η συγκινησιακή χρήση της γλώσσας ως διακριτό στοιχείο της ποίησης

Χάρις Κοντού (Γαβριηλίδης, 2018).

Ο I. A. Richards διέκρινε την παραδοσιακή αισθητική από τις καντιανές ιδεαλιστικές καταβολές της και της έδωσε μία επιστημονική διάσταση συνδέοντάς την με την πειραματική ψυχολογία. Στην πραγματικότητα ο μελετητής διέκρινε την αισθητική αξία ως διακριτό στοιχείο της ποίησης και τη συγκινησιακή χρήση της γλώσσας της, τονίζοντας έτσι την ιδιαιτερότητα του ποιητικού φαινομένου που εντοπίζεται στη γλωσσική υπόσταση του ποιήματος. Για εκείνον η αξία της λογοτεχνίας έγκειται ακριβώς στην έκκληση συναισθημάτων∙ επανατοποθέτησε έτσι τη λειτουργία της τέχνης στο επίπεδο της καθημερινής εμπειρίας συνδέοντας την εμπειρία με την πρόσληψη του κειμένου από τον αναγνώστη.

Υπό μία τέτοια ερμηνευτική βλέπουμε και τη νέα ποιητική συλλογή της Χάρις Κοντού «η θηλή της λήθης» (Γαβριηλίδης, 2018). Η έκφρασή της διατηρεί έναν ιδιότυπο λυρισμό. Η σύνδεση εικόνων που περιορίζονται στον στίχο μέσα στο αφηγηματικό ύφος της πρόζας αφήνει λυρικά άνθη. Ο στιχουργικός ρυθμός και οι λυρικές ανάσες παρασέρνουν τον ακροατή/αναγνώστη στον συναισθηματικό και αισθητικό ιστό της σύνθεσης, ενώ στη ρητορική έκφραση ξεχωρίζουν οι συχνές επαναλήψεις.

Σαν μικρά παραμύθια τα ποιήματα της συλλογής ταξιδεύουν το κοινό στον χώρο της μνήμης, όπου η μυθοπλασία και το βίωμα συμπλέκονται με ποιητική ειλικρίνεια (βαφτίσια στην Καλαμάτα, σήμερα που έφυγε το Γιουλάκη, πευκοβελόνες, τότε στο Όσλο, τα τριαντάφυλλα, Τιτανικοί, Bole και Joki, το είδα να αποσυντίθεται, η μεγάλη της εφήβης, Κυβέλης 3). Διακρίνεται μία προσπάθεια για στοχαστικές διεξόδους (ακίνητος τροχός) που όμως χάνονται στον ποιητικό εγωκεντρισμό του μύθου και της μνήμης. Το α’ πληθυντικό, βέβαια, προσδίδει μία συλλογική διάσταση μετριάζοντας τον ατομοκεντρισμό του πρωτοενικού υποκειμένου (ακίνητος τροχός, φυτίλι και όρη, σβησμένα φωτάκια στις λιτανείες, τότε στο Όσλο). Μολονότι κοινωνικά στιγμιότυπα εντάσσονται στη στιχουργική της Κοντού, οι συνθέσεις δεν οδηγούν σε κάποιο κοινωνικό προβληματισμό (σπιρίτσουαλ δρόμος, Ρώμη, έξω από το φροντιστήριο, ο ασύνειδος όροφος) ή χάνονται στην κρυπτική απόδοση του περιεχομένου. Ωστόσο ορισμένες συνθέσεις ξεχειλίζουν από έναν ιδιαίτερο κοινωνικό λυρισμό (σήμερα έφυγε το Γιουλάκη, γυμνός μέσα στο αμάξι, ακίνητος τροχός σβησμένα φωτάκια στις λιτανείες, τα στήθη της ΑΒ) ή υπαρξιακό προβληματισμό (τα τριαντάφυλλα, τότε στο Όσλο, το είδα να αποσυντίθεται).

Για τον I. A. Richards ιδανικός αναγνώστης είναι αυτός που κατορθώνει να αναδημιουργήσει όλη τη συγκινησιακή φόρτιση που ο συγγραφέας θέλησε να επενδύσει κατά τη σύνθεση του ποιήματος. Η ιδανική συνθήκη της αισθητικής αξίας καθορίζεται από την ιεράρχηση και εναρμόνιση των παρορμήσεων με τρόπο που να κατοχυρώνεται η πλήρης ικανοποίηση τους.

 

Ακολουθήστε μας

Καλντερίμι, του Γιάννη Καλπούζου

Καλντερίμι, του Γιάννη Καλπούζου

Το «Καλντερίμι» είναι η ιστορία ενός ανθρώπου που μεγάλωσε μες στη φτώχεια της Θεσσαλονίκης του 19ου αιώνα, αγωνίστηκε να βρει τον δρόμο του με πρόοδο και μόρφωση αλλά και με μικρές απατεωνιές και χρειάστηκε τύχη και προσπάθεια για να τα καταφέρει. Άλλαξε καθόλου κατά...

Στους δρόμους, του Sylvain Prudhomme

Στους δρόμους, του Sylvain Prudhomme

- γράφει η Ανθή Λεκάτη - Ο Prudhomme έχει γράψει ένα βιβλίο ταξιδιάρικο και μελαγχολικό, μία ιστορία που μας θέτει διλήμματα σχεδόν υπαρξιακά, που μας μιλάει για ελευθερία και ηθικούς περιορισμούς, για τον έρωτα, την φιλία και τις επιλογές που κάνουμε στη ζωή μας. Το...

Ακολουθήστε μας στο Google News

Επιμέλεια άρθρου

Διαβάστε κι αυτά

Στους δρόμους, του Sylvain Prudhomme

Στους δρόμους, του Sylvain Prudhomme

- γράφει η Ανθή Λεκάτη - Ο Prudhomme έχει γράψει ένα βιβλίο ταξιδιάρικο και μελαγχολικό, μία ιστορία που μας θέτει διλήμματα σχεδόν υπαρξιακά, που μας μιλάει για ελευθερία και ηθικούς περιορισμούς, για τον έρωτα, την φιλία και τις επιλογές που κάνουμε στη ζωή μας. Το...

Ο δρόμος

Ο δρόμος

Στη ζωή μου... Άφησα το δρόμο να βγαίνει μπροστά. Να ανοίγεται Να ξεδιπλώνεται... Κάποιες φορές με γύριζε πίσω. Με κοιτούσε περιπαικτικά και Γελούσε! Σαν κάτι να ήθελε να μου πει. Σαν παλιόπαιδο που ήμουν! Ο δρόμος με έχει πλέον προσπεράσει. Δε τον συγκράτησα. Δε τον...

Δώδεκα ημέρες θύελλας, της Ελένης Γαληνού

Δώδεκα ημέρες θύελλας, της Ελένης Γαληνού

Μια γυναίκα είναι ευτυχισμένη σ’ έναν γάμο παρ’ όλο που νιώθει έντονη τη ρουτίνα στις ζωές τους. Τα πάντα αλλάζουν όταν συναντάει τυχαία τον πρώτο της έρωτα, μόνο που εκείνος έχει ένα μυστικό και το μοιράζεται μαζί της: κάποιος τον έβαλε να την ξελογιάσει. Ποιος όμως...

0 σχόλια

0 Σχόλια

Υποβολή σχολίου