Στο μυθιστόρημα της συγγραφέως, που εκδοτικά ακολουθεί τη συλλογή διηγημάτων ΑΡΩΜΑ ΜΝΗΜΗΣ από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης, διαφαίνονται πιο μεστά κι ολοκληρωμένα οι λογοτεχνικές αρετές που είχα ήδη διακρίνει στο πρώτο της πόνημα. Η θεματογραφία που επιλέγει η συγγραφέας είναι οικεία, ανακαλεί μνήμες της παράδοσης και του ελληνισμού μας, θύμησες περασμένων χρόνων μα και σημαντικούς ιστορικούς σταθμούς με τους οποίους ο Έλληνας δεν είναι δυνατόν να μην ταυτιστεί. Έτσι και στο νέο της μυθιστόρημα. Η μεταπολεμική μετανάστευση που ρήμαξε τον τόπο και χώρισε τις ελληνικές οικογένειες βρίσκεται στον πυρήνα του βιβλίου.
Η ιστορία ξεκινά τα δύσκολα μετεμφυλιακά χρόνια της δεκαετίας του ’50 και φτάνει μέχρι το ’80. Τόπος: ένα γραφικό χωριό της Άρτας έξω από το μεσαιωνικό κάστρο. Ο μίτος της ιστορίας πλέκεται γύρω από την μικρή Κατερίνα που αναγκάζεται να μπει υπηρεσία στο πλουσιόσπιτο των Σταυραντώνιδων. Το αρχοντικό εκείνο δρα ως φυλακή για τη νεαρή υπηρέτρια καθώς αντιπροσωπεύει την υλική μα και ηθική παρακμή της άλλοτε ισχυρής αστικής οικογένειας. Περισσότερο εξάρτημα παρά ψυχοκόρη του σπιτιού βιώνει καθημερινά μα αγόγγυστα τις ταπεινώσεις ως φαινομενικά ανίσχυρη και εξαρτημένη γυναίκα. Μπλεγμένη στον ιστό μιας συντηρητικής κι ανδροκρατούμενής κοινωνίας που ζει με γνώμονα τις υποκριτικές συμβάσεις υποτάσσεται στους κανόνες της. Τις δύσκολες ώρες της εκμετάλλευσης από τα αφεντικά της μοναδική παρηγοριά της η παρατήρηση της γειτονιάς και οι φιλίες της με τα λαϊκά στρώματα του κόσμου έξω από το κάστρο. Ώσπου αποφασίζει με τόλμη όταν ο κόμπος φτάνει στο χτένι να σπάσει τα δεσμά της. Η λυτρωτική φυγή, η μετανάστευση στη Γερμανία, η διεκδίκηση της ευτυχίας, μια νέα ζωή είναι πλέον μπροστά της.
Παράλληλα με την ταραγμένη ζωή της Κατερίνας ο αναγνώστης παρακολουθεί και τα πολιτικά γεγονότα (τη χούντα των συνταγματαρχών, τις διώξεις των αντιφρονούντων κοκ) που αποτελούν το αναπόφευκτο ιστορικό πλαίσιο της αφήγησης της συγγραφέως. Η ιδιαίτερη, επίσης, οπτική σκοπιά των ‘γκαστερμπάιτερ’ μεταναστών αποτελεί ένα γλαφυρό και συγκινητικό φόρο τιμής σε χιλιάδες ανθρώπους που χάριν της ευμάρειας και της προόδου αποχωρίστηκαν για χρόνια τις οικογένειες και τον τόπο τους για να επιστρέψουν ως θριαμβευτές της ζωής στις εστίες τους ξένοι κατά μία έννοια μα όχι λησμονημένοι ευεργετώντας τη γη που τους έδιωξε…
Το μυθιστόρημα της Παπαβασιλείου διακρίνεται για την αρτιότητα του ύφους και τον επιδέξιο χειρισμό της ελληνικής γλώσσας που ζωντανεύει μεμιάς τα περιστατικά που περιγράφει. Η γλυκιά νοσταλγία για ένα παρελθόν που έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί διαδέχεται την οξεία επικριτική ματιά για παρελθούσες κοινωνικές μα και πολιτικές πρακτικές της νεώτερης ιστορίας μας.
0 Σχόλια