Christopher Brennan
η λυρική προσέγγιση μιας φυσικής πραγματικότητας
μετάφραση-σχόλια Ελευθερία Μπέλμπα
Στα Ποιήματα (1913) του αυστραλιανού ποιητή Christopher Brennan ενδεικτικές εικόνες συνιστούν λυρικές παρεκβάσεις σε ένα φαινομενικά ενιαίο λόγο. Ακόμα και ο πίνακας στο εξώφυλλο του Sydney Long φανερώνοντας μια φυσική αποτύπωση του εξιδανικευμένου γαλήνιου κόσμου συνδέεται με το πνεύμα των σημασιών που θέλει ο γράφων να αναδείξει[1]. Ωστόσο η συνοπτική γραφή αφαιρετικά βάζει τον αναγνώστη να διαβάσει ό,τι λείπει στον καμβά μιας επιγραμματικής αισθητικής αυτοτέλειας. Εμφαντικά διαπιστώνεται η προσδοκία ερμηνείας των σημείων, εφόσον ο ποιητής θεωρούσε ότι τα κείμενα είναι γυμνά από αναλύσεις νοημάτων, υιοθετώντας επιλεκτικά τις αντιλήψεις των συμβολιστών[2].
Πρόκληση γίνεται η κατανόηση των ατόφιων συμβόλων μέσα από μια ιδιαίτερη συντακτική δομή που προκρίνει την ονοματική φράση[3]. Πέρα από τις ριζοσπαστικές και εθνικιστικές τάσεις του καιρού του ο Christopher Brennan διαμόρφωσε τη δική του τεχνοτροπία και ιδεολογία στην ποίηση σε συνάφεια πάντοτε με μια εσωτερική αναζήτηση της θεϊκής δύναμης[4]. Αποσαφηνίζοντας τη συμβολική των τριών ποιημάτων, παρατηρείται ότι η συμπαγής φράση διακρίνεται από ελλειπτικότητα, αφήνοντας περιθώρια συμπλήρωσης των συλλογισμών που εξυφαίνονται.
Κοινός τόπος θεωρείται η ενσάρκωση των στοιχείων της φύσης που ομοιάζουν με κατασκευές συναισθηματικής εγρήγορσης. Επιπλέον σημειώνεται η φαινομενική επίκληση σε ένα ή περισσότερα πρόσωπα εναλλάσσοντας τον ενικό με τον πληθυντικό, όχι ωστόσο σε μεγάλη συχνότητα. Αυτή η «συνομιλία» είναι επινοημένη με στόχο πολλαπλό: να απευθυνθεί ο αφηγητής στον εαυτό του, να προτείνει μια αντίδραση στον αναγνώστη ή να σχηματίσει το γενικό αίσθημα σχετικά με την επίδραση της φύσης στον ψυχισμό.
Ο συνήθης θαλασσινός καμβάς είναι αφόρμηση της εξάπλωσης της συλλογιστικής που βασίζεται στην αποσιώπηση, μια προσφιλής φόρμα. Όμως αυτό γίνεται αισθητό, όταν ο λόγος προσομοιάζει με ψίθυρο, όταν η αφήγηση γίνεται ενδοσκόπηση στα πλαίσια της σημειολογίας που επιστρατεύει περισσότερο τις μνήμες ή τις ευαισθησίες του αναγνώστη, παρά την κυριολεκτική απόδοση των φραστικών συνόλων. Πετυχαίνει πάντως την απόδραση από την τριβή με την καθημερινή υλικότητα, άλλωστε διαφαίνεται η αναζήτηση της ουτοπίας ενδεχομένως μέσα από την ασάφεια.
| Autumn[5]
Autumn: the year breathes dully towards its death,
*** Spring breezes[6]
Spring breezes over the blue, now lightly frolicking in some tropic bay, go forth to meet her way, for here the spell hath won and dream is true.
0 happy wind, thou that in her warm hair mayst rest and play! could I but breathe all longing into thee, so were thy viewless wing as flame or thought, hastening her shining way.
And now I bid thee bring tenderly hither over a subject sea that golden one whose grace hath made me king, and, soon to glad my gaze at shut of day, loosen’d in happy air her charmed hair.
***
Sweet silence after bells!
Sweet silence after bells! deep in the enamour’d ear soft incantation dwells.
Filling the rapt still sphere a liquid crystal swims, precarious yet clear.
Those metal quiring hymns shaped ether so succinct: a while, or it dislimns,
the silence, wanly prinkt with forms of lingering notes, inhabits, close. distinct;
and night, the angel, floats on wings of blessing spread o’er all the gather’d cotes
where meditation, wed with love, in gold-lit cells, absorbs the heaven that shed
sweet silence after bells.
| Φθινόπωρο Φθινόπωρο ο χρόνος αναπνέει πληκτικά προς το θάνατό του[7],
***
Ανοιξιάτικη αύρα Ανοιξιάτικη αύρα πάνω από το μπλε, Ω ευφρόσυνε αγέρα, που με τα ζεστά μαλλιά της Και τώρα φέρνω σε σένα τρυφερά προς τα πέρα από ένα τμήμα της θάλασσας της ημέρας, χαλάρωσε στον ευτυχισμένο αέρα ***
Γλυκιά σιωπή μετά από καμπανοκρουσίες! Συμπληρώνοντας την επιτακτική γαλήνια σφαίρα Αυτοί οι μεταλλικοί σωρηδόν ύμνοι η σιωπή θλιμμένα στολίζεται με μορφές παρατεταμένων σημειώσεων[25], και τη νύχτα, ο άγγελος, επιπλέει· όπου ο διαλογισμός συνταιριάζεται γλυκιά σιωπή μετά από καμπανοκρουσίες. |
σημειώσεις
[1] “The Spirit of the Plains” by Sydney Long, 1914
[2] http://www.middlemiss.org/lit/authors/brennanc/brennanc.html
[3] https://openjournals.library.sydney.edu.au/index.php/SSE/article/viewFile/6686/7334
[4] https://en.wikipedia.org/wiki/Christopher_Brennan
[5] https://www.poemhunter.com/poem/autumn-14/
[6] https://mypoeticside.com/poets/christopher-john-brennan-poems
[7] τα εποχιακά χαρακτηριστικά αντανακλούν μεταφυσικά δεδομένα
[8] η μεταφυσική ψευδαίσθηση ουσιαστικά υποβάλλει το στοιχείο της ματαίωσης· αναιρείται η επιδίωξη της ακμής σε έναν κόσμο φυσικό, αλλά όπως καταγράφεται ακαθόριστο
[9] προσωποποιείται ο καιρός που διαδέχεται το φθινόπωρο στην απλή δομική φόρμα της περιγραφής
[10] διοχετεύεται η ψευδαίσθηση του θανάτου μέσα από την αγωνία της βίωσης των ακραίων εμπειριών
[11] αυτοαναφορικά η ματαιότητα των προσδοκιών τοποθετείται σε ουτοπικό επίπεδο, μολονότι καταγράφεται η ανάμνηση του περασμένου έτους
[12] το χρονικό σημείο δεν αποσαφηνίζει μιαν ακριβή συναισθηματική έξαρση ή μνημόνευση του παρωχημένου αδιεξόδου
[13] ενδεικτική είναι η αυστηρότητα στην απόδοση του τετελεσμένου: απορρίπτεται η αναβίωση των ονείρων πλέον σε άλλο χρονικό σημείο
[14] η καθολικότητα του στοχασμού ως αυτοσυνειδησία εστιάζει αλληγορικά στο βλέμμα ως παρατήρηση του κόσμου που είναι ακινητοποιημένος
[15] σε συμπυκνωμένη διατύπωση αποτυπώνεται η εικόνα της κίνησης της θαλασσινής αύρας και συνυφαίνεται με την εντύπωση της ανθρώπινης κίνησης
[16] στο επίκεντρο του χώρου τοποθετείται υπαινικτικά η εξιδανικευμένη γυναικεία φιγούρα (τμηματικά σκιαγραφείται με ασάφεια) σε νοητό διάλογο με τους αόριστους παρόντες
[17] πρόκειται για το ιδεατό στοιχείο μιας ενδελέχειας αναφορικά με την πραγμάτωση των ονείρων
[18] η προσωποποίηση του ανέμου συνιστά τη λυρική απεικόνιση της ευθραυστότητας
[19] τελικά στο μοτίβο του ευχετικού οίστρου, εντοπίζεται η υποψία: το ποιητικό υποκείμενο απεικονίζει τη διανοητική ψυχική διεργασία της οντότητας που σμιλεύει έναν προορισμό μοναχικό
[20] πρώτιστα μεγεθύνει την ανθρώπινη αξία η ευρηματική επινόηση του άυλου: η αξιοπρέπεια ή η αισθητική πληρότητα γίνονται προνόμια για την απόδειξη της ηθικής ισχύος
[21] η προβληματική της παρατήρησης της νηφάλιας γυναικείας ομορφιάς ενισχύεται με την επίτευξη της ηθικής νοητικής ολοκλήρωσης
[22] μονοσήμαντη η αντίληψη περί έρωτος ενσωματώνεται στη συνειδητοποίηση της τελειότητας: προηγούνται τα μελωδικά θέλγητρα, έπεται η σιωπή
[23] εμμονικά διαγράφεται το ειδυλλιακό υγρό στοιχείο, εντούτοις μέσω της ασαφούς νύξης της κίνησης που τόσο εύστοχα επανέρχεται στο λόγο
[24] πάλι η δυναμική του ανέμου συνάπτεται με τη λυρικότητα που εσωτερικεύεται και συνάμα τεκμηριώνεται ως στιχουργική τάση (η παρήχηση των φωνηέντων e,o, u και του s)
[25] μια άλλη ορατή μνεία θεωρείται η αναφορά στην ποιητική αφενός μέσω της ρυθμικότητας αφετέρου μέσω των ιδεωδών
[26] και σε αυτό το κείμενο ενδεικτική είναι η εσχατολογική οπτική της αλήθειας, αλλά αυτό είναι εφικτό μόνο μέσα από συμφραζόμενα ασαφή, αφαιρετικές σημασίες
[27] η μοναχικότητα ξανά προβάλλεται συγχέοντας τον συνεχώς ασύλληπτο έρωτα με την πορεία προς το μη βιωτόν
βιβλιογραφικές πηγές
▪ Brennan, C. «Christopher John Brennan Poems». https://mypoeticside.com/poets/christopher-john-brennan-poems. Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης: 2-6-2017
<https://mypoeticside.com>
▪ Brennan, C. «Christopher Brennan (1870-1932)». http://www.middlemiss.org/lit/authors/brennanc/brennanc.html
Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης: 10-6-2017
<http://www.middlemiss.org>
▪ Brennan, C. «Christopher Brennan». https://en.wikipedia.org/wiki/Christopher_Brennan
Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης: 28-5-2017
<https://en.wikipedia.org>
▪ Brennan, C. «Christopher John Brennan».https://www.poemhunter.com/christopher-john-brennan/biography/ Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης: 20-3-2017
< https://www.poemhunter.com >
▪ Buhagiar, M. 2013. “The Erotic Secret Heart of Christopher Brennan’s Poems 1913”. https://openjournals.library.sydney.edu.au/index.php/SSE/article/viewFile/6686/7334 Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης: 19-7-2017 < https://openjournals.library.sydney.edu.au >
Συγχαρητήρια!