Η Επιχείρηση Ζάχαρη είναι ένα βιβλίο που βρέθηκε στα χέρια μου κατά τύχη… ή ατυχία! Γνώριζα τον συγγραφέα μόνο από μία κινηματογραφική του επιτυχία, την ταινία Η εξιλέωση (που είχε κυκλοφορήσει αρχικά σε βιβλίο από τις εκδόσεις Νεφέλη το 2002). Λαμβάνοντας λοιπόν υπ’όψιν μου αυτά τα δύο του έργα μπορώ με κάθε σιγουριά να μιλήσω ότι πρόκειται για έναν Βρετανό συγγραφέα παθιασμένο με την ιστορία της χώρας του…μήπως όμως θα ήταν καλύτερο αν είχε γίνει ιστορικός;
Χωρίς να θέλω να μειώσω καθόλου το έργο του και την προσπάθεια του και θέλοντας να δικαιολογήσω, κυρίως μέσα μου, την τελείως διαφορετική προσωπική άποψη που σχημάτισα σε σχέση με τα επαινετικά σχόλια που συνήθως συνοδεύουν τα βιβλία από κριτικές, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι πολύ απλά η γοητεία ενός μυθιστορήματος που βασίζεται κατ’ εξοχήν σε ιστορικά γεγονότα, άσχετο από την εγγύτητα της ιστορικότητάς τους, όταν αυτό το έργο φτάνει να μεταφράζεται και να διανέμεται και σε άλλες χώρες, χάνει κάτι αμφίδρομα και από την μυθιστορικότητά του αλλά και από την ιστορικότητά του. Πολύ περισσότερο όταν η περίοδος την οποία ο συγγραφέας προσπαθεί να αναφέρει βιαστικά και συγκεχυμένα αφορά περίπου σε έναν αιώνα και σε μία πολύπαθη χώρα όπως η Μεγάλη Βρετανία κατά τα πολυτάραχα χρόνια από την αρχή σχεδόν του 20 αιώνα έως και τα τέλη του 1970.
Θα ήταν πολύ δελεαστικό για μένα να πάρω την αόρατη εκδίκησή μου προσπαθώντας να συνοψίσω και εγώ όλα αυτά τα γεγονότα και να αναγκάσω κάποιον να τα διαβάσει, αλλά θα συγκρατηθώ. Όποιος γνωρίζει έστω και ελάχιστα από ιστορία θα καταλάβει πως (όπως έγινε σε όλη την Ευρώπη εκείνα τα χρόνια) έτσι και στην Μεγάλη Βρετανία άρχισαν να εμφανίζονται οι πρώτες επιπτώσεις της βιομηχανικής επανάστασης, κορυφώθηκαν οι εντάσεις με τις διάφορες αποικίες της χώρας και μέσα σε αυτά τα χρόνια μάλιστα διαλύθηκαν τελείως, εκτός από την εκκρεμούσα κατάσταση της Ιρλανδίας, που μόλις τα τελευταία χρόνια φαίνεται να έχει ξεδιαλύνει κάπως. Παράλληλα, μέσα σε αυτή την περίοδο έλαβε χώρα και ο Ψυχρός Πόλεμος και κορυφώθηκε το πολιτικό ειδύλλιο ανάμεσα σε Αγγλία και Ρωσία, όπως επίσης και αποκαλύφθηκαν αρκετές δραστηρίοτητες των μυστικών υπηρεσιών (και από τις δύο πλευρές) με αποκορύφωμα τις κατασκοπευτικές τους δραστηριότητες.
Είναι έκδηλο ότι πρόκειται για μία χρονική περίοδο με πολύ υλικό…που όμως απαιτεί κάποιον δεξιοτέχνη για να μπορέσει να κρατήσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη χωρίς να τον βομβαρδίζει με περιττά ιστορικά ντοκουμέντα και λεπτομέρειες. Μάλιστα, ένα άκρως ανιαρό σημείο του βιβλίου είναι όταν η πρωταγωνίστρια αναφέρεται σε κάποια υποχρεωτικά σεμινάρια που πρέπει να παρακολουθήσει στη δουλειά της ως ό,τι πιο βαρετό έχει κάνει στη ζωή της…και ω του ξάφνου…ο συγγραφέας επιλέγει να μεταφέρει τα πρακτικά του σεμιναρίου στο κείμενο! Μιλάμε δηλαδή για ξεκάθαρη πρόθεση!
Ένα επιπλέον τέχνασμα που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας για να επεκτείνει ακόμα λίγο την ιστορία του είναι ότι ένας εκ των πρωταγωνιστών είναι συγγραφέας μικρών μυθιστορημάτων, και επιλέγει μέσα στο -ήδη πέραν του επιτρεπόμενου ορίου-μακροσκελές δικό του μυθιστόρημα να αφηγηθεί και άλλα πέντε! Όχι ένα και δύο αλλά πέντε! Ίσως μία συλλογή μυθιστορημάτων θα ήταν πιο ταιριαστή απόφαση για το σκοπό που φαίνεται να έχει ο συγγραφέας.
Κατά τα άλλα σαν ιστορία, αν αφαιρέσει κανείς το αρκετά επιτηδευμένο μη αναμενόμενο τέλος – που είναι σχεδόν ίδιο με την έκβαση της ιστορίας της Εξιλέωσης- πρόκειται για μία βιογραφική αφήγηση μιας νεαρής γυναίκας που βρίσκεται να δουλεύει για μία από τις πολλές μυστικές υπηρεσίες της Μεγάλης Βρετανίας στα μέσα του 1970. Αλλά ακόμα και εδώ ο άρρεν συγγραφέας μας δεν δίνει κανένα στοιχείο άξιο επαίνου για την ικανότητά του να αφηγείται μία ιστορία ως γυναίκα.
Εν τέλει, θα μπορούσα να πω ότι αν κάποιος ενδιαφέρεται να μάθει ένα σωρό αρκτικόλεξα του προηγούμενου αιώνα ή αν θέλει να φρεσκάρει τις ιστορικές του γνώσεις που αφορούν στην Μεγάλη Βρετανία, επίσης του προηγούμενου αιώνα, θα βρει μάλλον αυτό το βιβλίο κατατοπιστικό. Αλλά αν απλά θέλετε να περάσετε ευχάριστα την ώρα σας θα σας συνιστούσα καλύτερα να δείτε την Εξιλέωση και να διαβάσετε κάτι άλλο.
0 Σχόλια