Μέσα από το έργο της ταξιδεύουμε στην Θεσσαλία του χθες και του σήμερα!

Ποια ήταν η πρώτη σας επαφή με την γραφή;

Από τα παιδικά μου χρόνια, η γραφή με την ευρεία της έννοια, ασκούσε πάνω μου μια γοητεία. Σκεπτόμουν τη γη αρχικά σιωπηλή και τους ανθρώπους να αρχίζουν σιγά σιγά να βρίσκουν τα λόγια τους. Να αρχίζουν να γράφουν ή καλύτερα να περιγράφουν ό,τι συνέβαινε γύρω τους. Μια διαδρομή από τις σπηλαιογραφίες μέχρι την εφεύρεση της τυπογραφίας και μετά τις ηλεκτρονικές συσκευές ανάγνωσης. Πώς φτάσαμε στο σημείο αυτό; Πώς αναπτύχθηκε η γραφή; Από πού προήλθε το αλφάβητό μας και πώς χρησιμοποιούμε διαφορετικά είδη γραμμάτων που μας βοηθούν να πούμε τι εννοούμε ή πώς χρησιμοποιούμε κώδικες για να αποκρύψουμε τι θέλουμε να πούμε; Αυτά με απασχολούσαν στα παιδικά μου χρόνια. Μεγαλώνοντας, στα ταξίδια μου, συγκέντρωνα φωτογραφίες επιδιώκοντας το φως. Η χάρη, η αρμονία και η ομορφιά να ευχαριστούν το βλέμμα μου και τη ψυχή. Πίσω από κάθε φωτογραφία έγραφα ένα σχόλιο, θέλοντας να προσθέσω στην εικόνα ενέργεια και κίνηση…

Τι σημαίνει «γράφω» για σας;

Θεωρώ ότι η γραφή είναι το ηχείο της ψυχής μας. Αν γελάς, το πρόσωπό σου δείχνει φιλικό. Αν αλλάξεις την έκφρασή σου και συνοφρυωθείς, το πρόσωπό σου μοιάζει άγριο. Έτσι και στη γραφή. Η αλλαγή της εμφάνισης ενός γράμματος ή μιας λέξης αλλάζει την αίσθηση που αποπνέουν οι λέξεις, όπως αλλάζει και το μήνυμα. Ένα έντυπο ταξίδι, μικρό ή μεγάλο, με εικόνες και λέξεις, μπορεί να είναι μια έκρηξη ιδεών, εννοιών και συναισθημάτων. Κάθε πρόταση μπορεί να προσφέρει ένα πλούτο ανακαλύψεων και απολαύσεων. Αυτά συμβαίνουν γιατί η γραφή είναι τρία πράγματα συγχρόνως. Μνήμη, αποταμίευμα αξιών και απόσταγμα πείρας αιώνων. Ένα βιβλίο αποτελεί πάντα το σταυροδρόμι των πολιτισμών και το καταφύγιο των τεχνών και των γραμμάτων απέναντι στη φθορά του χρόνου. 

Υπήρξε κάποιο πρόσωπο στην ζωή σας, το οποίο έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ενασχόλησή σας με τον κόσμο της λογοτεχνίας;

Μέχρι τώρα η ενασχόλησή μου με τον πολιτισμό, την παράδοση και τη γαστρονομία με βοήθησε να συγκεντρώσω εικόνες, στοιχεία και αρκετό συναίσθημα. Καθοριστικό ρόλο όμως και αφορμή για να ξεκινήσει και επίσημα η συγγραφή βιβλίων ήταν η γνωριμία μου με το συνεργάτη μου δημοσιογράφο και συγγραφέα Γιάννη Σαραντόπουλο.

Μιλήστε μας για το βιβλίο σας.

Με το βιβλίο μας «Ουράνιες και επίγειες γεύσεις», υπερασπιζόμαστε την ιστορική μνήμη, τον πολιτισμό, την παράδοση και τη γαστρονομία της Θεσσαλίας. Παράλληλα όμως, στόχος μας είναι και η ανάπτυξη του γαστρονομικού τουρισμού στον τόπο μας. Θεωρούμε ότι αυτή η μορφή τουρισμού μπορεί να συμβάλλει αφενός στην ανάπτυξη του τουριστικού μας προϊόντος και αφετέρου στην αναζωογόνηση – ανάπτυξη της πρωτογενούς παραγωγής και του εμπορίου. Αναφερόμαστε στην ανάπτυξη της κουλτούρας της τοπικής κουζίνας, στην ανάδειξη του γαστρονομικού μας πλούτου και στην ενσωμάτωσή του στο τουριστικό προϊόν της περιοχής. Όλα αυτά όχι ξεκομμένα, αλλά άρρηκτα δεμένα με την ιστορία, τους μύθους, τον πολιτισμό και την τοπική λαογραφία. Μια φιλοσοφία που ακολουθεί τα ίχνη της αδιάσπαστης συνέχειας της ελληνικής κουζίνας από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι σήμερα. Η διατροφή, με την ευρύτερη έννοιά της, αξίζει στη χώρα μας να πρωταγωνιστεί στην  καρδιά  των δημοσίων σχέσεων και της προβολής, και να αποκτήσει θέση μεταξύ των προτεραιοτήτων μας. Η Μαγειρική τέχνη και η Γαστρονομία μπορούν να συνθέσουν το πακέτο ενός ταξιδιού μνήμης διαμέσου της γεύσης. Η δυνατότητα  να  γευτεί  ένας επισκέπτης τα χαρακτηριστικά τοπικά εδέσματα είναι μεγάλο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, αφού αυξάνεται η απόλαυση και εμπλουτίζεται η εμπειρία του με μια σημαντική πτυχή του τοπικού πολιτισμού. Η έκδοση του βιβλίου μας αλλά και άλλων που θα ακολουθήσουν σε συνδυασμό και με άλλες δράσεις μας, αποσκοπούν στην ανάπτυξη του τουρισμού δια μέσου του πολιτισμού και της γαστρονομίας.

Στόχος των δραστηριοτήτων τις οποίες θέλουμε να εντάξουμε στη γενικότερη φιλοσοφία για τη συνολική ανάπτυξη του τουριστικού προϊόντος, είναι η πνευματική και ψυχική γνωριμία του επισκέπτη με τον τόπο, πριν την απόλαυση. Ένας τρόπος να το πετύχουμε είναι να εντάξουμε τον επισκέπτη στο χώρο, ανακαλώντας και ξεδιπλώνοντας από την αρχή κάθε πολιτισμικό στοιχείο που του παρέχει ο τόπος, και να το αξιοποιήσουμε, είτε ως κίνητρο για την επιλογή του, είτε ως επιστέγασμα της επιλογής του. Παράλληλα τον προτρέπουμε να ταξιδέψει, μέσω των χώρων και των οπτικών ερεθισμάτων στο χρόνο. Να περπατήσει και ο ίδιος στα χνάρια ενός σημαντικού πολιτισμού. Εμπειρία που θέλουμε να πάρει μαζί του για να παρακινήσει και τον επόμενο επισκέπτη. Να ακολουθήσει ο ίδιος τις ρίζες αυτού του πολιτισμού και να φτάσει στο σήμερα και στις σύγχρονες τουριστικές υπηρεσίες.

Αναδεικνύετε τον πολιτισμό και την παράδοση, πιστεύετε ότι έχουμε απομακρυνθεί από αυτά τα πολύτιμα στοιχεία του τόπου μας;

Δυστυχώς πολλές από τις εικόνες που βλέπουμε σήμερα μας θολώνουν τα μάτια, ενώ ο θόρυβος μας καταστρέφει την ακοή.  Οι παραδόσεις, τα έθιμα και οι εκδηλώσεις, κατάντησαν ρουτίνα, συνήθεια. Άρτος και θεάματα. Ζούμε σε παγωμένους καιρούς, με παγωμένους χαιρετισμούς και με παγωμένα γέλια αθέατων ανθρώπων σε πολυάνθρωπες πόλεις. Μπροστά, πάνε οι δυνατοί. Αυτοί που φοβίζουν το πλήθος, μέχρι αυτό να πάρει την οριστική του μορφή, σύμφωνα με τις δικές τους ανάγκες. Ο φόβος είναι το μέσον και υπάρχει παντού. Άλλοτε ορατός και άλλοτε αόρατος. Μην αφήνουμε το φόβο να κλειδώνει τις αισθήσεις και τα όνειρά μας και να στήνουν παγίδες στην ίδια μας τη ζωή. Αν το παρόν φαίνεται θολό, παίρνουμε κουράγιο από το παρελθόν. Ο χρόνος δεν μπορεί να καταστρέψει τις αναμνήσεις. Ο χρόνος καταστρέφει μόνο τις ώρες, ενώ δίνει ζωή σε ό,τι άφησαν οι ώρες στη ψυχή. Δεν πρέπει να αντιμετωπίζουμε τη ζωή σαν ένα κοινωνικό γεγονός, αλλά να μάθουμε να την αγαπάμε. Και η παράδοση δεν είναι ένα μουσείο για αφελείς ή περίεργους. Να μην παγώνουμε το παρελθόν, τις αξίες και τα όνειρα, επειδή μας εμποδίζουν. Εμείς αποφασίσαμε να γυρίσουμε το ρολόι πίσω και να καταγράψουμε σε βιβλία, αξίες, μνήμες, πολιτισμό, γεύσεις. Μπορεί το μελάνι μερικές φορές να είναι το χειρότερο από όλα τα φαρμάκια, αλλά πολλές φορές γιατρεύει πληγές. Ξεκινήσαμε ένα συναρπαστικό ταξίδι. Σύντομα, άνθρωποι, μνήμες, ιστορία, πολιτισμός, γίνονται εικόνες. Εικόνες που σε ταξιδεύουν στο μεγαλείο των Ελλήνων. Ταξίδια που επανασυνδέουν τον άνθρωπο με τη ζωή. Χώροι πολιτισμού και πνευματικής ανάτασης. Μνημεία που πάνω τους σχηματίστηκαν οι μύθοι και γράφτηκε η ιστορία. Πολιτισμός, τέχνες αλλά και γεύσεις με την πρωταρχική τους αξία. Στα μέρη αυτά, κάθε άνθρωπος, μπορεί να αισθανθεί την καρδιά των πραγμάτων της ζωής. Τελικά τα ερείπια υπάρχουν μόνο στη μνήμη. Στη ψυχή, στη καρδιά και στο μυαλό υπάρχει μόνο η αίγλη. Πιστεύουμε ότι τόσο οι απανταχού Έλληνες, όσο και ο υπόλοιπος κόσμος, πρέπει να είναι βέβαιοι, ό,τι αν και αλλιώς μας έταξε η μοίρα να φτιάξουμε τη ζωή μας, κάποτε εμείς, ή κάποιοι άλλοι, αν δεν προλάβουμε εμείς, θα τα ξαναφτιάξουμε. Και τα σπίτια, και τις αυλές και τα περιβόλια μας. Θα περπατήσουμε στα ερείπια, θα δέσουμε τις πληγές των αγαλμάτων και θα συνεχίσουμε. Αξίζει να επιστρέψουμε, όπως αξίζει να μη λησμονήσουμε το παρελθόν μας. Αυτό ήταν και το νόημα που δημιουργούνται αυτά τα βιβλία…

Έχετε συγκινηθεί με ένα βιβλίο που έχετε διαβάσει;

Είμαστε ένας λαός ιστορικής μνήμης που ζούμε βιωματικά την ιστορία μας, από την οποία είναι αδύνατο να ξεκόψουμε αφού την κουβαλάμε στο αίμα μας. Έτσι και εγώ, έζησα στιγμές της πιο αθώας καθημερινότητας των παιδικών μου χρόνων, διαβάζοντας το βιβλίο του Γιάννη Σαραντόπουλου, Εδεσματολόγιον Κωνσταντινουπόλεως από τις Εκδόσεις Σαββάλας. Το βιβλίο ανακηρύχθηκε καλύτερο βιβλίο στον κόσμο, στην κατηγορία του το 2010. « Ένα γέλιο, ένα κλάμα, ο ήχος της μουσικής, είναι ένα σημαντικό ερέθισμα ικανό να σε κάνει να ανιχνεύσεις ένα μυστικό και συχνά λησμονημένο κομμάτι της ζωής σου. Όπως και η μυρωδιά μιας γεύσης που έρχεται από ένα ανοιχτό παράθυρο έχει μια ανεπανάληπτη δύναμη να σου επαναφέρει βιώματα και να σου ξεδιπλώνει τα παιδικά χρόνια…» σημειώνει μεταξύ άλλων, στον πρόλογό του ο συγγραφέας.

Ποια είναι η αγαπημένη σας φράση;

Αισιοδοξία και ελπίδα. Ίσως η αληθινή ευτυχία να βρίσκεται στην ελπίδα και στις αναμνήσεις. Αυτό που κάνει την έρημο όμορφη είναι ότι κάπου κρύβει ένα πηγάδι…

Το βιβλίο σας έχει μεταφραστεί και σε δύο γλώσσες, Αγγλικά και Ρωσικά, ποια είναι τα επόμενα βήματά σας;

Θα συνεχίσουμε την έκδοση ανάλογων βιβλίων και θα τα πλαισιώσουμε και με άλλες δράσεις. Στόχος μας είναι  να επανασυνδέουμε τη ζωή μας, επιλέγοντας  και κολλώντας τα καλύτερα κομμάτια από τις προσωπικές και συλλογικές μας στιγμές, επαναφέροντας  τις χαρές του γυρισμού και του συναπαντήματος, αναζητώντας ταυτόχρονα  τις ρίζες μας.   Συγκεντρώνουμε τις αυθεντικές παραδοσιακές συνταγές από κάθε τόπο, επαναπροσδιορίζοντας τη διατροφική μας ταυτότητα, έτσι όπως διαμορφώθηκε στο πέρασμα των αιώνων και αποτελεί επίτευγμα και επιστέγασμα του πολιτισμού μας. Αναδεικνύουμε κάθε μορφή λαϊκής τέχνης , τις πολιτιστικές αξίες ενός τόπου και επιχειρούμε ταξίδια μνήμης στο χώρο και στο χρόνο. Παράλληλα θα προχωρήσουμε και σε δράσεις που αφορούν τον τουρισμό και κυρίως αναπτύσσοντας την έννοια του περιηγητισμού. Θεωρούμε ότι η σύγχρονη αντίληψη του τουρίστα που έχει μεταβληθεί σε μονάδα του ανώνυμου τουριστικού πλήθους που άγεται και φέρεται μέσα στο πρόγραμμα που έχει επιλέξει ο τουριστικός του πράκτορας, πρέπει να αντικατασταθεί.

Είναι υποχρέωση όλων μας  να παραδώσουμε το παρελθόν ακέραιο στο μέλλον. Έχουμε καθήκον να εξασφαλίσουμε την ιστορική συνέχεια, διασώζοντας και διατηρώντας τα στοιχεία εκείνα του κτισμένου περιβάλλοντος που μπορούν να την τεκμηριώσουν, δηλαδή τα μνημεία. Επίσης με τον πολιτισμό μας αλλά και τη γαστρονομία μας. Γιατί είναι ακριβώς αυτά τα στοιχεία που με τον πιο άμεσο και απτό τρόπο εικονογραφούν αυτήν την ιστορική συνέχεια, ενώ συνάμα διδάσκουν και εξηγούν.  Παράλληλα, με την ιδέα του περιηγητισμού, στοχεύουμε στην ανάπτυξη του τουρισμού, των επισκεπτών και γενικότερα την ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας. Στόχος των δραστηριοτήτων τις οποίες θέλουμε να εντάξουμε στη γενικότερη φιλοσοφία για τη συνολική ανάπτυξη του τουριστικού προϊόντος, είναι η πνευματική και ψυχική γνωριμία του επισκέπτη με τον τόπο, πριν την απόλαυση. Ένας τρόπος να το πετύχουμε είναι να εντάξουμε τον επισκέπτη στο χώρο, ανακαλώντας και ξεδιπλώνοντας από την αρχή κάθε πολιτισμικό στοιχείο που του παρέχει ο τόπος, και να το αξιοποιήσουμε, είτε ως κίνητρο για την επιλογή του, είτε ως επιστέγασμα της επιλογής του. Παράλληλα τον προτρέπουμε να ταξιδέψει, μέσω των χώρων και των οπτικών ερεθισμάτων στο χρόνο. Να περπατήσει και ο ίδιος στα χνάρια ενός σημαντικού πολιτισμού. Εμπειρία που θέλουμε να πάρει μαζί του για να παρακινήσει και τον επόμενο επισκέπτη. Να ακολουθήσει ο ίδιος τις ρίζες αυτού του πολιτισμού και να φτάσει στο σήμερα και στις σύγχρονες τουριστικές υπηρεσίες…

Ουράνιες και επίγειες γεύσεις

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αντάμωμα

Θεσσαλία. Μετέωρα. Βρισκόμαστε ανάμεσα ουρα­νού και γης. Ένας τόπος που μπορεί να συνομι­λήσεις με το Θεό, να επηρεάσει και να αλλάξει τη ζωή σου, να εξυψώσει την εμπειρία σου. Εδώ είναι η γέφυρα με το παρελθόν μας αλλά και ο δρόμος για το μέλλον μας. Εδώ η μνήμη δεν εί­ναι μόνο το αποτύπωμα του παρελθόντος πάνω μας.

Είναι αυτό που φυλάει ό,τι είναι σημαντι­κό από τις πιο βαθιές ελπίδες και τους πιο βαθείς φόβους μας. Άλλωστε οι μνήμες του μυαλού ελέγχονται. Οι μνήμες τις ψυχής όμως, είναι αυ­τές που σε ακολουθούν για πάντα. Αυτές που δε μπορείς ή δε θέλεις ποτέ να απαλλαγείς.

Εδώ εί­ναι ο τόπος που πάντα θέλαμε να ταξιδέψουμε, ο τόπος που αγαπήσαμε, ο τόπος που ίσως χάσαμε, ο τόπος που θα θέλαμε να ζήσουμε. Σε αυτό το ταξίδι όλες οι αισθήσεις βοηθούν τη μνήμη και επαναπροσδιορίζουν τη ζωή.

–

Λίγα λόγια για την συγγραφέα:

Η Λία Μπακλαβά γεννήθηκε στην Αθήνα. Μετά τη μόνιμη εγκατάστασή της στη Θεσσαλία, στις περιοχές των Τρικάλων και του Μουζακίου Καρδίτσας, ανέπτυξε έντονη πολιτιστική δραστηριότητα με σκοπό την έρευνα, διάσωση και διάδοση της τοπικής παράδοσης, του πολιτισμού και της γαστρονομίας. Διετέλεσε πρόεδρος του συλλόγου Αργιθεατών Μουζακίου Καρδίτσας για 20 χρόνια. Συμμετείχε στα ετήσια «Ανταμώματα» των απανταχού Αργιθεατών, οργανώνοντας τα χορευτικά τμήματα του Συλλόγου. Με σκοπό την ανάδειξη και διάδοση των παραδοσιακών γεύσεων της περιοχής, καθώς και την προβολή των τοπικών προϊόντων, καθιέρωσε και διοργάνωσε τα Ετήσια Γαστρονομικά Φεστιβάλ στο Μουζάκι καθώς και σε άλλες περιοχές της Θεσσαλίας.  Υπήρξε πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Αμυγδάλης Μουζακίου «ο Άγιος Δημήτριος», γραμματέας της Ένωσης Μικρασιατών Καρδίτσας, γραμματέας Β στην Ένωση Πολιτιστικών Συλλόγων Καρδίτσας και μέλος του ΔΣ της Παγκόσμιας Συνομοσπονδίας Θεσσαλικών Συλλόγων. Είναι εκδότρια του περιοδικού «Αντάμωμα», που ερευνά, καταγράφει και προωθεί τον πολιτισμό, την παράδοση και την γαστρονομία της Θεσσαλίας.