Με το πρώτο της βιβλίο περνάει ένα μεγάλο μήνυμα στα παιδιά, για την διάσωση του νερού!
Πώς θα συστήνατε τον εαυτό σας στα παιδιά;
Γεια σου είμαι η Κατερίνα. Και μετά θα τους έλεγα τι προτίθεμαι να κάνω μαζί τους. Να παίξουμε, να διαβάσουμε, να περάσουμε καλά, ή απλά να σας επισκεπτώ. Φυσικά ρωτώ πάντα: Να μείνω; Μου επιτρέπετε να σας επισκεπτώ; Η απάντηση είναι πάντα ένα βροντερό ΝΑΙ. Συνήθως βέβαια τα παιδιά κάνουν τις δικές τους ερωτήσεις. Όταν μπαίνεις για παράδειγμα στη τάξη ρωτάνε τα δικά τους. Είσαι η καινούργια δασκάλα μας; Θα ’ρθεις και αύριο; Θα μείνεις εδώ; Και μετά θέλουν να μάθουν και πιο προσωπικά πράγματα. Έχεις παιδιά; Πόσων χρονών είσαι; Σε πλησιάζουν και προσπαθούν να καταλάβουν ποιος είναι αυτός που εισέβαλε στην τάξη; Αξίζει τον κόπο ν’ ασχοληθώ μαζί του; Θα περάσω καλά; Μετά από λίγο, αφού έχει διασφαλιστεί η αποδοχή αρχίζει και η λειτουργία της ομάδας και η μέρα κυλά δημιουργικά και χαρούμενα.
Τι ήταν αυτό που σας ώθησε να ασχοληθείτε με τον κόσμο του παιδικού βιβλίου;
Ήταν πολύ κοντά μου αυτός ο κόσμος. Σχεδόν νομοτελειακά μπαίνεις σ’ αυτόν. Οι περισσότερες νηπιαγωγοί γράφουν. Γράφουν γιατί δουλεύουν ελεύθερα και διαθεματικά και πρέπει κάθε φορά να προσαρμόζουν το πρόγραμμά τους στις ανάγκες των παιδιών, της περίστασης, της συγκυρίας, μιας γιορτής, μιας παρουσίασης, ενός προγράμματος. Γράφουν γιατί νιώθουν την ανάγκη να συνυπάρξουν με τα παιδιά και να εκφραστούν κι αυτές μαζί τους. Γιατί χωρίς αυτή την αλληλεπίδραση δεν υπάρχει νόημα στα πράγματα. Γιατί έτσι η εκπαιδευτική διαδικασία γίνεται γιορτή καθημερινά και νοηματοδοτείται με την εμπλοκή και του διδάσκοντα. Αυτό είναι καθημερινό βίωμα στις τάξεις των νηπιαγωγείων. Τώρα πώς κοινωνεί η καθεμιά το γράψιμό της αυτό είναι άλλη ιστορία. Στη γραφή αποτυπώνεται αυτό που κουβαλά ο καθένας ως βίωμα, ως παιδεία, ως μήνυμα, ως αυτό που έχει να πει στον κόσμο, αν έχει κάτι να πει. Αντανακλάται ο τρόπος σκέψης, η δομή του χαρακτήρα, η οπτική που ο συγγραφέας έχει για τα πράγματα, η ωριμότητα ή όχι της ενασχόλησης με το γράψιμο, το πόσο έχει καθίσει πάνω απ΄ τα γραπτά του και τα ζύμωσε, μέχρι να φτάσει να πει, δεν υπάρχει τίποτε περιττό και τίποτε λιγότερο. Όταν αυτά μέσα σου φωνάζουν τότε γράφεις.
Πώς ξεκινήσατε να γράφετε το βιβλίο σας;
Το συγκεκριμένο βιβλίο προέκυψε από ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα που είχαμε αναλάβει κάποια στιγμή σε ένα νηπιαγωγείο. Τέτοια προγράμματα εκπονούνται πάρα πολλά κάθε χρόνο στα σχολεία και το νερό ανήκει στις θεματικές που απασχολούν σταθερά και τα σχολεία αλλά και τους πολίτες. Δουλέψαμε έναν ολόκληρο χρόνο, αναπτύξαμε πολλές δραστηριότητες, εμπλέξαμε όλη την τοπική κοινωνία και τι καλύτερο για να παρουσιαστούν ολ’ αυτά από μια θεατρική παράσταση που θα βγει μέσα από τις δραστηριότητες της τάξης. Αυτό είναι και το μεγάλο πλεονέκτημα αυτού του βιβλίου και φαίνεται από το πώς το έχει αγκαλιάσει η εκπαιδευτική κοινότητα και από την ανατροφοδότηση που δέχομαι από συναδέλφους αλλά και από γονείς, που το διαβάζουν αγκαλίτσα με το παιδί τους. Το βιβλίο λειτουργεί και με έναν αναγνώστη που το κρατά στην αγκαλιά του αλλά και μέσα στην τάξη. Δουλεύεται εύκολα, περιέχει ευκολομνημόνευτους διαλόγους από τα παιδιά, που λατρεύουν το έμμετρο κείμενο. Το έμμετρο κείμενο έρχεται και ξεσηκώνει την μουσικότητα του παιδιού. Του δημιουργεί ευχαρίστηση και χαρά. Και ακολουθεί και η ικανοποίηση ότι το έμαθε, το κατάκτησε. Γι’ αυτό του αρέσει και η επανάληψη. Όλα αυτά τα στοιχεία συνυπάρχουν στο βιβλίο. Πρέπει να πω ότι το κείμενο του βιβλίου μέστωσε μέσα στο χρόνο, ανεβάστηκε κι άλλες φορές σε γιορτινή παράσταση, προστέθηκαν ρόλοι. Οι ρόλοι πχ. για πιο μικρά παιδιά προστέθηκαν σιγά σιγά, με τα δελφινάκια, τη χελώνα καρέτα-καρέτα και τη φώκια μονάχους. Οι νηπιαγωγοί και οι δάσκαλοι που δουλεύουν το βιβλίο εντοπίζουν αμέσως τη δυναμική του και το πόσο μπορεί να βοηθήσει στο περιβαλλοντικό ζήτημα του νερού και όχι μόνο. Η σύνδεση με τα πολιτισμικά στοιχεία, όπως οι γοργόνες επίσης είναι ένα πολύ αγαπητό θέμα στα παιδιά. Για να ακριβολογώ, όλο το πρόγραμμα ξεκίνησε από μια κούκλα γοργόνα που έφερε ένα κοριτσάκι στο σχολείο. Τα υπόλοιπα ήρθαν εντελώς φυσικά.
Ποια νοήματα θέλετε να περάσετε στα παιδιά, που το έχουν διαβάσει ή σας έχουν παρακολουθήσει να το αφηγείστε;
Το ζήτημα του νερού είναι ένα καυτό ζήτημα που απασχολεί πολίτες σε όλο τον κόσμο. Είναι η βάση της ζωής και σήμερα απειλείται. Τα δύο τρίτα του πλανήτη αντιμετωπίζουν την έλλειψή του. Η ανθρωπότητα έχει να αντιμετωπίσει τις λάθος στρατηγικές, τις κοντόφθαλμες λογικές, την αντίληψη ότι το νερό είναι πηγή κερδοφορίας. Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν αφιερώσει τη ζωή τους σε περιβαλλοντικά ζητήματα, μία από αυτούς είναι η Vandana Shiva, η διάσημη Ινδή διανοούμενη και ακτιβίστρια, η οποία λέει ξεκάθαρα ότι σε όλες τις περιπτώσεις η ιστορία της λειψυδρίας ήταν η ιστορία της απληστίας, των απερίσκεπτων τεχνολογιών και της αρπαγής περισσότερων από όσα η φύση μπορεί να αναπληρώσει και να καθαρίσει.
Ο παραδοσιακός άνθρωπος έτρεφε σεβασμό απέναντι στη φύση. Αισθανόταν ότι οι σχέσεις του με το περιβάλλον ήταν συγγενικές και όχι υπερβατικές ή ξένες προς αυτόν. Η σκέψη του αναγνώριζε συγγένειες αίματος όλων των πραγμάτων και η ζωή στις κοινωνίες αυτές αποτελούσε ένα αδιάσπαστο συνεχές σύνολο, όπως αναφέρει ο Ernst Cassirer, ένας από τους σημαντικότερους στοχαστές του 20ου αιώνα. Γι’ αυτό και σεβόταν τη φύση.
Χρειάζεται λοιπόν να διαμορφώσουμε μια νέα σχέση με το περιβάλλον και τους φυσικούς πόρους, μια κουλτούρα που θα αντιμετωπίζει το νερό ως δημόσιο αγαθό.
Αυτά φυσικά για να τα μεταφέρεις στα παιδιά δεν κάνεις κήρυγμα. Περνάνε με τον καλύτερο τρόπο μέσα από ένα παραμύθι. Το «Τι να κάνουμε τι-τι το νερό για να σωθεί;» αξιοποιεί τη λαϊκή παράδοση, όχι μόνο την ελληνική αλλά και άλλων λαών της Ευρώπης, πχ. τη γοργόνα της Ολλανδίας, τη Μένσα, τη γοργόνα της Δανίας, γνωστή ως Άριελ και την ελληνική γοργόνα, την αδελφή του Μεγαλέξανδρου, οι οποίες εμφανίζονται η μία μετά την άλλη για να δωρίσουν το μήνυμά τους στα ναυτάκια, που αναζητούν τη σωτηρία του χωριού τους και όχι μόνο, γιατί η σωτηρία του κάθε χωριού είναι μαζί και η σωτηρία του πλανήτη. Όλ’ αυτά περνάνε στα παιδιά χάρη σε έναν ρέοντα έμμετρο, δημοτικοτραφή λόγο, ιδιαίτερα αγαπητό και κατανοητό. Η αίσθηση του καθήκοντος, από την άλλη, της ατομικής αλλά και της συλλογικής ευθύνης, διαπερνά όλο το παραμύθι. Και στο τέλος τίθεται και το ανοιχτό ερώτημα: «Και φτάνει αυτό, να το πουμε στον κόσμο»; Δηλαδή, μήπως πρέπει να κάνουμε και κάτι άλλο; Να συνεχίσουμε; Ερωτήματα στα οποία τα παιδιά καλούνται να προβληματιστούν και να σκεφτούν.
Υπήρξε ποτέ κάποια φράση παιδιού που θυμάστε;
Κάποτε ένα κοριτσάκι με ρώτησε «κυρία γιατί ερχόμαστε το πρωί στο σχολείο»; Είναι κάτι τέτοιες στιγμές που αναρωτιέσαι πώς μπορείς να εξηγήσεις τον κόσμο μας σ’ ένα παιδί. Αντί για απάντηση τη ρώτησα με τη σειρά μου «εσύ γιατί νομίζεις»; Μου απάντησε ό,τι είχε ακούσει προφανώς από την οικογένειά της, ότι ερχόμαστε για να μάθουμε γράμματα, φαντάζομαι όμως πώς για να κάνει αυτή την ερώτηση δεν της αρκούσε η συγκεκριμένη απάντηση. Ίσως να είχε αντιληφθεί με το μυαλό των τεσσάρων της χρόνων τη λειτουργία ενός συστήματος, που όμως δεν μπορούσε ακόμη να το περιγράψει με λέξεις.
Ποια είναι η αγαπημένη σας φράση στην καθημερινότητα σας;
«Τι να κάνουμε τι-τι;». «Κι αυτό σωστό». Αν ήθελε κάποιος να με κατηγορήσει για κάτι θα μπορούσε να πει ότι είμαι «κλέφτης οπτικών»! Μου αρέσει να προσεγγίζω τους ανθρώπους και να βλέπω μέσα από τη δική τους ματιά τα πράγματα. Γιατί ο καθένας κουβαλά μια σημαντική αλήθεια. Μαζεύω αυτές τις αλήθειες. Γι΄ αυτό και κάθε φορά που κάποιος μου λέει τη δική του αναφωνώ «κι αυτό σωστό»!
Θα συνεχίσετε με την συγγραφή και άλλων βιβλίων για παιδιά;
Το ελπίζω. Είναι μια εμπειρία δημιουργικότητας, κοινωνίας και χαράς.
_
γράφει η Βούλα Παπατσιφλικιώτη
–
Τι να κάνουμε τι-τι το νερό για να σωθεί;
Πώς θα σωθεί το νερό πού κινδυνεύει;
Στην προσπάθεια τους να βρουν το μυστικό του νερού και την σωτηρία του πλανήτη μας, οι κάτοικοι ενός μικρού χωριού θα γυρέψουν τις απαντήσεις σ’ ένα θαλασσινό ταξίδι.
Γοργόνες και νεράιδες, φώκιες, χελώνες και δελφινάκια, αντιμετωπίζουν κρίσιμα ζητήματα του περιβάλλοντος. Το μυστικό για να σωθεί το νερό, δεν είναι παρά το μήνυμα πού οφείλουν να διαδώσουν και να τηρήσουν όλοι, αναλαμβάνοντας ουσιαστικά ο καθένας την ατομική και συλλογική του ευθύνη.
Είναι το πρώτο βιβλίο της κυρία Λαλιώτη, το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις βιβλιοΔιάπλους. Την εικονογράφηση έχει επιμεληθεί ο κύριος Νίκος Γιαννόπουλος και την μουσική σύνθεση ο κύριος Κανάρης Κεραμάρης.
Η “ζωντανή” εικονογράφηση και η μουσική συνοδεύουν αρμονικά και δημιουργικά ένα έξυπνο και μελωδικό κείμενο. Οι οικείοι πρωταγωνιστές, για τα παιδιά, τους περνάνε μηνύματα όπως η αγάπη και φροντίδα του περιβάλλοντος, προβληματισμούς για το αύριο αυτού του πλανήτη και την ευθύνη, πού πρέπει να έχουμε όλοι μας για τα αποτελέσματα των πράξεών μας.
Μπορεί να αναγνωστεί αγκαλιά με το παιδί μας, να χρησιμοποιηθεί από ένα εκπαιδευτικό σε περιβαλλοντικά μάθημα ή να γίνει σχολική παράσταση.
–
Η Κατερίνα Λαλιώτη είναι Νηπιαγωγός στη δημόσια εκπαίδευση και εργάζεται ως Σχολική Σύμβουλος Προσχολικής Αγωγής στη Θεσσαλονίκη. Είναι κάτοχος Διπλώματος διετούς Μετεκπαίδευσης στις Επιστήμες της Αγωγής, Μεταπτυχιακού στη Γλωσσική και Πολιτισμική Παιδεία, του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Α.Π.Θ, Πτυχίου Παιδαγωγικής Ακαδημίας και Πτυχίου Αρμονίας. Έχει υλοποιήσει πολιτιστικά και προγράμματα περιβαλλοντικής αγωγής στο νηπιαγωγείο και δίδαξε σε Κέντρα Περιβαλλοντικής Αγωγής, σε ΠΕΚ και σε ΙΕΚ. Υπήρξε αποσπασμένη νηπιαγωγός στο Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Α.Π.Θ. , ως υπεύθυνη της Πρακτικής Άσκησης των φοιτητών. Ήταν επιμορφώτρια του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου για τα Νέα Διδακτικά Προγράμματα και έχει συμμετοχές και εισηγήσεις σε ελληνικά και ξένα επιστημονικά συνέδρια. Συνεργάστηκε με το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο στα πλαίσια του προγράμματος «Ένταξη παιδιών παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο για την Α/θμια εκπαίδευση». Έλαβε μέρος σε εκπαιδευτικά προγράμματα Comenius και Arion σχετικά με θέματα μετανάστευσης και διαπολιτισμικής εκπαίδευσης. Συμμετείχε ως εξωτερική συνεργάτης στο Διεθνές Ερευνητικό Πρόγραμμα «ΘΑΛΗΣ – Αξιολόγηση της Ποιότητας στην Προσχολική Αγωγή». Είναι μέλος της Περιφερειακής Ομάδας Κεντρικής Μακεδονίας, του Δικτύου Πρόληψης και Αντιμετώπισης των φαινομένων κατά της σχολική βίας. Συμμετείχε στην κριτική επιτροπή των μαθητικών διαγωνισμών συγγραφής παραμυθιού της Διεύθυνσης Π.Ε. Δυτικής Θεσσαλονίκης. Εκπροσώπησε την Ελλάδα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, στο πλαίσιο του προγράμματος «Νεολαία», της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε θέματα ευρωπαϊκής διάστασης στην παιδεία και τον πολιτισμό.
0 Σχόλια