Οι εκδόσεις Διόπτρα αποφάσισαν να συστήσουν στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό την πολυγραφότατη και πολυβραβευμένη Σκοτσέζα συγγραφέα Val McDermid. Κι αυτή η γνωριμία επιτυγχάνεται μέσω του βιβλίου της Ο βάλτος, που αποτελεί το πέμπτο της σειράς με κεντρική ηρωίδα την επιθεωρήτρια της Μονάδας Ανεξιχνίαστων Υποθέσεων Κάρεν Πίρι.

Όλα ξεκινούν από ένα κυνήγι θησαυρού, όταν η Άλις Σόμερβιλ και ο σύζυγός της ταξιδεύουν μέχρι τα Χάιλαντς προκειμένου να βρουν την κληρονομιά που έθαψε εκεί ο παππούς της στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου πολέμου. Πράγματι, καταφέρνουν να εντοπίσουν το ακριβές σημείο σε μια τυρφώδη έκταση και να φέρουν στο φως δύο παλιές μοτοσυκλέτες, που αποτελούν πλέον συλλεκτικά κομμάτια. Αυτό που σίγουρα δεν περίμεναν όμως ήταν να ανακαλύψουν κι ένα αντρικό πτώμα θαμμένο μαζί τους – ένα πτώμα με τρύπες από σφαίρες, που σίγουρα θάφτηκε εκεί πολύ μετά τη λήξη του πολέμου!

Η Μονάδα Ανεξιχνίαστων Υποθέσεων του Εδιμβούργου, που αποτελείται από την επιθεωρήτρια Κάρεν Πίρι, τον μόνιμο συνεργάτη της και τον αρχιφύλακα Τζέρι ΜακΚάρτνεϊ, αναλαμβάνει αμέσως την υπόθεση και η Κάρεν σπεύδει στην περιοχή. Ταυτόχρονα, η ομάδα ασχολείται ήδη με μια ανεξιχνίαστη υπόθεση από το 1986, που σχετίζεται με βιασμούς ιερόδουλων και για την οποία έχουν προκύψει νέα στοιχεία, ενώ η Κάρεν βρίσκεται άθελά της μπλεγμένη και σε μια υπόθεση ενδοοικογενειακής βίας που κατέληξε σε τραγωδία. Επιπλέον, έχει να διαχειριστεί τόσο την εχθρότητα της προϊσταμένης της, όσο και τα συναισθήματά της μετά τον θάνατο του συντρόφου της, τον οποίο ακόμη δεν έχει ξεπεράσει εντελώς.

Αφοσιωμένη στο καθήκον και στη δικαίωση των θυμάτων από υποθέσεις που έχουν μείνει για πολλά χρόνια στο αρχείο, δυναμική και πεισματάρα, η Κάρεν είναι αποφασισμένη να μην επιτρέψει σε τίποτα και κανέναν να μπει εμπόδιο στον δρόμο της και να διαλευκάνει και τις τρεις υποθέσεις. Το ένστικτο, η εμπειρία της και η καλή συνεργασία της ομάδας είναι τα σημαντικότερα όπλα της ενάντια σε μια μάχη με τον χρόνο, με παλιά στοιχεία που δεν υπάρχουν πια και με νέα που έρχονται στο φως, ανατρέποντας τα δεδομένα. Κι αν μερικές φορές οι συνθήκες είναι αντίξοες και όλα δείχνουν να οδηγούν σε αδιέξοδο, η θητεία της Κάρεν στην αστυνομία τής έχει αποδείξει πως όσο υπάρχει έστω και μια μικρή ένδειξη, τίποτα δεν έχει τελειώσει…

Η συγγραφέας έχει δημιουργήσει μια ενδιαφέρουσα πλοκή, γεμάτη ένταση, δράση και διαφορετικές οπτικές, αφού τρία εγκλήματα διεκδικούν ταυτόχρονα χρόνο και χώρο στις σελίδες του βιβλίου. Τα ερωτήματα ζητούν απαντήσεις και τα μυστικά αποκάλυψη, ενώ τα θύματα «φωνάζουν» για δικαίωση. Χρησιμοποιώντας έντονη και γρήγορη αφήγηση, γλαφυρές περιγραφές και ρεαλιστικούς, ανθρώπινους χαρακτήρες με βάθος και ένταση, η McDermid κερδίζει το συγγραφικό στοίχημα και πλάθει μια ιστορία που ταξιδεύει τον αναγνώστη από τα μέσα της δεκαετίας του ’40 στα μέσα εκείνης του ’80 κι από κει στο σήμερα, αναδεικνύοντας και περιγράφοντας το εκάστοτε περιβάλλον, τους ανθρώπους και τον τρόπο ζωής τους με πειστικότητα και ρεαλισμό.

Κοινός παρονομαστής όλων αυτών, η Μονάδα Ανεξιχνίαστων Υποθέσεων και η επικεφαλής επιθεωρήτρια Κάρεν Πίρι. Μια γυναίκα με δυναμικό χαρακτήρα και ισχυρή προσωπικότητα, που έχει καταφέρει να επιβιώσει σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο και να κερδίζει τις προσωπικές και επαγγελματικές της μάχες, σίγουρη για τον εαυτό της και τις ικανότητες της ομάδας της, καθώς κι ένα ενδόμυχο αίσθημα χρέους προς όλα τα θύματα που δεν δικαιώθηκαν ποτέ και στριμώχτηκαν σε κάποιον φάκελο μέσα σε ένα συρτάρι γραφείου. Αυτά και η απόδοση δικαιοσύνης εις μνήμην τους είναι που καθοδηγούν κάθε φορά εκείνη και την ομάδα της και τους κάνουν να παλεύουν με ακόμα μεγαλύτερο πείσμα ενάντια σε κάθε αντιξοότητα, προκειμένου να φέρουν τον εκάστοτε ένοχο ενώπιον των ευθυνών του.

Έχουν προηγηθεί τέσσερα βιβλία με τη συγκεκριμένη ηρωίδα πριν από αυτό, επομένως είναι αναμενόμενο να γίνονται αναφορές σε πρόσωπα ή καταστάσεις από το παρελθόν της που συνεχίζουν να την επηρεάζουν ή να υπάρχουν ακόμη στη ζωή της, όπως και κάποιες πληγές που παραμένουν ανοιχτές. Αυτό αφαιρεί μεν κάτι από τη σταδιακή ανακάλυψη του χαρακτήρα της –όπως θα συνέβαινε αν επρόκειτο για το πρώτο βιβλίο–, αλλά εν τέλει μάλλον της προσδίδει περισσότερο ενδιαφέρον, αφού η σκιαγράφηση της προσωπικότητάς της μαρτυρά έναν άνθρωπο για τον οποίο θέλεις να μάθεις όσα περισσότερα γίνεται. Κι αυτό γιατί έχει καταφέρει να σε κερδίσει και να ιντριγκάρει από την πρώτη κιόλας γνωριμία μαζί του!

Εκτός από την ενδιαφέρουσα πλοκή και τους ολοκληρωμένους, πολύπλοκους χαρακτήρες, από τα πιο δυνατά στοιχεία του βιβλίου είναι οι πραγματικά εξαιρετικές περιγραφές του φυσικού περιβάλλοντος. Από τα επιβλητικά, άγριας ομορφιάς και ανεμοδαρμένα τοπία των Χάιλαντς μέχρι τις γνωστές αλλά και τις κρυφές γωνιές της πόλης του Εδιμβούργου, η συγγραφέας αποδεικνύει πόσο καλά ξέρει να ενσωματώνει τα σκοτσέζικα τοπία μέσα στην αφήγηση, με τρόπο που νιώθεις σαν να βλέπεις τις εικόνες ακριβώς μπροστά σου! Με περιγραφές γλαφυρές ή περιεκτικές ανάλογα την περίσταση, με έξυπνη και σωστή χρήση λεξιλογίου και μια παλέτα εντυπωσιακών εκφράσεων, τα τοπία κυριολεκτικά ζωντανεύουν κάθε φορά μπροστά στα μάτια του αναγνώστη, ταξιδεύοντάς τον νοερά στη Σκοτία.

Αν o Βάλτος αποτελεί ενδεικτικό δείγμα της γενικότερης γραφής και του ύφους της McDermid, εκτός από το να παροτρύνω όσους αγαπούν την αστυνομική λογοτεχνία να το αναζητήσουν άμεσα, ελπίζω να κυκλοφορήσουν κι άλλα βιβλία της στα ελληνικά σύντομα, ώστε να γνωρίσουμε ακόμα καλύτερα το καλογραμμένο, συναρπαστικό και αξιόλογο λογοτεχνικό της σύμπαν.