Αργυρώ Κεφάλα
Γκοβόστης
ISBN: 978-960-606-010-6

Η παγκοσμιοποίηση και η ευκολία μετακινήσεων έχει επιτρέψει στη νεότερη γενιά να αναζητήσει επαγγελματικές και ακαδημαϊκές διεξόδους σε χώρες του εξωτερικού σε όλο τον πλανήτη. Και είναι αρκετά σημαντικός ο αριθμός των δημιουργών που ζουν στο εξωτερικό ή έζησαν ένα διάστημα εκεί είτε ως σπουδαστές είτε ως εργαζόμενοι.

Στην ομάδα αυτή ανήκει και η Αργυρώ Κεφάλα με τη δεύτερη της ποιητική συλλογή  «Νέα Υόρκη, η τζαζ των άστρων» (Γκοβόστης, 2016), που θα εντάξουμε στην ταξιδιωτική ποίηση, ακόμα κι αν οι συνθέσεις προέρχονται από μία πολυετή παραμονή κι όχι ένα φευγαλέο ταξίδι/επίσκεψη.

Η δημιουργός χαρτογραφεί τα πολλαπλά πρόσωπα της Νέας Υόρκης (ενοίκιο, πιθανό όνομα John, lacrimosa, Alan, cafe dante, Rozalyn, με το όνομα Dorothy G) με βασικό χρώμα τη ποιητική ειρωνεία (ευκολίες, possible, σκηνοθεσία–upper east side, New York Public Library, Caffe Dante, βήματα ξένα).

Με μία απέριττη γραφή που θεμελιώνεται στον προφορικό λόγο, η Κεφάλα απεικονίζει την πολυπολιτισμικότητα της Νέας Υόρκης (possible, Rozalyn, cafe dante, με το όνομα Dorothy G,  αμβροσία, η αγάπη των άψυχων πραγμάτων, downtown train, native) με τα αρχιτεκτονικά θαύματα (skyline of dreams, ευκολίες) και τη συνεχή κίνηση της αϋπνης πόλης (once upon a poem in New York, stardust, New York Public Library, βήματα ξένα) όπου βουλιάζουν μοναχικοί άνθρωποι (αισιοδοξία, upon a poem in New York, American Museum of Natural History, αγάπη megapixel) και λαμβάνουν χώρα  επίσης μοναχικές αυτοκτονίες από πανύψηλα κτίρια (δυο τραγουδια για το τέλος, gravitas 9/11) σε μία απρόσωπη πολιτεία (βήματα ξένα).

Μόλο που δεν αντιλαμβανόμαστε την ποιητική ουσία στην έκφραση ενός σαρκασμού που δεν οδηγεί σε κάποια στοχαστική ή άλλη συναισθηματική διέξοδο, μια και τελικά η μεταδιδόμενη εικόνα δε διαφέρει από τη δική μας στερεοτυπική, η ποίησή της καθηλώνει κυρίως τις αισθήσεις με οπτικές εικόνες ή ηχητικές (η τζαζ των Άστρων, σειρήνες, αισιοδοξία).

Λιτά ονοματικά σύνολα και επαναλήψεις μέσα στην πρόζα διαμορφώνουν το ποιητικό ύφος που κινείται μεταξύ αφήγησης και περιγραφής. Η επιλογή της οικείας καθημερινής γλώσσας με το ψευδοδιαλογικό β’ πρόσωπο και το αυτοαναφορικό υποκείμενο ενισχύουν τη στιχουργική ροή. Τούτη η κίνηση σε συνδυασμό με τις περιγραφές εξωτερικών χώρων, πλούσιων σε ενέργεια και φως -συνήθως τεχνητό-, προσδίδουν μία κινηματογραφική διάσταση.

Από τα πιο ενδιαφέροντα, όμως, σημεία της συλλογής είναι οι διακειμενικές αναφορές σε σημαντικά αγγλόφωνα ποιητικά έργα (πλούσια αλήθεια, το κοτσύφι, μεγάλα όνειρα, the 80’s, NYU Library–διαβάζοντας το Leviathan, dear Emily, waverly pub, William and the bowery,  Edgar), μολονότι διατηρούμε τις ενστάσεις μας απέναντι στην χρήση αλλόγλωσσων λέξεων, ακόμη και ως τοπωνύμια. Η ποιήτρια μετασχηματίζει ποιητικά το βίωμα σε συναίσθημα μέσα από μυθοπλασίες που της εμπνέουν οι χώροι της αμερικανικής μητρόπολη (old docks).

Εξάλλου, οι τοποθεσίες της πόλης (πιθανό όνομα John, αμβροσία, the 80’s, Caffe Dante,  Rozalyn, New York Public Library, American Museum of Natural History, αισιοδοξία, η αγάπη των άψυχων πραγμάτων) με τα ιδιαίτερα πολιτισμικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά τους, άλλοτε ως αξιοθέατα και άλλοτε ως χώροι, τροφοδοτούν τη φαντασία της και αναπλάθει τη βιωμένη εμπειρία με μία υπαρξιακή προσέγγιση (ονόματα) και έναν ιδιαίτερο ανθρωποκεντρικό λυρισμό (ξένο τοπίο–Metropolitan Museum of Art, Brooklyn bridge,  Casablanca,  μαζί θα πηγαίναμε, τουλίπες,  Chinatown,  downtown train, πορεία δυτικά).

Επιλογικά, καλό είναι να αφήνουμε να θυμόμαστε ότι η ταξιδιωτική λογοτεχνία αποτέλεσε ένα μεγάλο κεφάλαιο στα ελληνικά γράμματα. Μολονότι σήμερα τα πάσης φύσης τεχνολογικά μέσα μας επιτρέπουν να έχουμε μία καλή σχετικά εικόνα πολλών χωρών και κοινωνιών, εντούτοις η ταξιδιωτική λογοτεχνία προσφέρει μία μοναδική διεισδυτική ματιά στο επίκεντρο της ξένης κουλτούρας και κοινωνίας· μία εικόνα βαθύτερη και πιο συναισθηματική από εκείνη που μεταδίδουν ο κινηματογράφος και οι άλλες τέχνες, με καταγωγή ακριβώς από κείνη τη χώρα. Και θα ήταν πολύ ενδιαφέρον αν από τις χιλιάδες των Ελλήνων που ζουν στο εξωτερικό είχαμε ανάλογες προσπάθειες στον ποιητικό χώρο, αν είχαμε δηλαδή μία νέα στροφή προς τη μεταναστευτική ποίηση.

Κράτα το