γράφει η Κατερίνα Σιδέρη

Πριν ξεκινήσω να ξεδιπλώνω την ιστορία της Μαίρης Παναγιώτου με ενδιάμεσους σταθμούς τα κομμάτια που εγώ ξεχώρισα, θα ήθελα να σταθώ λίγο στον τίτλο του βιβλίου.

Σέριφος, θα πει στέρφα γη, γη άγονη και άνυδρη. Με αυτήν την πρόταση, το μυαλό μου άρχισε να καλπάζει, να πλάθει σενάρια για τους ανθρώπους που την κατοικούν και που και εκείνοι θα είναι διψασμένοι, όπως η γη τους και οφείλω να ομολογήσω ότι δεν έπεσα έξω.

Οι ήρωες της ιστορίας μας και πιότερο η Αλέξω, διψά. Διψά για ζωή, για αγάπη, για έρωτα. Διψά για μάθηση, διψά για σημασία, διψά για ένα χάδι, πατρικό, μητρικό, αδερφικό μα και ερωτικό. Με την Αλέξω στο πλευρό μας, θα ταξιδέψουμε στη Σέριφο, θα χωθούμε βαθιά στα μεταλλεία της, θα συμμετάσχουμε στις απεργίες και θα συμπάσχουμε στον πόνο της που πραγματικά θα μας καθηλώσει.

…οι άντρες σκέφτονται πολύ, πράττουν σοβαρά και δεν ζητάνε συγγνώμη για τις πράξεις τους…

Η Αλέξω, ζει με τους γονείς της και τον αδερφό της στο μικρό φτωχικό τους σπίτι. Είναι μια ατίθαση και θαρραλέα νεαρή που ξέρει να διαβάζει, που βοηθά την αυστηρή και οικεία μάνα Δάνα στις δουλειές και που όταν της δίνεται η ευκαιρία, χαζεύει τη θάλασσα και χάνεται για ώρες στα μπλε της νερά. Ο πατέρας Μάρκος και ο αδερφός Νίκος εργάζονται κυριολεκτικά για ένα κομμάτι ψωμί και με το κεφάλι τους στον ντορβά στα μεταλλεία του τόπου.

Μια εργασία επικίνδυνη από την οποία έχουν χάσει πολλοί συντοπίτες τους τη ζωή τους, εργασία με ισχνές απολαβές, εργασία με αφεντικά – δράκους που σκοπό τους έχουν να ξεζουμίσουν τους αμόρφωτους χωριάτες δίχως ίχνος συμπόνιας.

Στον τόπο τους θα φτάσει ο δοτικός και συναισθηματικός Γιώργης για να εργαστεί, θα γίνει κομμάτι της ζωής τους, θα παλέψει μαζί τους για τα εργασιακά τους δικαιώματα και θα ερωτευτεί με όλη τη δύναμη της ψυχής του και ακόμη περισσότερη.

Οι ξυλιές στα μεριά της Αλέξως από τη μάνα με απώτερο σκοπό να ‘στρώσει’, το προξενιό με έναν γέρο 50αρη το δίχως άλλο, ο αγωνιστής Γιώργης που καθημερινά πασχίζει να βγει ζωντανός μέσα από τα λαγούμια των μεταλλείων στο Μεγάλο Λιβάδι, ο Γερμανός ιδιοκτήτης και τα τσιράκια του που αφήνουν τον ταλαίπωρο κόσμο να εργάζεται χωρίς προφυλάξεις, και η πνευμονοκονίαση που θερίζει τους εργάτες, μας εισάγουν στην ιστορία και μας υπόσχονται μια συνέχεια διανθισμένη με βάσανα, ψυχικό και σωματικό πόνο, μα και δάκρυα που όσο κι αν τρέξουν δεν λυτρώνουν τις ψυχές των ηρώων.

Σειρά έχει ένα ντροπαλό φιλί υπόσχεσης, ένα όνειρο με πρωταγωνιστή έναν μαύρο θεριστή, μια τριπλή κηδεία που συνταράσσει τη μικρή κοινωνία τους, ο Αιμίλιος Γρόμμαν Γερμανός μεταλλειολόγος με την αιμοσταγή του τακτική και οι δούλοι που ξυπνούν και διεκδικούν τα δικαιώματά τους έναντι στη βαρβαρότητα και τη σκληρότητα του αδυσώπητου Γερμανού.

Ο αναγνώστης, ανάμεσα στις λέξεις θα ανακαλύψει πληροφορίες για την απεργία χωρίς απεργοσπάστες που θεωρείται η πρώτη μεγάλη αιματηρή απεργία στα νεότερα χρόνια της ιστορίας μας, θα διαβάσει σημειώσεις στο ημερολόγιο σκοτωμένων, αδικημένων και πεινασμένων που εδώ και χρόνια κρατά η Αλέξω, θα θυμώσει με το ψεύτικο τηλεγράφημα που κυκλοφορεί και θα αγωνιά για τους πυροβολισμούς που πέφτουν σαν βροχή.

Εκεί ανάμεσα στα έντονα και σημαδεμένα με αίμα γεγονότα, ανθίζει ένας έρωτας, ενός επαναστάτη με μια χωριατοπούλα, που κοινό τους έχουν το όνειρο της ελευθερίας, το όνειρο της ευτυχίας, της χαράς και της οικογένειας. Μα σε τέτοιους καιρούς, τα όνειρα κρύβονται, θυσιάζονται για τον αγώνα και γίνονται βορά…

Οι σελίδες καίνε. Οι εξελίξεις ρέουν και οι ήρωες πασχίζουν να δαμάσουν τα πάθη τους, πασχίζουν να σώσουν μα και να σωθούν.

Θα διαβάσουμε για τη σύμπραξη χωρικών και απεργών, για τις συμπλοκές, τις συλλήψεις, την έλλειψη πληροφοριών, τον γενικότερο αναβρασμό του τόπου, τον φόβο, την εξαθλίωση μα και τον θρήνο ολούθε. Η Σέριφος είναι ένα ξέχειλο καζάνι που βράζει. Ένα ηφαίστειο έτοιμο να εκραγεί. Κανείς δεν κάνει πίσω και η κατάσταση έχει πλέον εκτροχιαστεί.

Η θέσπιση 8ώρου και καμιά άλλη βελτίωση των εργασιακών συνθηκών, ο γλοιώδης και κακόψυχος Πίκουλας, μια τελετή ελέους, μια σύμβαση ανάγκης και επιβολής, ένα σύντομο ταξίδι στη Σύρο και η τιμωρία που επιφυλάσσει, μια συνάντηση αδερφών αλλά και το καθημερινό ξύλο συνοδεία εξευτελισμού και απαξίωσης από ένα άνανδρο σκουλήκι, είναι στοιχεία της ιστορίας που φορτίζουν συναισθηματικά τον αναγνώστη που αδημονεί να μάθει τη συνέχεια.

Ακόμη έχουμε να διαβάσουμε πολλά. Ένας σταυρός που προσφέρεται απλόχερα, μια αναγκαστική επιστροφή στα βάσανα, ο σπόρος της επανάστασης που κάποτε θα βγάλει φύλλα και κλαδιά, η αποφυλάκιση του Κωνσταντίνου Σπέρα και η πνοή αισιοδοξίας που φέρνει μαζί της και ο πόνος της μήτρας που εδώ και 15 χρόνια δε λέει να καταλαγιάσει, είναι το εισιτήριο στα χέρια της Αλέξως που πια, αφού πότισε τη ψυχή της με μίσος, εκδίκηση, σπαραγμό και κατάρες, αποφασίζει να αναζητήσει την τύχη της στον Πειραιά.        

Από τα βιβλία που διαβάζω, επιλέγω μια φράση που μου κίνησε το ενδιαφέρον για να την μοιραστώ μαζί σας. Από το βιβλίο της Μαίρης Παναγιώτου, ένα σύντομο βιογραφικό της οποίας θα βρείτε στο τέλος του άρθρου, επέλεξα την παρακάτω:

…η θλίψη είναι ό,τι απομένει όταν συναντήσουμε την ξαφνική απώλεια όσων αγαπάμε…

Οδεύουμε προς τους τίτλους τέλους οι οποίοι θα σας αποκαλύψω ότι θα είναι βαρύγδουποι και καθοριστικοί. Μην περιμένετε να πω πολλά. Θέλω όσοι αποφασίσετε να αναζητήσετε το βιβλίο και να ταξιδέψετε μαζί του, να έχετε την χαρά να ανακαλύψετε τις αλήθειες του χωρίς τα δικά μου δεκανίκια.

Πριν κλείσω, θα κάνω μια μικρή αναφορά στην κυρά Σεβαστή, σε έναν τυφλό άντρα που πασχίζει να ορθοποδήσει αλλά και στη μικρή φιλότιμη και θαρραλέα Σέβη που παρά τις δυσκολίες της ζωής της συνεχίζει να χαμογελά.

Ο κύκλος θα κλείσει εκεί που άνοιξε, στη Σέριφο και τα κομμάτια του παζλ θα βρουν επιτέλους τη θέση που τα περιμένει. Οι ήρωες θα λυτρωθούν, θα αποδεσμευτούν από τα δεσμά τους και θα γυρίσουν σελίδα στη ζωή τους.

Αν μου επιτρέπετε, θα πω μονάχα τούτο. Λυπήθηκα τη τραγική φιγούρα μιας μάνας που ζει μονάχη, συντροφιά με το πένθος και τις ενοχές. Που λαχταρά τη συγχώρεση, που ελπίζει για ένα χτύπημα στην πόρτα του μοναχικού σπιτικού της που δεν θα έρθει ξανά και που αναμοχλεύει στον άπλετο χρόνο της, τα λάθη που πια δε διορθώνονται.    

Το οπισθόφυλλο του βιβλίου αναφέρει:

Στις αρχές του 20ου αιώνα και κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Σέριφος βρίσκεται σε αναβρασμό, καθώς τα μεταλλωρυχεία της, που χρονολογούνται από την Εποχή του Χαλκού, εξάγουν μεταλλεύματα στην πατρίδα του Γερμανού ιδιοκτήτη τους. Οι συνθήκες εργασίας στις υπόγειες στοές είναι άθλιες και η απώλεια της ζωής των μεταλλωρύχων ο κανόνας. Οι εργαζόμενοι ξεκινούν απεργία με δίκαια αιτήματα, αλλά η διοίκηση διαφωνεί, με αποτέλεσμα η κινητοποίησή τους να βαφτεί στο αίμα.

Η νεαρή Αλέξω, κόρη και αδελφή μεταλλωρύχων, με πνεύμα ανεξάρτητο και αδάμαστο, ονειρεύεται να γνωρίσει τον έρωτα και να κάνει τη δική της οικογένεια. Τον συναντά ανέλπιστα στο πρόσωπο του Γιώργη, φίλου και συναδέλφου του αδελφού της. Η Μοίρα, όμως, υφαίνει τα δικά της σκοτεινά σχέδια, χωρίζοντας βίαια τους δύο ερωτευμένους. Η ζωή της Αλέξως ανατρέπεται με τραγικό τρόπο και τα όνειρά της μετατρέπονται σε εφιάλτες, καθώς αναγκάζεται να υποκύψει στις προσταγές της ντόπιας κοινωνίας, μέχρι η ίδια η ζωή να ανατρέψει όσα εκείνη θεωρούσε δεδομένα.

Ένα καθηλωτικό μυθιστόρημα βασισμένο σε αληθινά γεγονότα, τα οποία συνέβησαν στη Σέριφο στις αρχές του περασμένου αιώνα, που συνδυάζονται με μία ευρηματική μυθοπλασία και αποδεικνύουν πως η ζωή μπορεί να είναι γεμάτη ανατροπές και εκπλήξεις.

Λίγα λόγια για τη συγγραφέα του βιβλίου.

Η Μαίρη Παναγιώτου γεννήθηκε στο χωριό Άγναντη Φθιώτιδος και είναι μόνιμος κάτοικος Αθηνών. Τον περισσότερο καιρό δραπετεύει στο Ναύπλιο, όπου επιδίδεται στην έρευνα και στη συγγραφή των βιβλίων της.

Έχει εργαστεί για δεκαπέντε χρόνια ως δασκάλα των Αγγλικών και πολλά χρόνια στην οικογενειακή επιχείρηση. Ανήκει στη γενιά που γαλουχήθηκε μέσα στους πολλούς εκσυγχρονισμούς της μεταπολεμικής περιόδου, οι οποίοι οδήγησαν γρήγορα την κοινωνία σε ρυθμούς καταναλωτισμού. Πιστεύει πως σκοπός του ανθρώπου είναι να αφήνει πίσω του έργο, για να αποπληρώνει το επίγειο ταξίδι του και να μένει κληρονομιά στους απογόνους.

Τις ελεύθερες ώρες της ασχολείται με την αρχαία κλασική γραμματεία. Επίσης, ταξιδεύει πολύ ως ταξιδευτής, όχι ως τουρίστας, προκειμένου να γνωρίσει τις ιδιοσυγκρασίες και τις ανάγκες του κόσμου.

Εργογραφία

«Πρόγονοι και απόγονοι», μυθιστόρημα, έκδοση 2009.

«Το ταξίδι της ζωής», μυθιστόρημα, έκδοση 2010.

«Φωτεινή, όπως φως», μυθιστόρημα, έκδοση 2012.

«Δίδυμα αστέρια», μυθιστόρημα, έκδοση 2014.

«Στ’ αχνάρια της Ασκητικής», δοκίμιο, έκδοση 2015.

«Για μια καλύτερη ζωή», μυθιστόρημα, έκδοση 2017.

«Δέκα χρόνια και μια μέρα», μυθιστόρημα, έκδοση 2020.

«Ψυχές και σώματα», μυθιστόρημα, έκδοση 2022.

«Θερισμένα νιάτα», μυθιστόρημα, έκδοση 2023.

Στέρφα γη» μυθιστόρημα βασισμένο σε αληθινή ιστορία, 2024.

Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άνεμος Εκδοτική.

Περισσότερες πληροφορίες για το βιβλίο, θα βρείτε εδώ.