Ένα συγκινητικό και διδακτικό μυθιστόρημα που σχετίζεται με το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Θεσσαλονίκης και αφορά μια πολύ τρυφερή ιστορία αγάπης, η οποία διαδραματίζεται εναλλακτικά στο σήμερα και στο χτες. Ταυτόχρονα, εκτός από τους πρωταγωνιστές, ο αναγνώστης μαθαίνει και σημαντικά αποσπάσματα της ιστορίας της ίδιας της Θεσσαλονίκης. Χιούμορ, ανατροπές, αγωνία και θλίψη είναι ελάχιστα από τα θετικά χαρακτηριστικά της νέας συγγραφικής απόπειρας της κυρίας Κασιάρου.
Η ιστορία ξεκινάει τις μέρες πριν την Καθαρά Δευτέρα του 2008, όπου ο εντεκάχρονος Χρήστος καλωσορίζει τον καλό του φίλο, Μανόλη, από την Αθήνα, τον οποίο θα φιλοξενήσει για λίγες μέρες εν όψει των γιορτών. Τα δυο παιδιά, μαζί με τους γονείς του Χρήστου και τη γιαγιά του, Άννα, θα ζήσουν μια περιπέτεια που θα θυμούνται για καιρό. Με αφορμή μια πυρκαγιά στην πολυκατοικία της γιαγιάς Άννας, εκείνη θα ξεδιπλώσει με προσοχή και γλυκύτητα την ερωτική ιστορία που έζησε στη Θεσσαλονίκη πριν και κατά τη διάρκεια της γερμανικής Κατοχής με τον Εβραίο Ιάκωβο Μόλχο, τον οποίο έκτοτε δεν έπαψε στιγμή να αναζητά. Με ένα έξυπνο εύρημα, η συγγραφέας φέρνει στο φως ένα παλιό κλειδί κι έτσι ξεκινάει ένα μυστήριο για τον κάτοχο του κλειδιού και τι ανοίγει αυτό. Τα παιδιά φαντάζονται θησαυρούς και νομίσματα, είναι όμως έτσι;
Η αφήγηση έχει πολλά θετικά χαρακτηριστικά. Η συγγραφέας χρησιμοποιεί πολύ καλές ευκαιρίες για να ξεδιπλώσει το παρελθόν, σκορπίζει κομμάτια της ιστορίας της Θεσσαλονίκης απλόχερα και καθόλου κουραστικά, αντιπαραβάλλει το τότε με το σήμερα με εύληπτο τρόπο και χωρίς να χάνεται ο αναγνώστης, η γραφή είναι στρωτή, ρέει αβίαστα, οι διάλογοι είναι αληθοφανέστατοι, τα μικρά παιδιά, ο Χρήστος και ο Μανόλης, έχουν το δικό τους λεξιλόγιο και η νοοτροπία τους για την ιστορία που καλούνται να ζήσουν είναι απόλυτα ταιριαστή με την ηλικία και το επίπεδό τους, η Θεσσαλονίκη και ειδικά η Άνω Πόλη περιγράφεται ιδανικά (πολλές φορές μου θύμισε και δικές μου γωνιές που περπατώ όποτε ανεβαίνω) μα πάνω απ’ όλα η προσέγγισή της στο θέμα του αφανισμού των Εβραίων της πόλης είναι πολύ προσεκτική ενώ η ερωτική ιστορία έχει όλα τα θετικά χαρακτηριστικά μιας δυνατής, συμπυκνωμένης, έντονης ιστορίας που δεν ξεχειλώνει ούτε εκβιάζει το συναίσθημα.
Ο έρωτας της Άννας και του Ιάκωβου με άγγιξε και μου προσέφερε δάκρυ και μειδίαμα, φόβο και αγωνία. Η αγάπη των δυο τότε παιδιών ήταν απλή, ρεαλιστική και τοποθετήθηκε σωστά στον καμβά της Ιστορίας. Επίσης, αποφεύχθηκαν κάποια στερεότυπα ανατροπών και εκπλήξεων ενώ κάποια άλλα δόθηκαν με τον υπέροχο, σχεδόν λυρικό τρόπο της κυρίας Κασιάρου. Πρόκειται λοιπόν για μια ιστορία που έχω διαβάσει πάμπολλες φορές και μάλιστα απλωμένη συχνά σε τετραπλάσιο αριθμό σελίδων, εδώ όμως η αφήγηση με παρέσυρε, με ταξίδεψε, μου χάρισε αισιοδοξία και εκπλήξεις. Το κλειδί ανοίγει κάτι άλλο από αυτό που περιμένει ο αναγνώστης και η ιστορία της Άννας ολοκληρώνεται με τρυφερότητα και αγάπη απέναντι στους χαρακτήρες.
Υπάρχουν πολλά μηνύματα στο μυθιστόρημα: από τη δύναμη της αιώνιας αγάπης, την αστυφιλία της πόλης και τον άναρχο οικοδομικό οργασμό των δεκαετιών 1950-1960 που κατέστρεψε τις αρχαιότητες της πόλης, ως τον σεβασμό στην Ιστορία, τη δύναμη της αγάπης και της ελπίδας και την ανταμοιβή της αναμονής. Φυσικά υπάρχει έντονο αντιπολεμικό αίσθημα, ειδικά στη σκηνή που η Άννα θυμώνει με τη μεταμφίεση ενός παιδιού στον Γερμανό αρχικαγκελάριο. «Ούτε σε καρναβάλι δεν ανέχομαι τον Χίτλερ» (σελ. 66).
«Το ξεχασμένο κλειδί» είναι μια δυνατή και πολυεπίπεδη περιπέτεια για παιδιά από 8 χρονών και πάνω, γεμάτη ένταση, ανατροπές, ιστορικά και πραγματολογικά στοιχεία, συναίσθημα και καλοδουλεμένο λεξιλόγιο. Πρόκειται για ένα ταξίδι από τις σκοτεινές μέρες της Κατοχής και τον αφανισμό των Εβραίων ως τη Θεσσαλονίκη του σήμερα (πλατεία Αριστοτέλους, Λαδάδικα, Άνω Πόλη, Καμάρα, Ροτόντα κλπ.), γραμμένη με φροντίδα, μεράκι και πλούσιο λεξιλόγιο.
0 Σχόλια