Η Σάσα, το Κουκούτσι, όπως τη φωνάζει ο πατέρας της, είναι ένα κορίτσι που μεγαλώνει με κατ’ οίκον διδασκαλία και ονειρεύεται να πάει πέρα από τις ράγιες που περνάνε έξω από το σπίτι της. Ο μικρόκοσμός της είναι γεμάτος ερεθίσματα και ακατανόητα για κείνη πράγματα, ο γιατρός μπαμπάς της όμως τον λίγο ελεύθερο χρόνο που έχει τον διαθέτει με χαρά για κείνη. Κάποια στιγμή οι γονείς της αποφασίζουν να τη στείλουν στο γυμνάσιο κι έτσι η Σάσα γνωρίζει τον πραγματικό κόσμο, με τις αδικίες και τα προβλήματά του.
Άλλο ένα διαμαντάκι της αγαπημένης όλων Άλκης Ζέη, που διαβάζεται ακόμη και σήμερα από μικρούς και μεγάλους αναγνώστες. Το ιστορικό υπόβαθρο γνωστοποιείται από ψήγματα καθημερινότητας και παραστατικούς διαλόγους, χωρίς διδακτισμούς και δύσκολες πληροφορίες. Η Σάσα ζει στα τέλη του 19ου αιώνα στην τσαρική Ρωσία και η μεγάλη αλλαγή στη ζωή της έρχεται το 1894 που σπουδάζει στο γυμνάσιο και ταυτόχρονα αναλαμβάνει την ηγεσία ο τσάρος Νικόλαος Β΄, λίγα χρόνια πριν τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο και την Οκτωβριανή Επανάσταση. Είναι μια ζωηρή μαθήτρια, με ηθικές αρχές, γεμάτη απορίες για τις κοινωνικές και οικογενειακές καταστάσεις των ανθρώπων που απαρτίζουν το περιβάλλον της. Δραστήρια και κοινωνική, γνωρίζει φτωχά και πλούσια παιδιά, σιωπηλή και διακριτική, γίνεται μάρτυρας συζητήσεων για τις πολιτικές αλλαγές στη χώρα κι όλα αυτά είναι ερεθίσματα που βάζουν σε κίνηση τους μηχανισμούς της σκέψης της και προσπαθεί να μάθει και να καταλάβει τα πάντα.
Ο πατέρας της, Ίγκορ Λβόβιτς, είναι γιατρός, ανήκει στη μεσαία τάξη, αρνείται να εξυπηρετήσει μόνο τους πλούσιους, αντίθετα δείχνει σαφή προτίμηση στους φτωχούς και τους άπορους, από τους οποίους φυσικά δε δέχεται να πληρωθεί. Η στάση του είναι αντικείμενο συζήτησης ανάμεσα στους συναδέλφους του, οι οποίοι τον θαυμάζουν. Είναι αυστηρός με την οικογένειά του αλλά λογικός. Αφιερώνει όσο χρόνο έχει ελεύθερο για δημιουργικές συζητήσεις με την κόρη του, την οποία προσπαθεί να στηρίξει στα δικά της πόδια και να την απομακρύνει από τα υπερβολικά χαϊδολογήματα της μητέρας της, Ελένα Μιχαήλοβνα (μια γυναίκα κάπως οπισθοδρομική στις κοινωνικές αλλαγές, μάλλον από φόβο παρά από αδιαφορία) και της υπηρέτριας, Ντούνια. Δε δίστασε να τη στείλει μόνη της στο απέναντι γυμνάσιο, δεν το σκέφτηκε δεύτερη φορά ν’ απολύσει τη Γερμανίδα που τη νουθετούσε με γελοίες προκαταλήψεις της δικής της κουλτούρας και γενικά καταφέρνει να συγκρατήσει ακριβοδίκαια την τάξη στην οικογένειά του.
Ιδιαίτερο ρόλο παίζει στη ζωή της Σάσα ο νέος της δάσκαλος, Πάβελ Γκριγκόρεβιτς ή κατ’ εκείνη Φεγγάρης Φεγγάροβιτς λόγω του προσώπου του, που είναι από τους «μπουζουριασμένους», όπως τον χαρακτηρίζουν, μιας και λόγω των ιδεών του εστάλη στη Σιβηρία για τρία χρόνια και τώρα είναι «υπό επιτήρησιν». Άλλη μια πρωτοτυπία του πατέρα της Σάσα, που κατάλαβε πως ο άνθρωπος θα παράσχει ουσιαστική μάθηση στην κόρη του, αγνοώντας τις πολιτικές του αντιλήψεις. Ο Πάβελ όμως δεν έχει ξεχάσει την ιδεολογία του και οργανώνει τους εργάτες σε συλλαλητήρια, κάτι που θα τον οδηγήσει σε νέες περιπέτειες και τη Σάσα σε νέες ερωτήσεις.
Ένα δαιμόνιο πλασματάκι λοιπόν μας καλωσορίζει στη ζωή της, γεμάτο ιδέες, απορίες και ερωτήσεις, που προσπαθεί να κατανοήσει τη μεταφορική σημασία πολλών προτάσεων, τις καταστάσεις που ζει και καθρεφτίζονται μέσα από τη συμπεριφορά των φίλων, γειτόνων, γνωστών και συγγενών και να γίνει κι η ίδια όσο γίνεται καλύτερο μέλος αυτής της κοινωνίας. Οι σπουδές της στο γυμνάσιο της αποκαλύπτουν τι πραγματικά συμβαίνει στο κράτος που ζει, με τις αλλόθρησκες και αλλόγλωσσες να θεωρούνται κατώτερης στάθμης, με πλήρη υποταγή στον τσάρο, με αυστηρή αλλά κενή διαπαιδαγώγηση και πολλά άλλα. Σύντομα όμως κάνει νέες φιλίες κι έτσι οι σκανδαλιές και η παιδική αντίληψη προσφέρουν απολαυστικές σελίδες, σωτήριες για το ιστορικό χάος που έρχεται καλπάζοντας, μιας και ο νέος τσάρος διαψεύδει τα όνειρα και τις ελπίδες του λαού του για κοινωνική ισότητα, ακολουθώντας την πολιτική του προκατόχου του, Αλέξανδρου Γ΄ ενώ η υπόθεση Μουλτάν είναι η αρχή του τέλους!
Μέσα από μια σειρά γεγονότων, μεγαλώνει η Σάσα Βελιτσάνσκαγια, γίνεται ατρόμητη, ηρωίδα, άφοβη, δε διστάζει να βοηθάει κρυφά τις αδύναμες στα μαθήματα συμμαθήτριές της ή να διαβάζει βιβλία απαγορευμένα, όπως του Μαξίμ Γκόρκι («φτερωτή βιβλιοθήκη» τη λένε μάλιστα κωδικοποιημένα), χαρίζοντας τον τρόμο στη μάνα της και την περηφάνια στον πατέρα της, που προσπαθεί να βρίσκει τις χρυσές τομές για να μην μπλέξουν. Μέσα από τα μάτια της η συγγραφέας περιγράφει εύληπτα και ουσιαστικά την κατάσταση που σιγόβραζε στη Ρωσία των τελών του 19ου αιώνα και ταυτόχρονα μέσα από μια σειρά περιστατικών και γεγονότων δείχνει την αρμονική ισορροπία στη ζωή, με τα καλά και τα κακά περιστατικά να εναλλάσσονται, δίνοντας στη ζωή την πληρότητα που όλοι αγαπάμε. Η Άλκη Ζέη δίνει με μαεστρία τις συνθήκες ζωής και αντίδρασης στην Πετρούπολη και σκιαγραφεί αδρά εκπληκτικές προσωπικότητες που συστήνουν τον κόσμο στον οποίο καλείται να ζήσει, να σπουδάσει και, γιατί όχι, να πολεμήσει η Σάσενκα. Να αγωνιστεί για τα «απερίσκεφτα» όνειρα των ανθρώπων που πίστεψαν σε μια ιδεολογία πριν τους λιώσει η ιστορική πραγματικότητα.
Ένα εξαιρετικό γλυκόπικρο μυθιστόρημα που πρέπει όλοι να διαβάσουν, κυκλοφορεί τώρα με εξώφυλλο της Διατσέντας Παρίση από τις εκδόσεις Μεταίχμιο ως ένα από τα βιβλία που περιέχονται στη συλλεκτική κασετίνα «Η Βιβλιοθήκη της Άλκης Ζέη». Πρόκειται για ένα σημαντικό απόκτημα για κάθε παιδί και έφηβο, μιας και περιέχονται τα αντιπροσωπευτικότερα μυθιστορήματα της κυρίας Άλκης Ζέη, που μεγάλωσαν, γαλούχησαν και επηρέασαν γενιές και γενιές ενώ χάραξαν το δικό τους μονοπάτι στη νεότερη μεταπολεμική πεζογραφία.
0 Σχόλια