Οι γιορτές του Δεκέμβρη. Μεγάλες μέρες, με ταξίδια, επιστροφές, φαγητά, μοναξιά, χαρά, ελπίδες, συναντήσεις, δοκιμές. Εκ των πραγμάτων αυτές οι γιορτές για όλους κάτι σημαίνουν: θετικό, αρνητικό, θρησκευτικό, πνευματικό. Κανείς δεν μπορεί να μείνει αμέτοχος, ακόμη και αν το προσπαθήσει.

Έτσι και τα βιβλία όχι μόνο δεν μπόρεσαν να ξεφύγουν από αυτήν την περίοδο, αλλά μάλλον έγιναν η αιτία για να χτιστεί και να διαιωνιστεί ο «μύθος» των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς! Αλήθεια, πόσους κλασικούς συγγραφείς που έχουν συνδέσει το όνομά τους με τα Χριστούγεννα μπορούμε να μετρήσουμε, χωρίς να το πολυσκεφτούμε; Και όχι άδικα, αφού οι μέρες αυτές προσφέρουν ιδανικά σκηνικά για να εκτυλιχθεί μια ιστορία παντός είδους. Το αποτέλεσμα είναι ότι ήδη από πολύ μικροί μυούμαστε σε αυτήν την περίοδο, την εξιδανικεύουμε και την ονειρευόμαστε χάρη στις ιστορίες που μας διηγήθηκαν όλοι αυτοί οι συγγραφείς, με μία δυναμική που ξεπέρασε τα γεωγραφικά και πολιτιστικά σύνορα.

Εκατομμύρια (ή μήπως δισεκατομμύρια τώρα πια;) παιδιά σε όλον τον κόσμο έχουμε μαγευτεί και φοβηθεί λιγάκι από τα πνεύματα που επισκέπτονται τον φιλάργυρο γέρο με το περίεργο όνομα[1], ενώ για καιρό νιώθαμε πίκρα για τον χαμό του κοριτσιού που του έσβησε και το τελευταίο σπίρτο μες στην κακοχειμωνιά, χωρίς ούτε ένας άνθρωπος να σκύψει από πάνω του[2]. Και μέσα στα δάκρυα και τον πόνο σφίγγαμε το χέρι του παραμυθά ή χωνόμασταν στην αγκαλιά του μπαμπά, της μαμάς, της γιαγιάς, της θείας, του αδερφού…

Κάπως έτσι τα Χριστούγεννα, μια αμιγώς θρησκευτική γιορτή, μπήκε στις καρδιές αλλόθρησκων, άθρησκων ή και άθεων ανθρώπων και επικράτησε σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, επιτυγχάνοντας κατά κάποιον τρόπο τον σκοπό της.

Το ελληνικό καραβάκι έδωσε τη θέση του στο πράσινο έλατο που έχει ως αυτοσκοπό να στολιστεί για τα Χριστούγεννα[3] με παιχνίδια που ζωντανεύουν το βράδυ όσο εμείς κοιμόμαστε αμέριμνοι[4] και που, ίσως, να συναντούν και τον μεγάλο κόκκινο Άη Βασίλη την ώρα που κατεβαίνει από τις καμινάδες των σπιτιών και μοιράζει δώρα στα μικρά παιδιά, πετώντας με το έλκηθρό του που το σέρνουν τάρανδοι[5], μέσα στην παγωμένη και χιονισμένη νύχτα κάθε Δεκέμβρη, τότε που κινδυνεύει να πέσει η μύτη σου και να την ψάχνεις[6]. Παίζοντας στο χιόνι ή σε ολάνθιστες αυλές[7], προσέχεις πολύ μη χαθείς και βρεθείς σε καμιά κρυστάλλινη σπηλιά για πάντα και δεν σε βρίσκουν ούτε οι φίλοι σου[8], ενώ τα κάλαντα που λέμε τρεις φορές μέσα στις γιορτές και τέσσερις -για τους πιο μερακλήδες- είναι και αυτά μικρές προφορικές ιστορίες που σώζονται ευλαβικά τόσους αιώνες! Βέβαια, ενώ τα τελευταία χρόνια κάποιοι φαίνεται να τα απεχθάνονται[9], αυτό δεν πτοεί τους μικρούς τροβαδούρους από το να επιδίδονται στη συλλογή κερμάτων. Μετά τα Φώτα λέγεται ότι φεύγουν οι καλικάντζαροι (για άλλους ξωτικά[10]) που έχουν τρυπώσει στα σπίτια μας και οι σκανταλιάρηδες δεν αφήνουν μελομακάρονο για μελομακάρονο[11]! Το ίδιο προβλέπεται να γίνει και φέτος.

Όμως, και πιο μεγάλοι, μήπως, δεν συνδέσαμε τα Χριστούγεννα με φλογερούς έρωτες[12], εσωτερικές αναζητήσεις[13] και αφόρητες κοινωνικές συνευρέσεις[14], καθώς παρακολουθούσαμε αδιαλείπτως τους αγαπημένους μας «επιθεωρητές» να απολαμβάνουν τις δικές τους γιορτές[15] και, παράλληλα, να εκτελούν το καθήκον τους[16], αφού η ζωή δεν σταματά στις γιορτές!

Μέσα από όλα αυτά τα βιβλία λοιπόν μοιραζόμαστε γνωστοί άγνωστοι μεταξύ μας τόσες κοινές εμπειρίες, όνειρα,  μέρη μακρινά, συναντήσεις με πλάσματα αλλόκοτα[17] και γεύσεις ξεχωριστές που μοιάζουν, αλλά ποτέ δεν ταυτίζονται. Μικροί δημιουργοί, κρατάμε τις δικές μας εικόνες και συνεχίζουμε ακάθεκτοι. Που θα πάει, κάποτε θα φτάσουμε το δικό μας αστέρι[18]!

_____

[1] «Χριστουγεννιάτικη Ιστορία» του Τσαρλς Ντίκενς.

[2] «Το κοριτσάκι με τα σπίρτα» του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν.

[3] «Το χριστουγεννιάτικο έλατο» του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν.

[4] «Ο Καρυοθραύστης και ο βασιλιάς των ποντικών» του Ε. Τ. Α. Χόφμαν.

[5] «O Τάρανδος Ρούντολφ με την Κόκκινη Μύτη» του Ρόμπερτ Λ. Μέι.

[6] «Η μύτη» του Νικολάι Γκόγκολ.

[7] «Ο Εγωιστής Γίγαντας», του Όσκαρ Γουάιλντ.

[8] «Η βασίλισσα του χιονιού» του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν.

[9] «Φρικαντέλα: Η Μάγισσα που μισούσε τα κάλαντα» του Ευγένιου Τριβιζά.

[10] «Τα Ξωτικά και ο Παπουτσής» των αδελφών Γκρίμ.

[11] «Φον Κουραμπιές εναντίον Κόμη Μελομακαρόνη!» του του Ευγένιου Τριβιζά.

[12] «Μια χριστουγεννιάτικη ανάμνηση» του Τρούμαν Καπότε.

[13] «Οι νεκροί» του Τζέιμς Τζόις.

[14] «Έμμα» της Τζέιν Όστεν.

[15] «Η περιπέτεια του πολύτιμου λίθου» του Άρθουρ Κόναν Ντόιλ.

[16] «Τα Χριστούγεννα του Ηρακλή Πουαρό» της Άγκαθα Κρίστι.

[17] «Γράμματα από τον Αϊ Βασίλη» του Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν.

[18] «Το ποντικάκι που ήθελε ν’ αγγίξει ένα αστεράκι» του Ευγένιου Τριβιζά.