γράφει ο Πάνος Τουρλής

Ένας άντρας υιοθετεί ένα σκυλί κι αυτό αλλάζει τη ζωή του. Πώς είναι η καθημερινότητά τους, η συμπεριφορά του ζώου απέναντί του και ο χαρακτήρας του, πώς βοηθάει το αφεντικό του ψυχολογικά, τι συμβαίνει όσο μεγαλώνει και γερνάει το σκυλί; Η σύγκρουση με την αδελφή του αφηγητή, η αγάπη των γονιών του και για τους δύο, η έξωση από τον ιδιοκτήτη του σπιτιού που νοίκιαζε και η αλλαγή πόλης είναι μερικά μόνο από τα γεγονότα που ξεδιπλώνονται σε αυτό το τρυφερό και συγκινητικό μυθιστόρημα.

Ο Σεντρίκ Σαπέν-Ντεφούρ έγραψε μια υπέροχη ιστορία αγάπης που βιώνουν χιλιάδες άνθρωποι καθημερινά και την εμπότισε με ρεαλισμό, συναισθήματα και διαχρονικά μηνύματα αγάπης, φιλίας και δοτικότητας. Ο αφηγητής, που μένει στο Μπουρζέ-ντυ-Λακ, βρίσκει τυχαία μια αγγελία υιοθεσίας ενός καθαρόαιμου νεογέννητου μπουβιέ και, σε μια παρόρμηση της στιγμής, τον υιοθετεί. Έρωτας με την πρώτη ματιά: «Αυτή η πλευρά των κουταβιών είναι αξιοθαύμαστη, δεν κάνουν καμία προσπάθεια να αρέσουν, υπάρχουν κι αυτό αρκεί» (σελ. 66). Ξέρει πως το: «Να υφαίνεις τη ζωή σου με την παρουσία ενός σκύλου σημαίνει να κατανοείς ότι η ευτυχία διαμορφώνει τη θλίψη…να αποδέχεσαι ότι κάθε λεπτό που εξανεμίζεται το ζεις επτά φορές πιο έντονα..» (σελ. 21). Αν και: «Η ευτυχία αυτή… έχει ημερομηνία λήξης κι όσο κι αν πασχίζετε καθημερινά να επιβραδύνετε τη ζωή του ή να επιταχύνετε τη δική σας, έτσι είναι… τα σκυλιά μαραίνονται σαν τα λουλούδια» (σελ. 20-21). Δεν έχει σημασία όμως, αφού: «…τα σκυλιά έχουν το χάρισμα να σου θυμίζουν ότι υπάρχεις» (σελ. 29) και κυρίως: «Θα είναι εκεί για να απλοποιήσει τη ζωή μου κι ούτε αυτός ούτε εγώ θα είμαστε ξανά μόνοι. Ίσως αυτό να είναι αρκετό για να είμαστε ευτυχισμένοι» (σελ. 45). Τέλος: «Το να είσαι υπεύθυνος για μια άλλη ζωή πέρα από τη δική σου σε κάνει ευάλωτο και την ίδια στιγμή σε δυναμώνει» (σελ. 76).

Η ζωή λοιπόν του αφηγητή αλλάζει ριζικά. Θα επιβάλει στον Ουμπάκ τις βασικές του αρχές, τα θέλω του και τις μεταβολές τους, ο τρόπος της ζωής του θα τον διαμορφώσει, η παρουσία του σκύλου θα τον αλλάξει, θα γνωρίσουν ο ένας τον άλλον, θα φτιάξουν μια ενδιάμεση γλώσσα: «Ο Ουμπάκ δε μου έχει ήδη μάθει να ζω το σήμερα ακόμα κι αν κάνει άνω κάτω όλα μου τα αύριο»! Η μέρα ξεκινά με αγάπη, «όλα πάνω του μου φαίνονται χαριτωμένα, η κάθε του κίνηση διακρίνεται από απαθή  λεπτότητα» (σελ. 101). Τα σκυλιά είναι πλάσματα που πιστεύουν ότι για κάθε μαγική στιγμή της ζωής αξίζει να σταματήσει ο χρόνος για να την απολαύσουμε! Προσπαθεί να είναι δίκαιος, συνεπής και μετρημένος, να επαινεί και όχι να τιμωρεί και ταυτόχρονα παρατηρεί την καθημερινή κοινωνική και επαγγελματική του ζωή. Υποσυνείδητα δεν κυνηγάει ερωτικές σχέσεις πλέον, έχει μια τακτοποιημένη κοινωνική ζωή, φίλους αλλά όλο αυτό είναι «σαν να αφήνεσαι σε μια κρυφή μοναξιά, ευχάριστη και φευγαλέα» (σελ. 142), παρ’ όλ’ αυτά έχει τον νου του να μην αποσυρθεί εντελώς, να μην απομονωθεί, αφού «ο κόσμος ελάχιστα περιμένει την επιστροφή σου κοντά του», και τότε έρχεται η Ματίλντ.

Το μυθιστόρημα ξεδιπλώνει με τρυφερότητα και ρεαλιστικές σκηνές τη σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα σ’ ένα ζώο συντροφιάς και στον ιδιοκτήτη του, καταγράφει μικρές και μεγάλες χαρές μα και τους κινδύνους στην υγεία του ζώου, τονίζει μέσα από μηνύματα τη σημασία της ζωοφιλίας για τον άνθρωπο, τα προτερήματα του δεσμού που αναπτύσσεται μεταξύ αφεντικού και σκύλου και πόσο καλό κάνει από ψυχολογικής και όχι μόνο άποψης μια τετράποδη παρουσία στη ζωή κάποιου. Η πλοκή ανατρέπεται όταν ο Ουμπάκ μετακομίζει στο Ρεβουαρέ με το αφεντικό του μετά την έξωση που τους έκανε ο ιδιοκτήτης του σπιτιού όπου έμεναν, γιατί δεν ήθελε το ζώο. Η ανέφελη και καλύτερη ζωή στο Ρεβουαρέ, «όπου βασιλεύει μια γλυκιά καλοσύνη, όλα κυλούν αργά μέχρι που σταματάει ο χρόνος» (σελ. 127), βάζει τη σχέση τους σε ακόμη πιο γερά θεμέλια. Ο Αντρέ και η Ζακλίν που τους νοικιάζουν ένα δωμάτιο του σπιτιού τους, η γειτόνισσα Λουιζέτ («…είναι πολύ αδύνατη, έρχεται κάποτε μια ηλικία που το σώμα επιλέγει οριστικά ένα ταπεραμέντο», σελ. 127), ο αγαπημένος τους κτηνίατρος είναι μερικοί μόνο από τους νέους τους φίλους. Υπάρχουν φυσικά και οι φόβοι, οι μικρές και μεγάλες περιπέτειες υγείας, το καρδιοχτύπι για ό,τι συμβάν έρχεται νωρίτερα από το γήρας («…φοβάσαι τους τριάντα οκτώ τόνους, αλλά στην πραγματικότητα είναι το χιλιοστό που σε τσακίζει», σελ. 138) και το κτηνιατρείο είναι ένα μέρος χωρίς φόβο αλλά με αισιοδοξία για το μέλλον, μόνο που τα πράγματα αναπόφευκτα μια μέρα θα γίνουν πιο δύσκολα εκεί, αφού «οι σύντομες ζωές διδάσκουν νωρίς την αρρώστια του χρόνου» (σελ. 164).

Ο Ουμπάκ τυχαίνει να είναι ένα πραγματικά καλό σκυλί. Κάθε ένταση τον αναστατώνει, του αρέσει το ήρεμο και χαρούμενο περιβάλλον, προστατεύει τους αδύναμους που τους εντοπίζει αμέσως («όσο κι αν προσπαθώ να του εξηγήσω ότι τα σφουγγάρια που ρουφάνε τη δυστυχία στεγνώνουν πιο γρήγορα από τα άλλα, δεν τον νοιάζει», σελ. 118), έχει συνειδητή και αποφασιστική ανθρωπιά. «Η καλοσύνη, που συχνά την περιφρονούν, απαιτεί πολύ περισσότερο βάθος από τον επιπόλαιο εκνευρισμό» (σελ. 118). Και τι γίνεται με όσους προτιμούν τους ανθρώπους, μα μόνιμη επωδός για όσους δεν αγαπούν τα ζώα; «-Μπορείς να αγαπάς και τους δυο. Η αγάπη είναι τόσο γενναιόδωρη που μπορεί να μοιράζεται» (σελ. 123). Η αφήγηση είναι γεμάτη από γλυκά και συναρπαστικά περιστατικά που από σελίδα σε σελίδα μεταμορφώνουν τον ιδιοκτήτη του Ουμπάκ και ταυτόχρονα περνάνε συγκινητικά μηνύματα φιλοζωίας, τονίζοντας τις αρετές και τις αλλαγές που υφίσταται κάποιος με κατοικίδιο ζώο. Μου άρεσε πολύ η ειλικρίνεια του συγγραφέα που δεν ωραιοποιεί τίποτα και καταθέτει ακόμη και τις σκληρές στιγμές της διαβίωσης, εξισορροπώντας σωστά το κείμενο. Η αγάπη του για τα ζώα και η τρυφερότητα του κειμένου του με γέμισαν συναισθήματα και μου δημιούργησαν όμορφες εικόνες, με αποτέλεσμα να αγνοήσω τις κατά τόπους εκτενείς σκέψεις επί παντός επιστητού: φιλοσοφία, πολιτική και άλλες πολλές και ανάκατες σκέψεις που τριβελίζουν τον αφηγητή κατά καιρούς, σε ορισμένα σημεία δε το λεξιλόγιο ήταν δυσνόητο και αναίτια περίπλοκο: «η ηθολογία του σκύλου είναι η επιστήμη των κατσούφηδων» (σελ. 37). Κάποια σημεία μάλιστα ήταν και εκτενέστερα απ’ όσο έπρεπε, για παράδειγμα υπάρχουν έξι ολόκληρες σελίδες για το πώς θα βαφτίσει τον σκύλο, τι σκέφτεται, πώς το ψάχνει, γιατί καταλήγει στο όνομα κλπ.

«…όταν πιστεύεις σε ένα πλάσμα που σε πιστεύει τόσο βαθιά, όταν μια τόσο αξιόλογη ζωή φαίνεται να σε εκτιμά, τότε σταχυολογείς, έκπληκτος, ανεκτίμητους λόγους για να αισθάνεσαι ότι κάτι αξίζεις» (σελ. 185). Έτσι, ο αφηγητής υιοθετεί τον Ουμπάκ και η ζωή του αλλάζει για πάντα. Τρυφερότητα, συγκίνηση, ρεαλισμός και ειλικρίνεια είναι μερικά μόνο από τα χαρακτηριστικά ενός μυθιστορήματος που μου κράτησε συντροφιά και μου γνώρισε την ψυχοσύνθεση και τη νοοτροπία των ανθρώπων που ζουν μ’ έναν σκύλο. Πώς αλλάζει η κοινωνική τους ζωή και η ψυχοσύνθεσή τους, ποιες και τι είδους αλλαγές φέρνει ένα ζώο στη συντροφιά μας, πόσο μεγάλη ευθύνη είναι η ανατροφή του και πολλά άλλα ερωτήματα απαντώνται σε αυτό το καλογραμμένο μυθιστόρημα. Γιατί: «…ένας σκύλος ποτέ δεν έχει καημό να πει την τελευταία λέξη αλλά εύκολα σε αποστομώνει» (σελ. 109).