Ιωάννα Βαλσαμάρα
Πνοές λόγου & τέχνης

Η πρώτη ποιητική συλλογή της Ιωάννας Βαλσαμάρα «του χρόνου οι αιχμές» (Πνοές λόγου & τέχνης, 2017) αφήνει πολύ θετικές εντυπώσεις, ιδίως με την πειραματική διάθεση και την ποιητική ωριμότητα της εκφραστική της. Μέσα στο έντονα πεζολογικό ύφος η δημιουργός εκθέτει αγωνίες για τον άνθρωπο και την κοινωνία, συνδέοντας το ατομικό με το συλλογικό (ολέθριο) οδηγώντας συχνά σε πολιτικές αλληγορίες (βουητό, δίψα,  φωτιά, καιροί, εσύ, καληνύχτα Κεμάλ, μαύρο, ήλιος).

Η έκφρασή της δομείται σε μία σπάνιας καθαρότητας προφορικότητα (μπουγάδες, ήλιος). Ο καθημερινός λόγος μέσα στη θρυμματισμένη στιχουργική επιβάλλει τον ελευθερόστιχο ρυθμό στον ακροατή/αναγνώστη με φυσικότητα. Έτσι, τόσο το συναίσθημα όσο και το μήνυμα/περιεχόμενο μεταφέρονται με αμεσότητα στο κοινό (εσύ, έφευγα, άκρες).

Μία συγκαλυμμένη οργή σύμμικτη με μία μελαγχολική διάθεση αναδύονται σαν άρωμα από τη στιχουργική της Βαλσαμάρα. Σε κάθε σχεδόν φθόγγο των συνθέσεων αντανακλάται η ευρύτερη κοινωνική απογοήτευση για το παρόν και το μέλλον.

Τα όνειρα και το αίμα σκιαγραφούν μία κοινωνική αναζήτηση με επίκεντρο την επανάσταση και τη φωτιά. Άλλωστε, στην εκφραστική της το αίμα απαντάται πολύ συχνά (δίψα, άκρες, ολέθριο, χτες και προχτές, εσύ, καληνύχτα Κεμάλ, ήλιος, ο φετινός χειμώνας) όπως και η βία (ποτήρι, τρέμω, πίσω). Τα όνειρα -καταρρακωμένα συνήθως- (άκρες, εσύ, μεσοφόρι, καιροί, καμίνια, ποτήρι, ηρωίδες, μπουγάδες) αναζητούν το δικό τους δρόμο προς τη δικαίωση. Και τούτη η οραματική συνδέεται άμεσα με την επανάσταση ή τις κινητοποιήσεις και τις πορείες (πάνω από την πόλη, ήλιος, φωτιά, καιροί, ηρωίδες Καληνύχτα Κεμάλ, δίψα κύκλοι, ύμνος μελαγχολίας, παρελθόν) και συχνά με την ίδια τη φωτιά (άκρες, πίσω, χθες και προχθές, μεσοφόρι) ως μέσο καταστροφής του πάγιου και κάθαρσης του τόπου για την ανάδυση του νέου.

Λυρικές πινελιές (ήλιος, εσύ, γράμμα, άκρες, πίσω, πρώτο, δεύτερο, τρίτο) της σύνθεσης της συλλογής, ενώ κοινωνικά στιγμιότυπα (καμίνια, χτες και προχτές) που ισορροπούν στο αφηγηματικό ύφος (δίψα, τρέμω, καληνύχτα Κεμάλ, μαύρο) αναπτύσσονται μέσα από πολυάνθρωπα φωτογραφικά πλάνα.

Θεατρικές συνθέσεις, οι οποίες ενισχύουν τη λυρική διάσταση της ποιητικής της, συγκροτούνται από διαλόγους (τρέμω, πρώτο, δεύτερο) και ερωτήσεις (μεσοφόρι, χτες και προχτές, αυτά), ενώ άλλοτε η θεατρικότητα θεμελιώνεται με τη χρήση του β’ ενικού προσώπου (τραγούδα, έφευγα, ξανά) ή ενός πρωτοενικού μονολογικού υποκριτή (τρέμω, άκρες).

Χαρακτηριστικό της έκφρασης της Βαλσαμάρα είναι και οι συχνές επαναλήψεις οι οποίες συμβάλλουν στη διατήρηση και τον έλεγχο του στιχουργικό ρυθμού (αυτά γράμμα, πίσω, άκρες, θάλασσα, έφευγα, φωτιά, καιροί).

Κράτα το

Κράτα το