Σάββας Καράμπελας
Μανδραγόρας
ISBN:978-960-592-043-2
Η παρουσία του Σάββα Καράμπελα στα ελληνικά γράμματα είναι πολύχρονη όπως καλλιεργήθηκε μέσα από τις συνεργασίες του με ένα πλήθος λογοτεχνικών περιοδικών. Ωστόσο, μόλις πρόσφατα κυκλοφόρησε η πρώτη του προσωπική ποιητική συλλογή, «στο θάλαμο του μεταφραστή» (Μανδραγόρας, 2017).
Η ποίησή του ταξιδεύει τον ακροατή/αναγνώστη στη γεωγραφία της ελληνικής υπαίθρου. Μαγεύει το κοινό με την ευρηματική στιχουργία του και τους λυρικούς του τόνους. Ο Καράμπελας αντιμετωπίζει με σοβαρότητα την ποίηση εκθέτοντας κοινωνικές αγωνίες με βιωματικά στοιχεία (εγώ εσύ εσύ εγώ, αγρυπνία, εμπρησμός, ανάνηψη) με μία υπαρξιακή διάσταση.
Η μνήμη (γενεαλογικό δέντρο) μοιάζει να ακολουθεί το -κατά Γαραντούδη- «βίωμα της ιθαγένειας» με στοιχεία αναζήτησης της καταγωγής, ενώ άλλοτε διακρίνεται μία φυσιολατρική οπτική που φέρνει τον Καράμπελα στον κορμό της «ποίησης της περιφέρειας[1]». Η διαρκής παρουσία όμως ανθρώπων απομακρύνει τη στιχουργική του από τη “στείρα” φυσιολατρία (οικογένειες, το μαύρο κύμα).
Ο μεταφορικός λόγος λειτουργεί ως γόνιμο έδαφος για τις αλληγορίες μέσα από τον στιχουργικό πρισματικό αγωγό. Η θάλασσα μετατρέπεται σε έναν χώρο όπου το όνειρο συμπλέκεται με το βίωμα και την ποιητική μυθοπλασία. Άλλωστε, ο Καράμπελας μεταστοιχειώνει το βίωμα σε μία “ασεβή” προς το ρεαλισμό ποιητική αλληγορία. Και μέσα από τον μετωνυμικό λόγο του αναδύεται μία ποιητική ειλικρίνεια που συνδέει το βίωμα με την πυροδότηση της φαντασιακής έκρηξης που χαρακτηρίζει το στίχο του. Μοιάζει συχνά σαν μία ασυνείδητη ανάγκη να βυθιστεί ο ίδιος ο ποιητής στο χώρο του ονείρου (δυο λέξεις).
Οι χαμηλοί τόνοι και η ποιητική ειρωνεία, όπως εκφράζεται με μία εικαστική μεταφορική γλώσσα, χαρακτηρίζουν την ποιητική του. Η στιχουργική του κίνηση διακρίνεται από μία συνειρμικότητα εικόνων που οικοδομείται σε πλούσιες μεταφορές και αλληγορίες. Τοπία που μαγεύουν τον ακροατή/αναγνώστη ξεπηδούν μέσα από το ποιητικό κάδρο του.
Μα η εικονοπλασία του Καράμπελα είναι απλώς ένα συναισθηματικό βάθρο πάνω στο οποίο εκθέτει αγωνίες υπαρξιακές. Με την επίκληση των αισθήσεων και ένα ύφος παραβολικό, ο ποιητικός τόπος μεταμορφώνεται σε στοχαστικές αναζητήσεις για το παρόν και το μέλλον.
Και οι χώροι του είναι κατά βάση εξωτερικοί και λουσμένοι στο φως (φυσικό φαινόμενο, ημερολόγιο, εμπρησμός). Το δε υγρό στοιχείο εμπλουτίζει το καναβάτσο του με ζωογόνο δύναμη την εικαστική του ματιά (στον κήπο, δυο λέξεις αποβολή). Η θάλασσα καλύπτει με τη δροσιά της τις περισσότερες συνθέσεις, άλλοτε με διακριτικότητα (τηλεγραφικό, σώμα, στη λίμνη, σώματα, δύο νησιά) και άλλοτε με συναισθηματικό ή εικαστικό δυναμισμό (παρελθόν, υγρό στοιχείο, προσωπογραφία).
Οφείλουμε όμως να υπογραμμίσουμε και τη διάθεση για πειραματισμό τόσο με τις λέξεις προς την εικαστική στιχουργία όσο και με τη φόρμα στην πειραματική γραφή του Καράμπελα. Ξεχωρίζουμε μέσα στις σύντομες κατά βάση συνθέσεις μία (επι)στροφή προς τα καλλιγραφήματα (υγρό στοιχείο, δυο λέξεις, τοκετός, ενηλικίωση), οπτικοποιώντας την ποίηση σχεδιαστικά κατά το λησμονημένο πειραματικό πρότυπο κλασικών ποιητών (Μαλαρμέ, Απολλιναίρ, Σεφέρης). Και πλάι στα καλλιγραφήματα θα πρέπει να θέσουμε και τις συνθέσεις με στίχους αστοίχιστους ή στροφές “μετέωρες” (εμπρησμός, στον κήπο, προσωπογραφία, δύο νησιά, καρτέρι).
Επιλογικά, η ποιητική του Καράμπελα μέσα στους χαμηλούς της τόνους αναδύει μία ελεγχόμενη αισιοδοξία, η οποία αισθητοποιείται είτε με τη διαρκή κίνηση είτε με το φως. Ακόμα και η βύθιση το συννεφιασμένο τοπίο δεν αλλοιώνουν το βασικό συναίσθημα.
________________
[1] Δήμος Χλωπτσιούδης, Προσεγγίζοντας την ποίηση της περιφέρειας, vakxikon, τεύχ. 34.
0 Σχόλια