Ένα υπέροχο, συγκινητικό ιστορικό μυθιστόρημα για το οποίο πραγματικά χάρηκα όταν έπεσε στα χέρια μου, γιατί κυκλοφορεί από έναν σημαντικό πνευματικό οργανισμό, την Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού, που δεν εδρεύει στην Αθήνα αλλά στο Άργος! Αυτό το διαμαντάκι δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από τους μεγάλους, σύγχρονους εκδοτικούς οίκους: άψογη βιβλιοδεσία, φροντισμένη επιμέλεια κειμένου, υπέροχο εξώφυλλο! Ψάξτε το, βρείτε το, διαβάστε το! Ένα πρωτότυπο θέμα γραμμένο με αγάπη και πόνο από την κυρία Παπαδριανού, η οποία με αφορμή τη στερημένη ζωή της Ψωρωκώσταινας και την πεφωτισμένη προσωπικότητα του Βενιαμίν του Λέσβιου, έγραψε ένα υπέροχο μυθιστόρημα, με διαχρονικές αξίες, σημαντικές και εύστοχες ιστορικές παρατηρήσεις και βαθιά άδολη αγάπη για την πατρίδα μας, την Ελλάδα, και τα δεινά που την κατατρύχουν από γεννήσεώς της έως σήμερα.

Ο Βενιαμίν Λέσβιος ήταν μοναχός και λόγιος, μυημένος στη Φιλική Εταιρεία και πολιτικός κατά την ελληνική επανάσταση. Γεννήθηκε στη Λέσβο το 1759 ή το 1762 και πέθανε το 1824 στο Ναύπλιο. Σε ηλικία 17 ετών μετέβη στο  Άγιον Όρος, κοντά στο θείο του αδελφού της μητέρας του που ήταν ηγούμενος και χειροτονήθηκε μοναχός. Εκεί συνέχισε τις σπουδές του στη σχολή του Ιωάννη Οικονόμου και τον επόμενο χρόνο συνέχισε τις σπουδές του στην Πάτμο ως το 1786, οπότε και μετέβη στη Χίο και στις Κυδωνιές. Το 1790 ταξίδεψε για σπουδές στο εξωτερικό και στο Παρίσι γνωρίστηκε με τον Αδμάντιο Κοραή και άλλους Έλληνες λόγιους, ενώ αρθρογραφούσε στον Λόγιο Ερμή. Το 1799 επέστρεψε στις Κυδωνιές και δίδαξε πάλι στη σχολή μαθήματα φιλοσοφίας, φυσικομαθηματικών, αστρονομίας, καθώς και τη διεξαγωγή πειραμάτων. Χάρη στο διδακτικό έργο του η σχολή απέκτησε μεγάλη φήμη αλλά λόγω του περιεχομένου του κατηγορήθηκε από την εκκλησία ως άθεος. Το 1817, δέχτηκε την πρόσκληση να αναδιοργανώσει την Ακαδημία του Βουκουρεστίου, οπότε κατά την παραμονή του στο Ιάσιο, μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία. Με την έναρξη της επανάστασης μετέβη στην Ελλάδα προσπαθώντας να μαζέψει πολεμοφόδια για τον αγώνα. Χρημάτισε μέλος στην Πελοποννησιακή Γερουσία και πήρε μέρος στην Α’ Εθνοσυνέλευση Επιδαύρου το 1821 και στη Β’ Εθνοσυνέλευση Άστρους το 1823.

Η πλούσια Πανώρια Χατζηκώστα, σύζυγος του μεγαλέμπορου Κώστα Αϊβαλιώτη, βλέπει το 1821 την άνετη και τρυφηλή ζωή της στο Αϊβαλί να αλλάζει ριζικά! Οι Τούρκοι, ως αντίποινα για την Επανάσταση που ξέσπασε στην Πελοπόννησο, έκαψαν το Αϊβαλί και σκότωσαν τους κατοίκους του. Έτσι η Πανώρια είδε να σφάζονται μπροστά στα μάτια της τα τέσσερα παιδιά της και ο άντρας της. Μισότρελη, φυγαδεύτηκε από φίλο και γείτονά της στα Ψαρά κι από κει στην Ύδρα, έχοντας γνωρίσει στο ταξίδι αυτό τον Βενιαμίν τον Λέσβιο. Η Πανώρια τον ακολουθεί στο Ναύπλιο, όπου ζει φτωχικά και ζητιανεύει για να μεγαλώσει τα ορφανά του πολέμου που έχουν σκορπίσει στην απελευθερωμένη πρωτεύουσα του νεοσύστατου κράτους κι έχουν βρει φιλόξενη στέγη στην καλύβα της. Το 1826, μετά την πτώση του Μεσολογγίου, η Πανώρια ή Ψωροκώσταινα όπως τη χλεύαζαν οι μάγκες του Αναπλιού, έδωσε πρώτη το δαχτυλίδι που είχε αναμνηστικό από τον άντρα της κι αυτό βοήθησε να φιλοτιμηθούν όλοι και να προσφέρουν μηδενός εξαιρουμένου για τους πρόσφυγες του Μεσολογγίου.

Στο συγκινητικό αυτό κείμενο, η συγγραφέας διάλεξε δύο πολύ σημαντικές προσωπικότητες των πρώτων απελευθερωτικών χρόνων της Ελλάδας για να ξεδιπλώσει την ιστορία της και να καταγράψει περιστατικά, συνήθειες, δολοπλοκίες, ελπίδες, μηχανορραφίες, φαγωμάρα που κυριαρχούσαν μεταξύ των Ελλήνων από την επανάσταση του 1821 ως τη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια. Από τις σελίδες ξεπηδούν σημαντικές προσωπικότητες της Ιστορίας μας: Κολοκοτρώνης, Θεόφιλος Καΐρης, Μπουμπουλίνα, Υψηλάντηδες, Μαντώ Μαυρογένους, Χατζηχρήστος Βούλγαρης, Αύγουστος Μύρμπεργκ, Γιώργος Κουντουριώτης και πολλοί άλλοι. Μαθαίνουμε ξεκάθαρα πόσο συμφεροντολόγοι υπήρξαν οι εκπρόσωποι των Μεγάλων Δυνάμεων που τάχαμου θέλανε να βοηθήσουν την Ελλάδα οικονομικά και στρατιωτικά αλλά ουσιαστικά θέλαν να την κυβερνήσουν για να βάλουν χέρι στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η συγγραφέας δε χαρίζεται: στηλιτεύει τους συνεργάτες και τους οπαδούς των κομμάτων της εποχής (αγγλικό, γαλλικό, ρωσικό), δίνει με παραδείγματα περιπτώσεις απερισκεψίας, στενομυαλιάς και κυνηγιού οφίτσιων, φωτογραφίζει πρόσωπα και καταστάσεις δυσάρεστα για τη σωτηρία της Ελλάδας (όλοι για την απελευθέρωση συζητάγανε και ουδείς κατάφερνε κάτι, όπως λέει χαρακτηριστικά) και μας χαρίζει τρισδιάστατες, γλαφυρότατες σκηνές συγκίνησης, μεγαλείου, ηρωισμού αλλά και σκοτεινές σελίδες προδοσίας, διχασμού και ζήλιας. Πουθενά όμως δεν ηθικολογεί, ούτε γράφει επίμονα ότι ο τάδε φταίει και προσέχτε να μη γίνετε κι εσείς σαν αυτόν. Απλώς περιγράφει, αφηγείται, παραθέτει και τα συμπεράσματα που βγαίνουν από τα δρώμενα είναι πικρά!

Ένα ιστορικό μυθιστόρημα που μυρίζει Ελλάδα και ζέχνει αλληλοσπαραγμό, γεμάτο ιστορικά περιστατικά και χιλιάδες πρωταγωνιστές και δευτεραγωνιστές, ένα βιβλίο που πρέπει να ανακαλύψετε!