Η γιαγιά Αναστασία ξεδιπλώνει το σκοτεινό παρελθόν της στον εγγονό της, στον φίλο του και σε μια έφηβη κοπέλα. Υπήρξε θύμα παιδικής κακοποίησης από έμπιστο πρόσωπο της οικογένειάς της και ακόμη προσπαθεί να το ξεπεράσει. Η εμπειρία της, τα τραύματά της, το βάρος στην ψυχή της αφήνουν τα παιδιά άφωνα και την κοπέλα να χαράξει τη δική της πορεία στη ζωή.

Η κυρία Κασιάρου αυτήν τη φορά αγγίζει ένα δύσκολο, σκληρό και ευαίσθητο θέμα: την παιδική κακοποίηση. Βάζει όλα της τα δυνατά για να αποδώσει όσο γίνεται πιο ρεαλιστικά την ψυχολογία ενός οκτάχρονου κοριτσιού που δέχεται σεξουαλική παρενόχληση, για να στήσει τον ασφυκτικό κλοιό από τον οποίο δεν μπορεί να ξεφύγει και για να περιγράψει τα πρόσωπα που παίζουν σημαντικό ρόλο στη ζωή της. Οι τύψεις, τα συναισθήματα, το άγχος, η κακή απόδοση στα μαθήματα, οι προβληματισμοί της, οι ενοχές της είναι χαρακτηριστικά που την πνίγουν από τη στιγμή που άφησε έναν άντρα να απλώσει χέρι πάνω της. Διάσπαρτα στο κείμενο είναι σημαντικά μηνύματα για τον αναγνώστη, συμβουλές που πρέπει να ακολουθήσουν όποια παιδιά είναι θύματα σεξουαλικής κακοποίησης ή τι να αποφεύγουν για να μην υποστούν αυτήν τη βία. Υπάρχει ακόμη και εισαγωγικό σημείωμα από τον ψυχίατρο Γιώργο Αγγελίδη που περιλαμβάνει πολύτιμες υποδείξεις και αποτελέσματα ερευνών.

Το παρελθόν το ζει ο αναγνώστης πρώτα ως τριτοπρόσωπη αναδρομική αφήγηση, που αφήνει κάποια κενά και δείχνει αποστασιοποιημένη, στη συνέχεια διακόπτεται για να αφηγηθεί την ίδια ιστορία η γιαγιά Αναστασία και κλείνει με την τριτοπρόσωπη αφήγηση. Κατ’ εμέ, η ίδια η γιαγιά Αναστασία θα ήταν ιδανική αφηγήτρια ολόκληρης της ιστορίας, γιατί απαντήθηκαν απορίες μου και έσβησαν ενστάσεις που είχα διαβάζοντας την τριτοπρόσωπη αφήγηση. Ήταν πιο άμεση, πιο καίρια. Από την άλλη όμως σκέφτομαι ότι μάλλον πρόκειται για ένα έξυπνο εύρημα της συγγραφέως, να δείχνει «έξω από τον χορό» τα γεγονότα στην αρχή για να αποκαλυφθεί ο ψυχισμός του παιδιού στη συνέχεια. Πραγματικά, στέκοντας έξω από ένα σπίτι δεν μπορείς να ξέρεις τι γίνεται μέσα, και δε χρειάζεται να υπάρχουν μόνο λαμπερά φώτα και εύθυμα γέλια για να σε καλέσουν να μπεις. Χρειάζεται ρίσκο, αγάπη και ενδιαφέρον για να σε προσελκύσει και το σκοτεινό σπίτι.

Έχω την αίσθηση ότι ο θύτης, ο φίλος της οικογένειας Φοίβος, δε σκιαγραφήθηκε όσο βαθιά θα έπρεπε. Βέβαια, γιατί να φωτογραφίσουμε ένα ανθρωπόμορφο τέρας, που κάνει ό,τι πιο αισχρό και απευκτέο υπάρχει ως κίνητρο και πράξη από γενέσεως κόσμου. Κι όμως, γιατί ο Φοίβος δεν έκανε το ίδιο (και ή μόνο) στο δικό του παιδί; Πώς και δεν άσκησε κάποιας μορφής βία στη σύζυγό του; Η ελλιπής γνώση μου στον χώρο της ψυχολογίας εγείρει αυτά τα ερωτηματικά, χωρίς να αμφισβητώ την έγκυρη και ενδελεχή μελέτη της συγγραφέως, που δεν αφήνει τίποτα να πέσει κάτω! Είμαι σίγουρος ότι υπάρχουν διάφορες κατηγορίες τέτοιων τεράτων, άνθρωποι που ασελγούν στα παιδιά τους, στα εγγόνια τους και όχι στα παιδιά τους, σε ξένα παιδιά και όχι στα δικά τους. Είναι να μη σηκωθεί από το πάτωμα αυτό το χαλί, ποιος ξέρει πόσες κατσαρίδες θα ξεπεταχτούν. Επομένως κάτι μου λέει ότι η κυρία Κασιάρου με την ευαισθησία της και την οξυυδέρκειά της διάλεξε την πιο «εύπεπτη» περίπτωση, μιας και το κείμενο απευθύνεται σε νεαρούς αναγνώστες αλλά και στους γονείς τους.

Τέλος, το μπλεγμένο παρελθόν της υιοθετημένης Αναστασίας ίσως ήταν πολύ ως εισαγωγή στην ιστορία, δένεται ωραία όμως στην πορεία και γίνεται αναπόσπαστο κομμάτι του τέλους, ολοκληρώνοντας το μυθιστόρημα με ένα αισιόδοξο και ικανοποιητικό happy end. Η δύναμη που χρειάστηκε η κεντρική ηρωίδα να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της κακοποίησης αλλά και χρόνια αργότερα να τις ξαναζήσει προς όφελος των μικρών παιδιών που την ακούνε σίγουρα πηγάζει από την αγάπη που βρήκε στους πραγματικούς αλλά και στους θετούς της γονείς. Γιατί με αγάπη ανιδιοτελή, ευρεία και απέραντη μπορεί ένα τέτοιο τραύμα να επουλωθεί, αν όχι να κλείσει οριστικά.

Το «Ήσουν μόνο ένα παιδί» είναι ένα καλό μυθιστόρημα προεφηβικής και εφηβικής ηλικίας που φωτογραφίζει δυναμικά το φαινόμενο της παιδικής κακοποίησης και φέρνει το κακό στην πόρτα μας, δείχνοντάς μας ότι «αν ακούσεις αρκούδι στη γειτονιά θα ’ρθει και στην πόρτα σου», επομένως η εθελοτυφλία δεν είναι η λύση. Η συγγραφέας προτρέπει όλους τους γονείς να είναι σε πλήρη ετοιμότητα, να σταθούν δίπλα στο παιδί τους για ό,τι του συμβαίνει, να μην το φορτώνουν άγχη και ενοχές και να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους αν ζήσουν και οι ίδιοι μια περίπτωση σαν αυτήν της κυρίας Αναστασίας.