Άτη Σολέρτη
vakxikon.gr
ISBN: 978-960-99765-8-9

Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό νέων ποιητών είναι η πολυεδρικότητα της ποιητικής έκφρασης. Οι στίχοι μοιάζουν σπασμένοι, σα θρύψαλα λέξεων. Απότομες εκφράσεις που δηλώνουν τα ευμετάβολα συναισθήματα της εποχής μας. Στίχοι που παραλλάσσουν σε κραυγές πόνου, σαν αυτό που κρατάμε κλειδωμένο μέσα μας. Η σύγχρονη εκφραστική δεν αποζητά κάποια μουσικότητα στο στίχο. Επιδιώκει τη γέννηση συναισθημάτων στον αναγνώστη (ή τον ακροατή) μέσα από της επιλογή των λέξεων και τη δυναμική χρήση του λόγου.

Σε ένα τέτοιο επίπεδο εντάσσεται η ποιητική συλλογή της Άτη Σολέρτη (ποιητικό ετερώνυμο της Σοφίας Αργυροπούλου) «Ερημία Παθών» (Vakxikon.gr, β΄ έκδοση 2015). Η συλλογή αποτελεί το δεύτερο μέρος μιας τριλογίας αποτυπωμάτων αφιερωμένης στην ανθρώπινη ύπαρξη. Η ποιήτρια χρωμάτισε με την «Εβένινη Δίνη» τη γέννηση, τα όνειρα, την ανθρώπινη μοίρα μέσα από αλληγορικά μοτίβα. Η δεύτερη ενότητα, η «Ερημία Παθών», ιχνηλατεί την ψυχική ερημιά και τη μοναξιά του σύγχρονου ανθρώπου, καθώς έρχεται αντιμέτωπος με τα πάθη του.

Η ποίηση της Σολέρτη κυλά ωσάν ποταμός λάβας που οδηγεί σε κάθαρση, εξαγνίζοντας τη μοναξιά των συναισθημάτων και του αστικού στραγγαλισμού. Η ποιήτρια προσπαθεί να ανοίξει την πόρτα του δωματίου της ανθρώπινης ύπαρξης και να επιτρέψει στον αναγνώστη να γνωρίσει τα ανθρώπινα πάθη πέρα από τα απροσπέλαστα τείχη που έχτισε για την φίλαυτη προστασία του από τους έξω, αλλά τελικά τον φυλάκισαν στη μοναξιά των δικών του παθών.

Υπαρξιακή ποίηση που πραγματεύεται την ερημιά της ανθρώπινης ύπαρξης (τίτλος και ομώνυμο ποίημα). Τα πάθη της ψυχής την αφήνουν έκθετη κι απροστάτευτη μέσα στη μοναχικότητα. Πίσω από τους στίχους της ποιήτριας διαφαίνεται το κραδαινόμενο συναισθηματικό υπόβαθρο μιας γνήσιας ανθρώπινης αγωνίας. Αγγίζει θέματα που λειτουργούν σαν αξίες και αρχές, αλλά τελικά καταλήγουν να γίνονται πάθη (καλοσύνη, αδελφοσύνη, όνειρα).

Η μεταφορική χρήση της γλώσσας προσδίδει ιδιαίτερες μετωνυμικές ιδιότητες στα προσηγορικά ουσιαστικά, ενώ έντονη είναι και η χρήση του ρήματος, ένα μέρος του λόγου που είχε εγκαταλειφθεί στο παρελθόν. Μεταχειρίζεται τη γλώσσα με έναν ιδιαίτερο τρόπο αλλάζοντας με ευκολία τη γραμματική και το συντακτικό, δίνοντας έμφαση σε συγκεκριμένες λέξεις. Κυρίαρχη είναι η αφηγηματική έκφραση σε μεγάλης έκτασης στίχους, που συχνότατα θρυμματίζονται έως και μονολεκτικούς. Τα ίδια τα ποιήματα, άλλωστε, είναι μεγάλης ή μέσης έκτασης.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι η συλλογή κινείται σε ένα πεδίο κρυπτικότητας. Έμφαση δίνεται στην αφήγηση και την εικόνα, με επιλεγμένες λέξεις που ξεκλειδώνουν το μήνυμα. Υπάρχει μία αινιγματική ευδιαθεσία στον ποιητικό κώδικα της Σολέρτη που αναζητά τις λέξεις-κλειδιά μέσα από αισθητική προσέγγιση προκειμένου να μετουσιωθεί σε συναίσθημα.

Η απουσία γλωσσικής ελλειπτικότητας σε συνδυασμό με το στιχουργικό θρυμματισμό φέρνει μία αλληγορική διάθεση στην έκφραση καλώντας τον αναγνώστη να εισέλθει στην προσωπική ενδοχώρα της ποιήτριας. Εμφανής είναι σε αρκετά έργα η δηκτική διάθεση μέσα από μία σκοτεινή αθυμία.

Σημαντικές είναι οι επιρροές της δημιουργού από τη θητεία της στη ζωγραφική. Η ποιητική της σαρκώνει μια εικαστική με εκλεπτυσμένες λεπτομέρειες αποφορτισμένη από εντάσεις επιβλητικών όγκων. Οι συνθέσεις της μοιάζουν με πολυκεντρικούς πίνακες ζωγραφικής, από τους οποίους αναδύεται ένας καταιγισμός εικόνων που αγγίζει όμως συχνά τον πλαστικό πληθωρισμό.

Μια ασύνδετη σειρά από εικόνες και συμβάντα δείχνουν την διάλυση του ανθρώπου, τη μοναξιά του, τον πόνο και τα πάθη του. Ένας συνειρμικός ειρμός συσχετίζουν ποιητικά τις αναβλύζουσες εικόνες με κονίαμα τα έντονα υπερρεαλιστικά στοιχεία που δημιουργούν μία ιδιαίτερη -φαινομενική- μετατόπιση θέματος.

Η αφθονία σκοτεινών εικόνων μας θυμίζει τις σκοτεινές εποχές που ζούμε, την απουσία φωτός στις διαδρομές της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης. Ωστόσο, οι εικόνες της διακρίνονται από έντονα χρώματα, θερμά κατά βάση, εντείνοντας την αινιγματικότητα των έργων της.

Η ποίηση μετά την υπαρξιακή στροφή της δεκαετίας του ’70 και την ιδιωτικότητα του 1980, αναζήτησε την έκφρασή της στον απλό λόγο. Απεμπόλησε τους υπαρξιακούς συμβολισμούς και απεγκλωβίστηκε από τις ελιτίστικες αναζητήσεις του παρελθόντος. Αναζήτησε νέες εκφραστικές οδούς στον ελεύθερο στίχο μέσα από τη λιτότητα του θρυμματισμένου στίχου.

Ο μεγάλος στίχος και οι συνθέσεις μεγάλης έκτασης θεωρείται ότι δεν εκφράζουν αυτή την αφαιρετική εκφραστική πραγμάτωση. Ο λεκτικός, άλλωστε, πληθωρισμός του μεγάλου στίχου, επιβαρύνει συναισθηματικά μία σύνθεση χωρίς να επιτρέπει κάποια πρόσβαση στη στοχαστικότητα του ποιήματος (ας μην ξεχνάμε ότι η ποίηση πάντα στοχάζεται). Και όταν κινείται στα όρια της ερμητικότητας τότε το εξαγόμενο συναίσθημα φορτίζει υπέρμετρα το στίχο και λειτουργεί σε βάρος του ίδιου του υπαρξιακού προβληματισμού.