γράφει ο Πάνος Τουρλής

Ένα παραμύθι που μας καλωσορίζει στον Βόλο και στο καταπράσινο βουνό του Πηλίου, όπου ζουν οι ρωμαλέοι και σοφοί Κένταυροι. Ένας από αυτούς υπάρχει ακόμη αλλά κρύβεται. Πώς μπορεί να τον δει κάποιος; Τι κάνει τόσα χρόνια δίπλα στους ανθρώπους χωρίς να εμφανίζεται μπροστά τους; Πώς φτιάχνονται τα τούβλα και άλλα χρηστικά πήλινα αντικείμενα; Ποιος είναι ο ρόλος του Κένταυρου σε αυτήν τη διαδικασία; Ποια είναι τα σημαντικότερα ιστορικά και μυθολογικά γεγονότα του Βόλου και του Πηλίου; Αυτά και άλλα ερωτήματα απαντώνται στη συναρπαστική περιπέτεια που έγραψε ο Χρήστος Μπουλώτης.

Ένα παιδί αγαπάει τόσο πολύ την ιστορία των Κενταύρων που κάνει τα αδύνατα δυνατά για να αποδείξει στους γύρω του ότι αυτά τα μαγικά πλάσματα, ένας συνδυασμός αλόγου και ανθρώπου, υπάρχουν ακόμη κι έτσι ανεβοκατεβαίνει στο Πήλιο και αναζητά τα ίχνη τους. Όποτε κουράζεται ξαποσταίνει σ’ ένα πλάτωμα κοντά στην πόλη, όπου υπάρχουν αραδιασμένα τα φημισμένα εργαστήρια πλινθοκεραμοποιίας. Εκεί καθημερινά χιλιάδες μάστορες και τεχνίτες πλάθουν από πηλό χιλιάδες τούβλα και κεραμίδια και τα ψήνουν στους κλίβανους. Μια μέρα το αγόρι εντοπίζει διάφορα σημάδια και ακολουθεί τα ίχνη τους, με χίλιες δυο απορίες στο μυαλό του γι’ αυτά. Ανήκουν όντως σε Κένταυρο ή είναι παιχνίδι της φαντασίας του; Τα καρύδια που τον συντροφεύουν σε κάθε του αναζήτηση, σαν από θαύμα, είναι γεμάτα με χρήσιμες και σημαντικές πληροφορίες για την κεραμοποιία και για τη συναρπαστική διαδικασία της επεξεργασίας των πρώτων υλών. Άργιλος και πηλός, πλάσιμο και ψήσιμο δημιουργούν αντικείμενα σημαντικά για την καθημερινή χρήση, όχι μόνο οικοδομικά αλλά και καθημερινά, όπως σκεύη για το νοικοκυριό, παιχνίδια και ειδώλια.

Ο δεύτερος πρωταγωνιστής του βιβλίου είναι ο γλυκός και τρυφερός Κένταυρος, γεμάτος λύπη και στενοχώρια που ξέρει πως οι άνθρωποι δεν τον βλέπουν αφού δεν πιστεύουν ότι υπάρχει. Αυτό δεν τον εμποδίζει όμως να συμπεριφέρεται με αλτρουισμό και να τους βοηθάει σε δύσκολες στιγμές χωρίς να εμφανίζεται, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να αποδίδουν τη βοήθειά του σε θαύμα. Ο Κένταυρος δεν έχει σταματήσει να μπερδεύεται με τους κατοίκους του Πηλίου, να μοιράζεται τις αγωνίες τους, να χαίρεται με τη χαρά τους και να τους συμπονάει. Όσο κι αν τους αγαπάει όμως, ξέρει πως, αν προσπαθήσει να εμφανιστεί μπροστά τους, εκείνοι θα τον κλείσουν σε ζωολογικό κήπο ή σε τσίρκο και θα τον κάνουν πειραματόζωο. Είναι ένα μυθικό πλάσμα, οπότε ζει αιώνες στη γη, γι’ αυτό και μέσα από τις συναρπαστικές του αφηγήσεις ταξιδεύουμε στα αρχαία και στα μυθολογικά χρόνια, συναντάμε τον Φρίξο και την Έλλη, ακόμη και τους Αργοναύτες κι από κει φτάνουμε στους πρόσφυγες της Νέας Ιωνίας Βόλου και στα πρώτα βήματα των πλινθοκεραμοποιείων του τόπου. Ο Κένταυρος μάλιστα παραδέχεται πως τα μουγκρητά των μηχανών και η μαυριδερή όψη τους τον φοβίζουν! Ακόμη και τον Θεόφιλο γνώρισε που ζωγράφιζε τα σπίτια του τόπου και αναζητούσε κι αυτός τον Κένταυρο! Επομένως, μήπως έφτασε η ώρα το αγόρι της ιστορίας να τον συναντήσει και να γνωριστούν;

Η εικονογράφηση της Φωτεινής Στεφανίδη κινείται σε παλ χρώματα και αποτυπώνει με καλοδουλεμένη προοπτική και ενδιαφέρουσες οπτικές γωνίες τη θέα από το βουνό του Πηλίου, την Πλινθοκεραμοποιία Τσαλαπάτα και τον Παγασητικό κόλπο. Ποικίλες εκφράσεις σε πρόσωπα, ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες όπως ο καπνός που παίρνει το σχήμα του Κένταυρου ή η γατούλα που ψαχουλεύει στα τούβλα, οι σωστές διαστάσεις παιδιού και Κένταυρου, το φόντο και το βάθος που υπάρχουν σε πολλές εικόνες είναι μερικά μόνο από τα θετικά χαρακτηριστικά της δουλειάς που έκανε η Φωτεινή Στεφανίδη.

«Ο τελευταίος Κένταυρος του Πηλίου» είναι μια υπέροχη ιστορία για τη δύναμη της φαντασίας που όλα μπορεί να τα κάνει πραγματικότητα, όπως με τον Κένταυρο: αν έστω και ένα παιδί πιστεύει πως υπάρχει, αυτός θα εξακολουθεί να κινείται στη σφαίρα του θρύλου και του μύθου και δε θα χαθεί, δε θα εξαφανιστεί από τη συλλογική μνήμη, δε θα δοθεί στη λήθη. Καλογραμμένο κείμενο, με πλούσιο λεξιλόγιο και μικρές προτάσεις, με παραστατική αφήγηση, με πολλά πραγματολογικά στοιχεία που παρατίθενται ευσύνοπτα και με ένα υπέροχο, συγκινητικό φινάλε. Με μια αλληγορική προτροπή, ο συγγραφέας μέσω του Κένταυρου προτρέπει τα παιδιά να συγκεντρώνουν, να ψάχνουν, να απολαμβάνουν, να μαθαίνουν τους μύθους, τα παραμύθια και τις παραδόσεις του τόπου τους, ώστε να φτιάξουν μια «πολιτεία ξεχασμένων μύθων και σπάνιων παραμυθιών» για να μην ξεχάσουν τις ρίζες τους και την καταγωγή τους, να σεβαστούν έτσι την παράδοση και να τη συνεχίσουν στο μέλλον. Στο τέλος του βιβλίου υπάρχουν εγκυκλοπαιδικές πληροφορίες για όσα ιστορικά και μυθολογικά στοιχεία αναφέρονται στο παραμύθι, δοσμένες με τέτοιο τρόπο που θα ωθήσουν τα παιδιά να ψάξουν περισσότερο γι’ αυτές.