Μηδενί δίκην δικάσεις, πριν αμφοίν μύθον ακούσεις. Τούτες οι λέξεις που έρχονται από το παρελθόν σκοπό βεβαίως δεν έχουν να διδάξουν την αρχαία ελληνική σοφία σε τούτες τις σκέψεις μας για το βιβλίο «Εφιάλτης – Η απολογία» του Νίκου Φαρούπου από τις εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ, αλλά ακριβώς να προσπαθήσουν μέσα σε μια γραμμή να καταδείξουν το σκεπτικό του συγγραφέα. Κι αν έχουν περάσει χιλιάδες χρόνια από τότε που ο στρατός του Ξέρξη περικύκλωσε τον Λεωνίδα και τους υπερασπιστές των Θερμοπυλών κι η ιστορία έχει καταδικάσει τον Εφιάλτη του Ευρήδημου ως τον άνθρωπο εκείνο που οδήγησε τους ‘Αθάνατους’ μέσα από την Ανοπαία Ατραπό και του έχει προσάψει τη ρετσινιά του προδότη, αυτό το βιβλίο έρχεται να ταράξει τα νερά!

Ο Εφιάλτης έχει δώσει το όνομά του κι έχει γίνει συνώνυμο της προδοσίας. Ποιος όμως έχει ακούσει και τη δική του εκδοχή; Ποιος άκουσε την απολογία του; Κανείς! Κι αν, όπως έχει σωστά διατυπώσει ο Αισχύλος, ισχύει τούτο: πως έχει ακούσει το μισό όποιος έχει ακούσει μόνο το ένα μέρος, τότε η Ιστορία ίσως να έχει αδικήσει έναν κατηγορούμενο και η δικαιοσύνη τελικά να έχει αφήσει τους αιώνες να περνούν, πλανημένη κι αυτή από την ιστορία που ακούστηκε μισή. Ο Νίκος Φαρούπος έρχεται με το βιβλίο αυτό να γίνει ο συνήγορος αλλά κι ο απολογητής του Εφιάλτη, δίνοντας μέσα από το μυθιστόρημά του μιαν άλλη οπτική των γεγονότων. Ο πρωταγωνιστής, μέσα από την επιστολή του στον Σπαρτιάτη ολυμπιονίκη Αριστοκλή, δίνει τη δική του εκδοχή της ιστορίας, μια εκδοχή που -ανεξαρτήτως του αν θα μπορούσε να είναι αληθινή ή όχι- είναι γραμμένη εξαιρετικά! Γεμάτη με ιστορικά γεγονότα αλλά και πλήθος πολιτιστικών στοιχείων, είναι βαθιά ανθρώπινη, βαθιά πολιτική και ταυτόχρονα αναδεικνύει μια σειρά παθογενειών που, απ’ ό,τι φαίνεται τελικώς, μαστίζουν τούτον τον τόπο εδώ και χιλιετίες… Ο συγγραφέας έχει κάνει μεγάλη κι εμπεριστατωμένη μελέτη των γεγονότων που αφορούν τη μάχη των Θερμοπυλών, η οποία σε συνδυασμό με τη γλαφυρή πένα του έχουν δώσει ένα εξαιρετικό αποτέλεσμα. Ο άνθρωπος που αγαπάει, ο άνθρωπος που μισεί, ο άνθρωπος που έχει ελπίδα μα κι ο άνθρωπος που έχει χάσει κάθε ίχνος της αναδεικνύονται μέσα από τις γραμμές του βιβλίου. Ταυτόχρονα, ανάγλυφα περιγράφονται οι συνήθειες της εποχής τόσο σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο όσο και σε πολιτικό και στρατιωτικό. Το βιβλίο αυτό, αν και δεν ξεχνάμε ποτέ πως πρόκειται για μυθιστόρημα, αποτελεί μια πολύ καλή πηγή γνώσης της εποχής που πραγματεύεται, για τον αναγνώστη του.

Ο Εφιάλτης ισχυρίζεται πως δεν είναι προδότης, πως είναι θύμα των συγκυριών και της προδοσίας άλλων, ενώ η πρόθεσή του ήταν ακριβώς η αντίθετη απ’ ό,τι το τελικό αποτέλεσμα, ήθελε να εξολοθρεύσει τους Αθάνατους του Ξέρξη παρασύροντάς τους σε παγίδα. Αναπτύσσοντας το σκεπτικό του, συναντάμε ένα κείμενο το οποίο εν πολλοίς θυμίζει ως προς τη δομή του κείμενα αρχαίων Ελλήνων ιστορικών, θαρρεί κανείς πως διαβάζει κείμενο στη μετάφρασή του κι όχι ένα αμιγώς σύγχρονο, ένα κείμενο που γράφτηκε στις μέρες μας, με τον τρόπο και με το σκεπτικό που αυτά γράφονται σήμερα. Το σημείο αυτό, αν και λεπτό κι αδιόρατο ίσως, μας άφησε εξαιρετικά θετική εντύπωση! Ο Νίκος Φαρούπος, παρά το γεγονός πως γράφει ένα μυθιστόρημα, δε θα διστάσει να συγκρουστεί ευθέως με τους ιστορικούς του παρελθόντος, κυρίως δε με τον Ηρόδοτο. Και το κάνει παραθέτοντας σοβαρά επιχειρήματα, τα οποία ο προσεκτικός αναγνώστης της ιστορίας του δεν μπορεί εύκολα να αμφισβητήσει. Πέρα δηλαδή από το γεγονός πως όποιος πιάσει στα χέρια του αυτό το βιβλίο θα βρεθεί αντιμέτωπος με το «Μηδενί δίκην δικάσεις…», ο συγγραφέας θα τον φέρει μπροστά σε ακόμα ένα δίλημμα, αυτό της ακρίβειας των ιστορικών αλλά και της αψεροληψίας αυτών, γεγονός που στο μυαλό του θα αρχίσει άμεσα να δημιουργεί αμφιβολίες. Αμφιβολίες όχι μόνο για την περίπτωση της μάχης των Θερμοπυλών και του Εφιάλτη! Κι αυτό είναι ίσως το σημείο που δίνει μεγάλη αξία σ’ αυτό το βιβλίο.

Θεωρούμε περιττό να μιλήσουμε για τη γλώσσα, το ύφος αλλά και τη μυθιστορηματική δεινότητα του Νίκου Φαρούπου, έχουμε άλλωστε εκφραστεί γι’ αυτές του τις αρετές και στο παρελθόν. Τα ίδια ισχύουν κι εδώ δίνοντας ένα δυνατό σύνολο που θα κρατήσει τον αναγνώστη σε εγρήγορση από την αρχή μέχρι το τέλος. Και θα τον κρατήσει και μετά το τέλος, φανερώνοντας την αληθινή αξία του καλού βιβλίου. Είναι -δυστυχώς- λίγα τα βιβλία που μας κρατούν άυπνους μέχρι να τα τελειώσουμε, ο Εφιάλτης του Φαρούπου είναι ένα από αυτά!