Ένα βιβλίο που θα το απολαύσετε ασυζητητί! Από πού να ξεκινήσω; Από την υπόθεση; Από τον τίτλο; Από την πλοκή; Η μεταφράστρια δίνει τα ρέστα της στην κυριολεξία (τίτλος πρωτοτύπου: If you ‘re reading this I’m already dead).

Σε πολύ γενικές γραμμές γιατί αυτό το βιβλίο πρέπει να το διαβάσετε μόνοι σας, ένας τσιρκολάνος – ακροβάτης και η παλιοπαρέα του, μέλη τσίρκου που δίνει παραστάσεις στη Βουδαπέστη λίγο πριν τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο, ανακαλύπτει την ομοιότητά του με τον βασιλιά που επέλεξε η άρτι απελευθερωθείσα και ανεξάρτητη Αλβανία για να την κυβερνήσει. Η κουστωδία υοθ καταστρώνει ένα σατανικό σχέδιο: να παρουσιαστούν ως βασιλιάς και Σία, να αρπάξουν τον κρατικό θησαυρό και να το σκάσουν. Αλήθεια, τι μπορεί να πάει στραβά σε ένα τόσο απλό και καθημερινό σχέδιο;

Το κείμενο είναι πολύ διασκεδαστικό και ανατρεπτικό. Θα χαμογελάσετε, θα γελάσετε, θα ξαφνιαστείτε. Η πλοκή είναι καλοδουλεμένη και αρκετά πειστική. Οι ανατροπές διαδέχονται η μία την άλλη. Ο τρόπος που πείθει ο Ότο τον κόσμο για τον ρόλο του ως βασιλιάς είναι μοναδικός και πολύ έξυπνος. ΟΚ φτάσαμε στην Αλβανία, γίναμε βασιλιάδες, τώρα τι; Χα, εδώ είναι το ωραιότερο! Τι μπορεί να πάει στραβά; Αφού η χώρα σου σε θέλει! Χμ, για διαβάστε τη συνέχεια….

Οι ήρωες επιλεγμένοι ένας κι ένας: ο ακροβάτης Ότο, η Τίφτι και η Σάρα (οι ερωτικοί πόλοι του Ότο), ο παντοδύναμος Μαξ και ο πανέξυπνος και σοφός Αλμπέρτο, που βλέπει με τα μάτια του νου και της σκέψης. Όλοι μαζί αποτελούν μια πρωτότυπη ομάδα και πιστεύουν στο ιδανικό του Ότο: θα πάνε στην Αλβανία και θα ληστέψουν το κρατικό θησαυροφυλάκιο. Α, ναι, ξέχασα την καμήλα, αλλιώς με τι θα κουβαλήοσυν τα κασόνια με το χρήμα;

Αυτό που με κέρδισε περισσότερο είναι το γεγονός ότι με αφορμή τη σάτιρα, τη διαστρέβλωση, το παράλογο στόρι, ο συγγραφέας πετά από δω κι από κει πολύ σημαντικές κοινωνιολογικές και ιστορικές παρατηρήσεις για την Ευρώπη της δεκαετίας του 1910. Δύο τυχαία παραδείγματα:

1) (κοινωνιολογικό και ανθρωπιστικό παράδειγμα) “Όταν έρχεται μια κοπέλα και σου λέει Οι μπουρμπουλήθρες [της σαμπάνιας] ανεβαίνουν στη μύτη κι εσύ το βρίσκεις ανόητο και βαρετό, όταν εκείνη γελάει με την πρωτόγνωρη απόλαυση που της χαρίζει αυτό το πράγμα κι εσύ όχι, όταν δεν μπορείς να μοιραστείς μαζί της τη διασκέδαση μιας θαυμάσιας καινούργιας εμπειρίας, αυτό, φίλε μου, σημαίνει ότι έχει μπει κιόλας ένα καρφί στο φέρετρό σου. Όταν ένα παιδί γελάει με ένα μπαλόνι ή κλαίει όταν το μπαλόνι σκάει, ενώ εσύ όχι, αυτό είναι κι άλλο καρφί. Και, άκου μου που σου λέω, υπάρχουν μόνο δεκατρία καρφιά στο φέρετρο. Κοίτα μην τα ξοδέψεις πολύ γρήγορα” (σελ. 119).

2) (ιστορικό παράδειγμα): Η Αλβανία είναι μέρος του Μεγάλου Παιχνιδιού. Έχει ακτή και οτιδήποτε αγγίζει τη θάλασσα αγγίζει και τη Βρετανία. Οι Τούρκοι την έχασαν και οι Τούρκοι την ποθούν. Η Γερμανία ποθεί ό,τι ποθούν οι Τούρκοι και η Ρωσία ποθεί το αντίθετο. Τα Βαλκάνια είναι αναμμένο φιτίλι που οδεύει ολοταχώς προς την καρδιά της Ευρώπης, κύριε Βίτε, και είναι έτοιμα να εκραγούν” (σελ. 176).

Επίσης διακρίνουμε πρωτότυπες λογοτεχνικές μεταφορές, με κορυφαία την περιγραφή του Σιδηροδρομικού Σταθμού της Βουδαπέστης: “Φαντάσου μια αίθουσα συναυλιών, μια όπερα, τη μεγαλύτερη και πιο φανταχτερή όπερα που έχεις δει ποτέ στη ζωή σου…Και τώρα φαντάσου πως αυτή η όπερα βγήκε έξω ένα βράδυ και γνώρισε την εντυπωσιακότερη γαμήλια τούρτα που έχει δει ποτέ κανείς…Και μετά φαντάσου πως η όπερα και η τούρτα χόρεψαν ολονυχτίς, μίλησαν και γέλασαν και πέρασαν καταπληκτικά, όπως είναι φυσικό να περάσουν μια όπερα και μια τούρτα και μετά, εννιά μήνες αργότερα, γεννήθηκε ο Σιδηροδρομικός Σταθμός της Βουδαπέστης. Τέτοιο μέρος ήταν” (σελ. 53).

Την ιστορία μάς την αφηγείται σε πρώτο πρόσωπο ο για λίγο βασιλιάς της Αλβανίας αρκετά χρόνια αργότερα, με την έκρηξη του Β΄ Παγκόσμιου πολέμου, ενώ σκάνε γύρω του βόμβες αντιαεροπορικής άμυνας. Εξαιρετικό κείμενο, σας το συνιστώ ανεπιφύλακτα. Αν βρείτε και τι μπορεί να έκανε η καμήλα από όταν τους εγκατέλειψε μόλις έφτασαν στην Αλβανία μέχρι που τους ακολούθησε όταν τελείωσε αυτή η ιστορία, σας παρακαλώ πείτε μου κι εμένα!