Παραμονή Χριστουγέννων και η Νέλλη με τη Μαρώ κρατώντας τριγωνάκια στα χέρια, βγήκαν στους δρόμους για να πουν τα κάλαντα, αψηφώντας το τσουχτερό κρύο. Σε πείσμα των καιρών που θέλει το φόβο να αφήνει τους δρόμους γυμνούς από παιδικές φωνές και τις γειτονιές ορφανές από χαρμόσυνους ήχους, εκείνες αποφάσισαν να τηρήσουν το έθιμο, δίνοντας υπόσχεση στους γονείς τους πως δε θα απομακρυνθούν από τη γειτονιά. Όμως, κάτι η παιδική ανεμελιά που δε λογαριάζει φόβο, κάτι η χαρά της μέρας, τις παρέσυραν σε γειτονιές πιο μακρινές και τις οδήγησαν σ’ ένα χαμηλό σπιτάκι. Η λαχτάρα να πουν τα κάλαντα σε ένα ακόμη σπίτι, οδήγησε το χέρι της Νέλλης στο κουδούνι.

Τρεις φορές το χτύπησε και το τελευταίο ακούστηκε μακρόσυρτα. Η πόρτα του σπιτιού άνοιξε ταυτόχρονα με το χαμόγελο της γριούλας που εμφανίστηκε μπροστά τους.

-Να τα πούμε;

-Να τα πείτε, να τα πείτε. Περάστε μέσα μην κρυώνετε είπε καλοσυνάτα, ενώ η τρυφεράδα στη φωνή φανέρωνε την ανείπωτη χαρά της από την πρωινή επίσκεψη.

Αμέσως, τα τριγωνάκια μπλέχτηκαν στα τρυφερά δάχτυλα των κοριτσιών και οι μεταλλικοί ήχοι ενώθηκαν με τις γλυκές φωνές τους. Εξαίσια η μελωδία από τούτο το πάντρεμα και οι χαρμόσυνοι ήχοι πλημμύρισαν κάθε γωνιά του σπιτιού.

Καλήν ημέραν άρχοντες…

Η γιαγιά τις άφησε να πουν τα κάλαντα ως το τέλος, λες και ήθελε να γεμίσει κάθε γωνιά του σπιτιού από νότες χαράς, για να έχει απόθεμα και στις μοναχικές της στιγμές. Όση ώρα τα κορίτσια έλεγαν τα κάλαντα, έριχναν κλεφτές ματιές στο χώρο. Σίγουρα, τούτο το σπίτι δεν ήταν σαν τα άλλα που επισκέφτηκαν εκείνη την ημέρα, τα στολισμένα με τα τεράστια χριστουγεννιάτικα δέντρα, τις φανταχτερές τις μπάλες και τα πολύχρωμα λαμπιόνια. Αυτό δεν είχε ούτε ένα δεντράκι μικρό, μια γιρλάντα χρυσαφιά, έστω ένα αγγελάκι κολλημένο στο τζάμι. Αναρωτήθηκαν σιωπηλά, πώς ήταν να ζει κανείς μέσα σε ένα σπίτι που του έλειπαν τα Χριστούγεννα.

Την ώρα που τελείωσαν, η γιαγιά τούς έδωσε τα χρήματα και η Μαρώ που ήταν πιο μικρή και αυθόρμητη, ρώτησε το όνομά της.

Με λένε Κατερίνα, της είπε.

Καλά Χριστούγεννα γιαγιά Κατερίνα, ακούστηκαν οι φωνές των κοριτσιών σαν χορωδία, την ώρα που έβγαιναν από το σπίτι.

Θα είχε φτάσει πια μεσημέρι, όταν αποφάσισαν να μην χτυπήσουν άλλο κουδούνι. Σε αρκετά σπίτια είχαν πάει. Άλλα άνοιγαν εγκάρδια τις πόρτες τους, σαν τα τριαντάφυλλα στο πρώτο κάλεσμα της Άνοιξης, ενώ κάποια άλλα έμεναν σφαλιστά και μουτρωμένα, σαν τα μπουμπούκια που τα είχε μαλωμένα ο χιονιάς. Το σπιτάκι της γιαγιάς ανήκε στα πρώτα κι ας έμοιαζε παράταιρο με τις γιορτές.

Όση ώρα υπολόγιζαν τις εισπράξεις τους, μια σκέψη πέρασε από το νου της Νέλλης που τη μοιράστηκε με τη Μαρώ. Με έναν παιδικό αυθορμητισμό που δε χωρούσε δεύτερες σκέψεις, η απόφαση πάρθηκε αυτοστιγμεί. Η γιαγιά Κατερίνα τους έκανε ένα δώρο, σίγουρα από το υστέρημά της κι αυτές με τη σειρά τους ένιωσαν την ανάγκη να ανταποδώσουν. Έβαλαν τα χρήματα στις τσέπες και ούτε για μια στιγμή δε μπήκαν σε δίλημμα για το δώρο που θα της έπαιρναν. Ένα μικρό δεντράκι, λίγα στολίδια και φωτάκια, ήταν αρκετά για να προσθέσουν μια γιορτινή νότα στο άδειο σπίτι. Τα είχαν όλα κανονισμένα. Πού θα το έστηναν, πώς θα κρεμούσαν τα στολίδια, πόσο όμορφο θα ήταν όταν θα άναβαν τα λαμπάκια.

Έφτασαν στο σπίτι της γιαγιάς τρέχοντας και χτύπησαν το κουδούνι. Καμιά απάντηση. Ξαναχτύπησαν. Όταν η υπομονή τους εξαντλήθηκε, άρχισαν να χτυπούν την πόρτα με τα χέρια και να φωνάζουν το όνομά της. Μια γειτόνισσα εμφανίστηκε στο διπλανό μπαλκόνι και τους είπε πως η γιαγιά Κατερίνα δεν ήταν στο σπίτι, πως ήρθαν τα παιδιά και τα εγγόνια της και την πήραν, για να περάσει μαζί τους τις γιορτές.

Μόνο αυτό δεν περίμεναν να ακούσουν. Η χαρά διαδέχτηκε την απογοήτευση. Με το κεφάλι σκυφτό και κατεβασμένους τους ώμους, πήραν το δρόμο για τα σπίτια τους. Η Μαρώ με το που μπήκε στο σπίτι, έπεσε στον καναπέ κι έβαλε τα κλάματα και δε θα σταματούσε, αν δεν ένιωθε δυο τρυφερά χέρια να τυλίγονται γύρω της. Σήκωσε το κεφάλι και το σκυθρωπό της πρόσωπο έλαμψε.

-Γιαγιά μου, γιαγιάκα μου, φώναξε σαν είδε τη γιαγιά της τη Μαρία, να στέκει εκεί δίπλα της.

Με τα γεγονότα της ημέρας, είχε ξεχάσει πως θα ερχόταν από το χωριό, για να περάσουν όλοι μαζί τις γιορτές. Αυτή η αγκαλιά, η τόσο λυτρωτική, τύλιξε το σώμα της σαν το νερό της βροχής που κυλά και καθαρίζει, αφήνοντας την ατμόσφαιρα καθαρή. Όσο έμεινε κουρνιασμένη εκεί, από το νου της πέρασαν εικόνες πολλές.

Άλλες φορές μπερδεύονταν μεταξύ τους, άλλες χώριζαν και άλλες συμπλήρωναν η μια την άλλη. Οι μορφές των δυο γιαγιάδων εναλλάσσονταν, σαν τα φωτάκια στο χριστουγεννιάτικο δέντρο που άναβαν κι έσβηναν, έσβηναν κι άναβαν μέχρι που ο σκηνοθέτης νους, άφησε το φως του προβολέα του να πέσει πλέριο πάνω στη γιαγιά Κατερίνα. Η σκηνή που καθόταν μαζί με τα εγγόνια της δίπλα στο χριστουγεννιάτικο δέντρο και αφηγούνταν ιστορίες και παραμύθια, φωτίστηκε κι έμεινε παγωμένη στο χωροχρόνο του νου της, τόσο όσο χρειαζόταν για να αναδειχθεί η ομορφιά της στιγμής.

Μετά, άφησε το φως του προβολέα αρκετά χαμηλωμένο, για να τονίσει το σκοτεινό περίγραμμα μιας γριούλας μονάχης, μέσα σε ένα άδειο αλλά στολισμένο σπίτι και ξανάναψε για να φωτίσει τη δεύτερη σκηνή. Όλη η οικογένεια ήταν καθισμένη γύρω από το γιορτινό τραπέζι, το ομορφοστολισμένο με καλό σερβίτσιο και κατάλευκο τραπεζομάντιλο και γεμάτο από λογιών λογιών φαγητά και γλυκά, σαν αυτά που ετοίμαζε η μαμά της από το πρωί. Όλοι μιλούσαν, γελούσαν, σήκωναν τα ποτήρια για να ανταλλάξουν ευχές κι ανάμεσά τους η γιαγιά Κατερίνα, με ένα πρόσωπο φωτεινό σαν από φως κλεμμένο από τη λάμψη του δέντρου, έμοιαζε ν’ απολαμβάνει τη σκηνή.

Η εναλλαγή των εικόνων απλώθηκε σα βάλσαμο στην παιδική ψυχούλα της Μαρώς, που ζώντας ανάμεσα σε ανθρώπους που την αγαπούσαν, δεν ήξερε πώς ήταν να περνά κανείς μόνος τις γιορτές. Ένιωσε ένα πιο σφιχτό άγγιγμα κι ο προβολέας στράφηκε στο πρόσωπο της γιαγιάς Μαρίας. Χαρούμενο και αυτό.

-Γιαγιά, ξέρεις τι κατάλαβα; είπε με ύφος περισπούδαστο και σίγουρο για τη διαπίστωση. Κατάλαβα, πως τα σπίτια τα στολίζει μόνο η αγάπη.

-Έτσι είναι κοριτσάκι μου, απάντησε εκείνη και της έγνεψε καταφατικά, ενώ με την άκρη της παλάμης της σκούπισε ένα δάκρυ, που είχε μείνει πεισματικά σκαλωμένο πάνω στο παιδικό μάγουλο.

_

γράφει η Χριστίνα Σουλελέ