Φτάνοντας στις ΗΠΑ για μια πολύμηνη εκπαιδευτική άδεια, ως επισκέπτης ερευνητής, ο Μάνος Ματσαγγάνης ήρθε αντιμέτωπος με την πρόκληση να γράψει κάτι διαφορετικό, κάτι πέρα από τη μέχρι τότε αρθρογραφία του για την ελληνική κρίση. Στα Γράμματα από την Αμερική παρελαύνουν εκδηλώσεις και συνέδρια, κοινωνικές δραστηριότητες αλλά και εντυπώσεις από την καθημερινή ζωή. Πρόκειται για ένα μωσαϊκό εμπειριών, όπου συναντιούνται η ματιά του νέου επιστήμονα με τον απολογισμό ενός σκεπτόμενου ταξιδευτή, ο οποίος γοητεύεται από όσα βλέπει γύρω του, εξοικειώνεται με τη χώρα που τον φιλοξενεί, καταλήγοντας παραδόξως να αισθάνεται περισσότερο Ευρωπαίος παρά ποτέ. Στο φόντο των κειμένων, η έγνοια του συγγραφέα για την πάσχουσα Ελλάδα. Ιδωμένα όλα με ένα λεπταίσθητο χιούμορ αλλά και ψυχραιμία.

«”Θα σε μάθω εγώ να μ’ αγαπάς”, λέει και γδύνεται, τακτοποιώντας με επιμέλεια τα ρούχα του στη ράχη μιας καρέκλας. “Είναι σαν τα μυστικά. Κάποια στιγμή οι λεπτομέρειες θαμπώνουν. Στο τέλος ξεχνάς ακόμα κι εσύ ποια είναι τα πραγματικά περιστατικά. Θυμάσαι μόνο ότι πρέπει να υπάρχει σοβαρός λόγος για να θέλεις να τα κρατήσεις μυστικά”. Τη βλέπει που δακρύζει. Αυτό είναι το κορίτσι του.»

Αντλώντας θάρρος από τη θερμή αποδοχή της Πρόζας, προχωράμε στην έκδοση ενός ακόμα έργου του συγγραφέα, θεατρικού αυτή τη φορά. Η Πλατεία Ηρώων, το κύκνειο άσμα του Τόμας Μπέρνχαρντ, δίχασε κοινό και κριτικούς όσο κανένα άλλο έργο της πρόσφατης λογοτεχνικής παραγωγής στον γερμανόφωνο χώρο. Η πρεμιέρα του δράματος δόθηκε στο Μπούργκτεατερ, στις 4 Νοεμβρίου του 1988 και ξεσήκωσε θύελλα διαμαρτυριών, αλλά από την άλλη απέσπασε και τις έντονες επευφημίες ενός μεγάλου μέρους του κοινού, το οποίο είχε το θάρρος να αντιμετωπίσει με κριτική διάθεση το πρόσφατο ιστορικό παρελθόν του. Ο χρόνος του έργου είναι η μέρα της κηδείας του καθηγητή μαθηματικών Γιόζεφ Σούστερ και ο τόπος είναι το διαμέρισμα της οικογένειας Σούστερ στην Πλατεία Ηρώων, από όπου και αυτοκτόνησε ο καθηγητής, βουτώντας στο κενό. Πιο επίκαιρο από ποτέ, το έργο προφητεύει, με τη γνωστή γοητεία της γραφής του Μπέρνχαρντ, τη σημερινή άνοδο εξτρεμιστικών οργανώσεων, τις πρακτικές φυλετικού διαχωρισμού και εθνικιστικών προκαταλήψεων.

Στη νέα συλλογή διηγημάτων του, Πετεινός νοτίων προαστίων, ο Στάμος Τσιτσώνης απομακρύνεται για λίγο από τη χρήση των μαθηματικών, ως συνδετικού κρίκου των ιστοριών του, αλλά διατηρεί την ίδια ισχυρή δομή και αφήνεται ξανά στην καλλιέργεια της πυκνής αφήγησης κρατώντας αμείωτο το χιούμορ, την ειρωνεία και την ανατροπή. Αυτή τη φορά συνδέει μεταξύ τους πρόσωπα και καταστάσεις, σαν σενάρια ταινιών μικρού μήκους, σε έναν κόσμο εξπρεσιονιστικό που συγγενεύει πολύ με τον δικό μας.

Τόποι: Ελλάδα, Λιθουανία, Εσθονία, Πολωνία, Σερβία, Ουγγαρία.

Μουσικές: Iron Maiden, AC/DC, Rolling Stones (το αριστούργημα «Wild Horses»), Μπρέγκοβιτς.

Καταστάσεις: Μοτοσυκλέτα, δυστύχημα, φυγή, απώλεια, περιπέτεια, εγκλωβισμός, δρόμοι, σύνορα, χώρες, πορνεία, θλίψη, περιπλοκές, υπόγειος κόσμος, ημίκοσμος, κόσμος, ταχύτητα, δόσιμο, δέσιμο, χάσιμο, σύγκρουση, συμφιλίωση, λύτρωση.

Στιλ: Σκληρός ρεαλισμός, επιστημονική φαντασία, νουάρ, road novel, μεταλλική πρόζα στους απόηχους του Don DeLillo, προσωπική ματιά, δυνατοί διάλογοι, φωτογραφικός ρεαλισμός, υπόγεια τρυφερότητα που κάποια στιγμή αναδύεται κρίσιμα και λυτρωτικά στην επιφάνεια.

Διεθνές δυναμικό δράμα δρόμου και καταστάσεων, μεθυστικό μυθιστόρημα νηφάλιας ανατομίας της σύγχρονης κοινωνικής ζωής στα Βαλκάνια, ύστερα από τις αναστατώσεις των δύο τελευταίων δεκαετιών. Ο Κωσταντής Σταυρόπουλος μας δείχνει πώς να αντιλαμβανόμαστε τους κραδασμούς των καιρών.

Με όπλο το μονόλογο, έντονα παραληρηματικό και αντισυμβατικό, ο Thomas Bernhard ισορροπεί την αφήγηση και την κάνει συναρπαστική. Το ριζοσπαστικό, προσωπικό ύφος γραφής του, που αποτέλεσε πρόκληση στο περιβάλλον της μεταπολεμικής γερμανόφωνης λογοτεχνίας, παραμένει ως τις μέρες μας τολμηρό, ανοίγοντας νέους δρόμους στη λογοτεχνική απόλαυση.

Χαμένος για χρόνια, ένας διάσημος πίνακας εμφανίζεται στην πινακοθήκη του Σύδνεϋ. Μια γυναίκα και οι τρεις άντρες που αγάπησε, αλλά και πρόδωσε, θα συναντηθούν ξανά σε μια απομονωμένη ακτή της Αυστραλίας. Καθένας τους διεκδικεί αυτό που νομίζει ότι δίκαια του ανήκει, αλλά μόνο εκείνη, η γυναίκα στη σκάλα, μπορεί να το δώσει. Μια ιστορία για τον έρωτα και την απόρριψη, για τις χαμένες ευκαιρίες και, φυσικά, όπως το συνηθίζει ο B. Schlink, για την απόδοση δικαιοσύνης.