"Κατά καιρούς μ' έχουν χαρακτηρίσει καθαρά πολιτικό ποιητή. Προσωπικά δεν νομίζω ότι είμαι πολιτικός ποιητής. Είμαι ερωτικός και πολιτικός μαζί. Συνδυάζονται αυτά τα δύο. Είναι η εποχή που τα συνδύαζε αυτά τα δύο. Δηλαδή δεν μπορούσε να είναι κανείς ερωτικός ποιητής, ξεχνώντας το πολιτικό πλαίσιο εκείνης της εποχής που ήταν φουντωμένα τα πολιτικά πάθη.» Τάδε έφη Μανώλης Αναγνωστάκης και νομίζω πως είναι ο καλύτερος τρόπος για να προλογίσει κανείς μια παρουσίαση – κριτική στην ποιητική συλλογή του Δήμου Χλωπτσιούδη «Κατάστιχα»

Δήμος Χλωπτσιούδης 
εκδόσεις "τοβιβλίο"

Επί του τυπικού κομματιού της παρουσίασης (δηλαδή όπου οφείλω να πω δύο κουβέντες για την μορφή, άλλες δύο για το περιεχόμενο και μία για τις επιρροές) θα είμαι εξαιρετικά φειδωλός. Η ποιητική συλλογή απαρτίζεται από έξι ποιήματα - ενότητες τα οποία καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, από την πολιτική κατάσταση και το κοινωνικό γίγνεσθαι μέχρι τον έρωτα, την ελπίδα και το όνειρο. Ο λυρισμός είναι διάχυτος σε όλη την συλλογή και συμμιγνύεται αρμονικά με το πολιτικό πρόταγμα σε ένα ενιαίο σύνολο. Τεχνικά τα ποιήματα - ενότητες μοιάζουν περισσότερο με συνοπτικά τηλεγραφήματα ή και με συνθήματα σε τοίχους. Κάθε σελίδα περιέχει μία ή δύο στροφές με όχι πάνω από πέντε στίχους η κάθε μία, κάτι που οπτικά αλλά και μετρικά θυμίζει έντονα χαϊκού. Η ιδέα του κατακερματισμού της σύγχρονης κοινωνίας και εποχής είναι εμφανής τόσο στη μορφή όσο και στο περιεχόμενο.  Οι επιρροές είναι ουκ ολίγες και είναι όλες εμφανείς: Γιάννης Ρίτσος, Μανώλης Αναγνωστάκης, Τίτος Πατρίκιος, Τάσος Λειβαδίτης, Μίλτος Σαχτούρης και γενικότερα κάθε ποιητής που κατάφερε να παντρέψει την πολιτική και την ερωτική διάσταση του ανθρώπου στην ποίησή του.

Τα παραπάνω μπορεί να τα διαπιστώσει ο οποιοσδήποτε αναγνώστης, ο οποίος θα διαβάσει τα «κατάστιχα». Από μόνα τους όμως –ως στεγνές πληροφορίες– δεν αποδίδουν την αξία αυτής της συλλογής.

Υπάρχουν δύο πράγματα που εκτιμώ στην ποίηση και που δυστυχώς τα συναντώ όλο και λιγότερο με την πάροδο των χρόνων: Ειλικρίνεια και Συνοχή Μορφής-Περιεχομένου.

Η ποιητική συλλογή του Δήμου Χλωπτσιούδη είναι πάνω από όλα ειλικρινής με τον εαυτό της και κυρίως με τους αναγνώστες της. Σε αντίθεση με την τρέχουσα εποχή, όπου είθισται οι ποιητές να κρύβουν την ποίηση τους κάτω από φιλολογικά σχήματα, δήθεν υπερρεαλιστικές εικόνες και ακατανόητες διατυπώσεις, ο Δήμος Χλωπτσιούδης κάνει την ποίηση του εξωστρεφή με ευθύτητα και ειλικρίνεια. Η ποιητική συλλογή λέει αυτό που θέλει να πει και το λέει με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο. Δεν κρύβεται, δεν υπεκφεύγει, δεν χρησιμοποιεί την ποιητική χροιά της γλώσσας ως αφορμή για να θολώσει το νόημα του έργου του. Μπορεί κάποιος να διαφωνήσει μαζί της και να εκφέρει ενστάσεις προς την μορφή ή το περιεχόμενο, αλλά κανείς δεν μπορεί να την κατηγορήσει για υποκρισία. «Τα κατάστιχα» είναι ειλικρινή ακριβώς γιατί φαίνονται, γιατί αυτό που είναι  το δείχνουν.

Μέσα σε αυτή την ειλικρίνεια αναπτύσσεται και ανδρώνεται η δυναμική της συλλογής. Το επαναστατικό και καταγγελτικό ύφος συνάδει με την επαναστατική και καταγγελτική μορφή των ποιημάτων. Το μήνυμα είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την μορφή του ποιήματος. Οι συνοπτικές, σχεδόν τηλεγραφικές προτάσεις, ξεχειλίζουν από δυναμισμό. Οι λέξεις είναι προσεκτικά επιλεγμένες για το καλύτερο αποτέλεσμα. Το ασύνδετο σχήμα –κληρονομιά από τις ποιητικές του επιδράσεις– εντείνει σε ένα οριακό σημείο την δυναμική του μηνύματος. Το λυρικό στοιχείο, που είναι εμφανές, δεν είναι το «κλασικό» ρομαντικό, απαλό, μελιστάλακτο στοιχείο. Ο λυρισμός (ακόμη και ο ερωτισμός) της συλλογής είναι έντονος, δυναμικός, ισχυρός, γεμάτος με ρώμη και ζωή. Οι στίχοι του μοιάζουν με συνθήματα γραμμένα σε τοίχους, στα οποία η λακωνική διατύπωση είναι το αποκορύφωμα της έντασης του ίδιου του μηνύματος, του ίδιου του αιτήματος για αλλαγή και επανάσταση –σε πολιτικό, κοινωνικό, σχεσιακό τομέα. Ακόμη και στην περίπτωση που θεωρήσουμε αληθείς τους στίχους του Τίτου Πατρικίου «Κανένας στίχος σήμερα δεν ανατρέπει καθεστώτα/ κανένας στίχος δεν κινητοποιεί τις μάζες», η ποίηση του Δήμου Χλωπτσιούδη μοιάζει να δικαιώνει την αντίθετη άποψη.

«Από όσα είναι γραμμένα, αγαπώ περισσότερο όσα κανείς έγραψε με το αίμα του» γράφει ο Νίτσε στο «Τάδε έφη Ζαρατούστρα». Υπάρχει μια σύγχυση σχετικά με την «κατάταξη» ποίησης. Συχνά θεωρούμε καλό και εκτιμούμε την ποίηση που μοιάζει περισσότερο στα δικά μας γούστα και απορρίπτουμε ό,τι δεν ταιριάζει με την ιδιοσυγκρασία μας. Αλλά το κριτήριο δεν η προσωπική μας αρέσκεια. Το κριτήριο το έχει δώσει ο Νίτσε. Υπό αυτή την σκοπιά, μπορεί κάποιος να διαφωνήσει με την ποιητική συλλογή του Δήμου Χλωπτσιούδη τα «Κατάστιχα», όπως βέβαια και με κάθε άλλη ποιητική συλλογή κάθε άλλου ποιητή, καταξιωμένου ή μη. Μπορεί να βρει αδυναμίες στην τεχνική, να διαφωνήσει με την γλώσσα ή, αν ανήκει στο αντίπαλο πολιτικό δέος, να αντικρούσει και το επαναστατικό της μήνυμα. Αλλά κάποιος δεν μπορεί να μην εκτιμήσει την ειλικρίνεια και την δυναμική της, κάποιος δεν μπορεί να μην εκτιμήσει πως η ποίηση του Δήμου Χλωπτσιούδη είναι γραμμένη με την ίδια του την ψυχή.

Τελικός κριτής και κριτήριο για την Τέχνη –ιδίως για την Τέχνη– δεν είναι ο χρόνος, αλλά η διαχρονικότητα (για να μην πω η αιωνιότητα). Μένει μόνο να δούμε την πορεία της συλλογής μέσα στο χρόνο για να επιβεβαιωθούμε ή να διαψευσθούμε. Αλλά σίγουρα τα «Κατάστιχα» έχουν ξεκινήσει με τις καλύτερες δυνατές προοπτικές.

_

του Ανδρέα Αντωνίου

κατεβάστε τη νέα ποιητική συλλογή του Δήμου Χλωπτσιούδη "κατάστιχα"