Για παιδιά νηπιαγωγείου αλλά και για πρώτες τάξεις του δημοτικού, ένα ωραίο βιβλίο ως αφόρμηση για να μάθουμε τον κύκλο του νερού, είναι «Ο χιονάνθρωπος που δεν ήθελε να λιώσει» του Μάνου Κοντολέων από τις εκδόσεις Πατάκη. Είναι μια περιπέτεια που κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον των παιδιών, αν και χωρίς εικόνες. Αυτό δεν θεωρείται κακό, καθώς βοηθάει να αναπτυχθεί η φαντασία των παιδιών και μας δίνεται η ευκαιρία για διάφορες δημιουργικές δραστηριότητες. Εύκολα ένα μειονέκτημα ενός βιβλίου μπορούμε να το κάνουμε πλεονέκτημα, ώστε να εξασκήσουμε τη φαντασία των παιδιών. Κι αυτό είναι το μαγικό με τα παραμύθια…

–

Προτεινόμενες δραστηριότητες

Υπάρχουν πολλές δραστηριότητες που μπορούν να γίνουν μετά το διάβασμα του βιβλίου. 

Αρχικά, διαβάζουμε στα παιδιά τον τίτλο και το συγγραφέα και τα ρωτάμε αν μπορούν να μαντέψουν από τον τίτλο και την εικόνα στο εξώφυλλο, τι μας λέει το βιβλίο. Αρχίζουμε να διαβάζουμε με αλληλεπιδραστική ανάγνωση (δηλαδή διαβάζουμε και σταματάμε σε κάποια σημεία ώστε να κάνουμε ερωτήσεις στο παιδί). Στο σημείο όπου ο χιονάνθρωπος δε θέλει να λιώσει και ρωτάει τον αετό τι να κάνει για να σωθεί, παρακινούμε τα παιδιά να μας πουν τι νομίζουν αυτά ότι μπορεί να κάνει για να μην λιώσει. Όταν φτάνουμε στο σημείο όπου ο χιονάνθρωπος βυθίζεται στην θάλασσα ρωτάμε τα παιδιά «Τι θα πάθει ο χιονάνθρωπος μέσα στην θάλασσα;». Όταν ο χιονάνθρωπος λιώσει μέσα στην θάλασσα ρωτάμε τα παιδιά «Γιατί έλιωσε μέσα στην θάλασσα;». Όποια απάντηση κι αν μας δώσουν τα παιδιά, καλό είναι να τα ενθαρρύνουμε λέγοντάς τους «Πολύ ενδιαφέρον! Λες να είναι αυτό; Για να δούμε παρακάτω» και να συνεχίζουμε το διάβασμα έτσι ώστε από μόνα τους τα παιδιά να επαληθεύουν αν είχαν δίκιο ή όχι. Στην συνέχεια, διαβάζουμε μέχρι το τέλος της ιστορίας.  

Στην περίπτωση που το παραμύθι διαβάζεται στο Νηπιαγωγείο, έχουμε στον πίνακα ένα ιστόγραμμα. Αν διαβάζεται στο σπίτι, μας κάνει κι ένα χαρτί Α3. Μετά την ανάγνωση του παραμυθιού ρωτάμε τα παιδιά ερωτήσεις όπως «Ποιος είναι ο πρωταγωνιστής της ιστορίας μας;», «Πού βρίσκεται ο χιονάνθρωπος και πού πάει μετά;» «Τι εποχή είναι στην ιστορία μας;», «Ποιο ήταν το πρόβλημα του χιονάνθρωπου;» «Πού πρέπει να πάει για να μην λιώσει;». Καταγράφουμε τις απαντήσεις των παιδιών και τα ίδια είτε κολλούν αντίστοιχες εικόνες δίπλα, είτε ζωγραφίζουν. Οι εικόνες μπορούν να κοπούν από κάποιο περιοδικό ή εφημερίδα και να υπάρχουν και διάφορες άλλες άσχετες ώστε να διαλέξουν τα παιδιά ποιες πρέπει να κολλήσουν στο χαρτί. 

Έπειτα, δείχνουμε στα παιδιά πως το παραμύθι μας δεν έχει πολλές εικόνες και τα ρωτάμε τι μπορούμε να κάνουμε εμείς γι’ αυτό. Καθοδηγούμε τα παιδιά ώστε να μας απαντήσουν να ζωγραφίσουμε τις δικές μας εικόνες για το παραμύθι. Θα τους εξηγήσουμε πως κάθε εικόνα θα πρέπει να δείχνει κι ένα επεισόδιο από το παραμύθι και θα τα ρωτήσουμε αν ξέρουν τι σημαίνει η λέξη επεισόδιο. Αν δεν ξέρουν (λογικά θα σας πουν τα επεισόδια στην τηλεόραση), θα τους εξηγήσουμε ότι όπως έχουμε επεισόδια στην τηλεόραση , έτσι έχουμε και στα βιβλία και κάθε επεισόδιο είναι ένα μικρό μέρος μια ιστορίας. Θα τους πούμε ένα παράδειγμα ότι π.χ. ένα επεισόδιο μέσα στην ιστορία είναι όταν ο χιονάνθρωπος ήταν στο βουνό και δεν ήθελε να λιώσει. Μετά θα ρωτήσουμε τα παιδιά ποιο θα μπορούσε να είναι το επόμενο επεισόδιο, δηλαδή τι έγινε μετά. Αφού συμφωνήσουμε ποια ομάδα θα κάνει τι, πάμε στα τραπεζάκια για να τα ζωγραφίσουμε. Αν η δραστηριότητα γίνεται στο σπίτι, το παιδί μπορεί να ζωγραφίσει μόνο του κάθε επεισόδιο, σε μικρά χαρτάκια (το 1/4 του Α4).  

Όταν τελειώσουν με τις ζωγραφιές θα γυρίσουμε στην ολομέλεια (παρεούλα) και θα έχουμε έτοιμο σε χαρτί του μέτρου τον χάρτη της ιστορίας με αριθμούς από το 1 μέχρι το 6 ώστε να κολλήσουμε με την σειρά τα επεισόδια. Ρωτάμε ποια ομάδα έχει το επεισόδιο που δείχνει την αρχή του παραμυθιού, θα σηκώνεται η ομάδα να μας λέει τι ζωγράφισε, θα μας λέει έναν τίτλο που έχει σκεφτεί για την ζωγραφιά της, θα τον γράφουμε πάνω στο χαρτί και θα μας λέει σε ποιον αριθμό να κολλήσουμε το συγκεκριμένο επεισόδιο. Τέλος, μπορούμε να σηκώσουμε κάποια παιδιά να μας πουν ξανά την ιστορία σύμφωνα με τις ζωγραφιές που κάναμε και βάλαμε στη σειρά.  

Αν το παιδί είναι μόνο του, το καθοδηγεί η μαμά πώς να βάλει τις ζωγραφιές με τη σειρά και βρίσκουν μαζί τίτλο για την κάθε μια. Έπειτα διηγείται ξανά την ιστορία μόνο του, βλέποντας τις εικόνες.  

Αυτό το παραμύθι είναι η αφόρμηση για να μάθουν τα παιδιά τον κύκλο του νερού, αλλά δεν είναι ο κύριος στόχος του. Έπειτα από το παραμύθι αυτό, μπορούν να γίνουν κι άλλες δραστηριότητες που μαθαίνουν στα παιδιά ακριβώς τι είναι ο κύκλος του νερού, καλό είναι όμως να έχουν το χιονάνθρωπο στον νου τους ή οποιοδήποτε άλλο σχετικό παραμύθι. Με τα παραμύθια τα παιδιά καταλαβαίνουν πιο εύκολα έννοιες της φυσικής αλλά και γενικότερα πιο αφηρημένες έννοιες. Ωστόσο, ο ρόλος των παραμυθιών γενικότερα και των δραστηριοτήτων τους, δεν έχει να κάνει μόνο με τη γνώση πρακτικών θεμάτων. Για παράδειγμα, μέσα από το συγκεκριμένο βιβλίο και με τις ερωτήσεις που κάνουμε στα παιδιά, μαθαίνουν να σκέφτονται, αποκτούν κριτική σκέψη, αρχίζουν να προβλέπουν τι μπορεί λογικά να συμβεί παρακάτω(κάτι που έχει να κάνει και με μαθηματικές έννοιες). Επίσης, ο χωρισμός σε επεισόδια και η σειροθέτησή τους σε χρονολογική σειρά βοηθάει επίσης πολύ στην μαθηματική σκέψη των παιδιών. Κάνουν μαθηματικά χωρίς να το καταλαβαίνουν και με τον πιο ευχάριστο τρόπο!