Υπάρχουν στιγμές που σκέφτομαι πως κάθε μια ιστορία, κάθε βιβλίο που περιμένει καρτερικά στην προθήκη του βιβλιοπωλείου, ξεκίνησε την πορεία του μέσα σε κάποιο κρυφό σημείο στο μυαλό του συγγραφέα. Άυλο όπως ήταν, μια ιδέα μονάχα, ταξίδεψε ανάμεσα στο υπάρχειν και στο μη, στην ύλη και τον αθέρα, έγινε σκέψεις, λέξεις, παράγραφοι, κι ύστερα νοήματα, έγινε ένας παράλληλος με τον αισθητό κόσμος, κάπου δίπλα από αυτόν, κι αναμένει τη στιγμή που θα ζωντανέψει σε κάποιο κρυφό σημείο στο μυαλό ενός άλλου ανθρώπου, να γίνει ξανά η ύλη νόημα και οι λέξεις κόσμοι, άυλοι μεν αλλά κυρίαρχοι σ’ ένα ζευγάρι μάτια και μια φαντασία που μέσα της κινούνται άνθρωποι και πράγματα κι αλληλεπιδρούν και χαίρονται και λυπούνται και χάνονται και ζωντανεύουν.
Μισοτελειωμένες είναι όλες οι ιστορίες που δεν έχουν διαβαστεί. Και τα βιβλία που δεν ανοίχτηκαν ποτέ. Ή μάλλον χωρίς τέλος, χωρίς δηλαδή να έχουν εκπληρώσει το σκοπό τους, σαν να μη γράφτηκαν ποτέ. Αυτή η αόρατη μα τόσο δυνατή και συγκλονιστική γραμμή που ενώνει τον κόσμο του συγγραφέα – ποιητή με εκείνον του αναγνώστη είναι εκείνη που πάνω της υπάρχει το σημείο της έναρξης της δημιουργίας από τη μια μεριά και της ολοκλήρωσής του από την άλλη. Κανένα έργο δεν τελειώνει τη στιγμή που ο συγγραφέας – ποιητής του βάζει την τελευταία τελεία. Τελειώνει μονάχα μόλις ο αναγνώστης το μελετήσει! Και τούτη η σχέση αλληλεξάρτησης μεταξύ δημιουργού και αναγνώστη είναι που δίνει τη δύναμη στον πρώτο αλλά και τη μέθεξη στον δεύτερο.
Δε θα ήταν υπερβολή αν κάποιος ισχυριστεί πως ο συγγραφέας όταν δημιουργεί βιώνει το έργο του μέσα από τα μάτια του αναγνώστη ενώ αυτός, ο αναγνώστης, όταν ‘χάνεται’ μέσα στην ιστορία που διαβάζει, ζει κι αισθάνεται τα του συγγραφέα νοητικά ερεθίσματα μπαίνοντας κυριολεκτικά σαν τον κλέφτη μέσα στη συνείδησή του. Μια αμφίδρομη σχέση υπάρχει στο συγγραφέα και τον αναγνώστη, μια σχέση που φτάνει κάθε βιβλίο στο τέλος του, στο σκοπό του. Και το μαγικότερο όλων είναι πως κάθε βιβλίο ο συγγραφέας μπορεί να το ‘τελειώνει’ με διαφορετικό τρόπο μέσα στο μυαλό του κάθε αναγνώστη αφού καθένας από αυτούς μπορεί να βιώνει κόσμους ιδιαίτερους, υποκειμενικούς ξετυλίγοντας την ιστορία από την αρχή ως το τέλος. Ο δημιουργός δεν είναι μόνος του ικανός για να δημιουργήσει, απαιτούνται δυο συνειδήσεις για να ολοκληρωθεί το έργο του, απαιτείται και η συνείδηση του αναγνώστη.
Τα εκατό χρόνια μοναξιάς ουδέποτε τα έγραψε ο Μάρκες, μήτε κανένας άλλος, αν δε το διαβάσει κάποιος το βιβλίο, ούτε ο Καζαντζάκης την Ασκητική. Το γράφουν κάθε φορά που το βλέμμα του αναγνώστη περιπλανιέται πάνω στις γραμμές ξεφυλλίζοντας κι αφήνοντας τη μια σελίδα πίσω από την άλλη. Και τότε παίρνει σάρκα και οστά η συγγραφή, τότε ζει ξανά ο Μάρκες, ο Καζαντζάκης, ο συγγραφέας, όχι νωρίτερα. Ο συγγραφέας απλώς ξεκινάει μια ιστορία, ένα βιβλίο. Ο αναγνώστης είναι εκείνος που το τελειώνει.
Μην ξεχνάτε πως το σχόλιό σας είναι πολύτιμο!
Εξαιρετική προσέγγιση της σχέσης συγγραφέα – βιβλίου και αναγνώστη – βιβλίου αλλά και συγγραφέα – αναγνώστη! Μοιάζει λίγο με κείνο που λέγανε παλιά: «”Αν ένα δέντρο πέσει στο δάσος και δεν είναι κανείς εκεί για να το ακούσει, θα κάνει θόρυβο; Υπήρξε ποτέ;»
Είναι δε ένα είδος σχέσης που θυμίζει την γονιμοποίηση. Χωρίς σπερματοζωάριο το ωάριο θα μαραθεί και χαθεί.
Θαυμάσιο το άρθρο σου Κώστα θέτεις ένα σωρό ερωτήματα αλλά και γεννώνται ένα σωρό άλλα. Αυτός είναι ή πρέπει να είναι ο στόχος ενός αναγνώσματος προβληματισμού.
Χριστόφορε, είναι πράγματι ο συλλογισμός μου όμοιος με αυτόν που περιγράφεις με το δέντρο και το δάσος. Μόνο που εδώ τις περισσότερες φορές ξέρουμε πως το βιβλίο υπήρξε. Να είσαι καλά, σε ευχαριστώ για το όμορφο σχόλιο σου!
Υπέροχο!
Σε ευχαριστώ πολύ Μιχάλη, ξέρεις πως η γνώμη σου έχει ιδιαίτερη βαρύτητα για μένα!
Εξαιρετικό Κώστα!!Ευχαριστώ!!
Εγώ ευχαριστώ Άννα!
Ένα μεστό και αξιόλογο άρθρο, με λογοτεχνική συνείδηση. Ναι… είναι αλήθεια, ένα βιβλίο αποκτά ψυχή στα χέρια του αναγνώστη… Η ουσία είναι να βρεθεί στα κατάλληλα χέρια… Συγχαρητήρια στον Κώστα Θερμογιάννη.
Χριστίνα Ταράτσα
Χριστίνα, πράγματι το βιβλίο αποκτά ψυχή στα χέρια του αναγνώστη…
Τα λόγια σου έχουν ιδιαίτερη αξία για μένα. Σε ευχαριστώ μέσα από την καρδιά μου!
“Δε θα ήταν υπερβολή αν κάποιος ισχυριστεί πως ο συγγραφέας όταν δημιουργεί βιώνει το έργο του μέσα από τα μάτια του αναγνώστη…”
Πάντα υποστήριζα ότι αισθάνομαι πως γράφω “σαν αναγνώστης” ακριβώς όπως διαβάζω “σαν συγγραφέας”.
Το πραγματικά εξαιρετικό και εμπεριστατωμένο άρθρο σου, αγαπημένε μου φίλε Κώστα, έρχεται να δώσει με τον καλύτερο τρόπο την πλήρη ανάπτυξη αυτής μου της αίσθησης και να μου δώσει τη χαρά της μοιρασιάς! Τη χαρά να μαθαίνω ότι υπάρχουν πολλοί που αισθάνονται έτσι – που βιώνουν αυτή την αμφίδρομη και τόσο στενή σχέση συγγραφέα-αναγνώστη.
Και είναι τόσο όμορφο αυτό! Σ’ ευχαριστώ πολύ για τούτη την προσφορά σου!
Βάσω μου, έρχεσαι να επιβεβαιώσεις τις σκέψεις μου κι αυτό με κάνει να νιώθω πως φεύγει από μέσα μου ένα βάρος. Ένιωθα πως ίσως είμαι υπερβολικός όταν έγραφα πως ο συγγραφέας όταν δημιουργεί βιώνει το έργο του μέσα από τα μάτια του αναγνώστη και το αντίθετο συμβαίνει με τον αναγνώστη που ‘μεταμορφώνεται’ τρόπον τινά σε συγγραφέα.
Σε ευχαριστώ μέσα από την καρδιά μου για το υπέροχο σχόλιό σου!
Συγκινητικό πολύ το βρίσκω το κείμενο! Να περιμένει το βιβλίο να το πάρεις στα χέρια σου για να πάρει ζωή και ότι αυτό σημαίνει σαν επικοινωνία συγγραφέα-αναγνώστη! Πόσα βιβλία χάνονται στη αναμονή όχι γιατί απορρίφτηκαν αλλά γιατί ουτε καν τους δόθηκε η ευκαιρία της γνωριμίας! Αγνωστα μέσα στο πλήθος!
Πράγματι, τα βιβλία που δε διαβάζονται στην πραγματικότητα χάνονται…
Διαβαζοντας το καταπληκτικο αρθρο σου καλε μου φιλε,θυμηθηκα μια διαλεξη του καθηγητη της Φιλολογιας στο Πανεπιστημιο που σπουδασα και το δοκιμιο που προεκυψε με τιτλο…ΤΟ ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ ΤΩΝ ΑΔΙΑΒΑΣΤΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ.Ευχαριστω πολυ πολυ για τις αληθειες που μου θυμησες.
Φώφη, ο τίτλος του δοκιμίου είναι πραγματικά εύστοχος! Νομίζω πως περιγράφει με εξαιρετική ακρίβεια το σκεπτικό μου.
Εγώ σε ευχαριστώ για τον κόπο που έκανες για να διαβάσεις το κείμενό μου αλλά και για το σχόλιό σου. Να είσαι πάντα καλά!
Υπέροχη η διάσταση που έδωσες, Κώστα μου, στη σχέση δημιουργού-βιβλίου-αναγνώστη. Έχεις απόλυτο δίκιο σε όλα! Από τη στιγμή της “σύλληψης” μέχρι την ώρα της γέννησης και από την εποικοδομητική “ζωή” ενός βιβλίου μέχρι το πέρασμά του στη σπουδαία διάσταση της αθανασίας. Ναι, η αρχή δεν καθορίζεται από τις πρώτες λέξεις που αρχίζουν να τυπώνονται ούτε το τέλος ορίζεται στην τελευταία σελίδα του. Και αυτή είναι η αληθινή μαγεία του! Η μαγεία της συγγραφής αλλά και της ανάγνωσης. Σε ευχαριστώ για τις όμορφες και εμπεριστατωμένες σκέψεις σου!
Σε ευχαριστώ πολύ για τα θερμά σου λόγια Ανώνυμε/η φίλε/φίλη. Χαίρομαι που οι απόψεις μας ταυτίζονται και σε ευχαριστώ θερμά για το πολύ όμορφο σχόλιό σου!
Σαν Ανώνυμη εμφανίστηκα; Αυτά κάνει η βιασύνη. Κώστα, απλώς για να το δεις εσύ, είμαι η Μαίρη Κωνσταντούρου. Την καλημέρα μου!
Σε ευχαριστώ πολύ για τη διευκρίνηση Μαίρη!
Να έχεις μια όμορφη μέρα.
Ομολογώ ό,τι δεν είχα σκεφτεί αυτή την πλευρά της δημιουργίας. Πάρα πολύ διαφωτιστική παρουσίαση.
Σε ευχαριστώ για το σχόλιό σου Βαλάντη!
ΠΟΤΈ δεν διάβασα κάτι τόσο όμορφα αληθινό αν και μελαγχόλησα στη σκέψη πως τα βιβλία ημών των ερισσοτέρων θα παραμείνουν όντως ”ημιτελή” αφού λόγω ένδειας οικονομικής δεν θα εκδοθούν ποτέ και ο ανγνώστης δεν θα ολοκληρώσει τελικά το έργο του συγγραφέα.Θλίψη!!!
Κυρία Μούλιου, δυστυχώς έτσι είναι, αλλά ευτυχώς στις μέρες μας το διαδίκτυο μάς παρέχει τη δυνατότητα να εκφραζόμαστε και να δημοσιοποιούμε τις σκέψεις μας, οπότε η μελαγχολία μετριάζεται!