΑΙΕΣ ΚΑΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΕΣ ΠΟΥ ΑΓΓΙΞΑΝ ΚΑΙ ΞΕΠΕΡΑΣΑΝ ΤΟΝ ΜΥΘΟ – Ζαμπακίδης Ζήνωνας & Μαρκάκη Βασιλική

γράφει η Κατερίνα Σιδέρη Έχουμε ακούσει για πολλές γυναίκες που πέρασαν στην ιστορία, για γυναίκες που κατέχουν περίοπτη θέση στο κάδρο της. Αν με ρωτάτε, γνώρισα κάμποσες, μα όχι όλες όσες το σημερινό βιβλίο φιλοξενεί. Μαγεύτηκα πραγματικά από το περιεχόμενό του,...

ΒιβλιοκριτικέςΠαιδική λογοτεχνία
Ο Άρης χαμογελάει / Ο Άρης γκρινιάζει, του Π. Κραμπλ
Ο Άρης χαμογελάει / Ο Άρης γκρινιάζει, του Π. Κραμπλ

Ο Άρης χαμογελάει / Ο Άρης γκρινιάζει, του Π. Κραμπλ

 γράφει ο Πάνος Τουρλής Ο Άρης είναι ένα γκρινιάρικο ελεφαντάκι που μια μέρα του πάνε όλα στραβά. Το αγαπημένο του πουλόβερ έχει μπει στο πλύσιμο, πάτησε ένα παιχνίδι, του κόπηκε το κορδόνι του παπουτσιού, άρχισε να βρέχει όταν ξεκίνησε για το σχολείο κι είχε και...

Βιβλιοκριτικές
Όταν όλα πήγαν στραβά, των Μαξ Τεμπορέλλι και Μπάρμπαρα Γκότσι
Όταν όλα πήγαν στραβά, των Μαξ Τεμπορέλλι και Μπάρμπαρα Γκότσι

Όταν όλα πήγαν στραβά, των Μαξ Τεμπορέλλι και Μπάρμπαρα Γκότσι

 γράφει ο Πάνος Τουρλής Δέκα πρόσωπα που ανακάλυψαν ή εφηύραν κάτι, ξεκινώντας από κάτι που τους ενδιέφερε ή τους γοήτευσε. Δέκα ιδιαίτερες προσωπικότητες που έχουν κρατήσει ένα πολύτιμο μυστικό και αυτό θα το φανερώσουν στους μικρούς αναγνώστες του βιβλίου. Τόμας...

Βιβλιοκριτικές
Μια μέρα της ζωής του Άμπεντ Σαλάμα, του Νέιθαν Θρωλ
Μια μέρα της ζωής του Άμπεντ Σαλάμα, του Νέιθαν Θρωλ

Μια μέρα της ζωής του Άμπεντ Σαλάμα, του Νέιθαν Θρωλ

γράφει η Παναγιώτα Μπαϊράμη Το βιβλίο, που έλαβε το βραβείο Πούλιτζερ Γενικής Τεκμηριογραφίας 2024, επιχειρεί, αξιοποιώντας ως αφηγηματικό πυρήνα ένα πραγματικό τραγικό συμβάν, ένα θανατηφόρο ατύχημα, εμπλουτισμένο με επαρκές πρωτογενές υλικό, να αποτυπώσει τις...

Βιβλιοκριτικές
Τίμιες πόρνες, της Λένας Τερκεσίδου
Τίμιες πόρνες, της Λένας Τερκεσίδου

Τίμιες πόρνες, της Λένας Τερκεσίδου

γράφει ο Πάνος Τουρλής Γυναίκες που μπλέκονται σε κυκλώματα πορνείας και trafficking, σεξεργάτριες που προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα, όνειρα κι ελπίδες που διαψεύστηκαν, «πελάτες» που φέρονται υποτιμητικά και ευτελιστικά στις κοπέλες που επιλέγουν. Το νέο...

0 σχόλια

0 Σχόλια

Υποβολή σχολίου