Καλωσορίζοντας την πολυπράγμονα Μαργαρίτα Αρβανίτη, δημιουργό της ποιητικής συλλογής ‘Ανεκπλήρωτοι έρωτες‘, δε θα μπορούσα παρά να αναφερθώ στο πληθωρικό και μεσογειακό ταμπεραμέντο της, στο ασύχαστο πνεύμα που συνεχώς συλλαμβάνει και παράγει εκλεκτές και αγαπημένες δημιουργίες.

Ποιήτρια, μουσικός, ραδιοφωνική παραγωγός, ηθοποιός, ζωγράφος, φωτογράφος, μεταφράστρια. Τι αποκομίσατε απ’ αυτήν σας την περιπλάνηση και αν πιστεύετε ότι κάποιος απ’ αυτούς τους ρόλους σας ταιριάζει περισσότερο;

Όλα αυτά που αναφέρετε υπήρξαν για χρόνια Έρωτες στην ζωή μου! Τους αφιέρωσα χρόνο και μελέτη. Εισέπραξα τη χαρά που δίνει η γνώση της προσέγγισης με τις τέχνες και τα γράμματα, όταν «ακυρώνεις» στο βαθμό που μπορείς την άγνοια εκείνη που σε κάνει να στέκεις αρνητικά απέναντι σε ότι δεν καταλαβαίνεις!

Το πόσο καθοριστική είναι η γνώση, για να νιώθεις τη χαρά της τέχνης, την απέκτησα ευεργετικά νωρίς θα έλεγα, στα νεανικά χρόνια της μαθητείας μου κοντά στον διακεκριμένο ζωγράφο Αντώνη Απέργη. Ξεκίνησα κοντά του, να κάνω μαθήματα ελεύθερου σχεδίου ενώ παράλληλα παρακολουθούσα καθημερινά τον ίδιο να ζωγραφίζει. Τα έργα του ενώ μου άρεσαν πολύ, στην αρχή ένοιωθα «άβολα» απέναντί τους διότι σαν έργα «αφηρημένης» ζωγραφικής, δεν μπορούσα να κατανοήσω τα θέματα και τα νοήματά τους! Με τον καιρό όμως, επειδή παρακολουθούσα τα έργα του από τη γέννησή τους μέχρι την ολοκλήρωσή τους, άρχισα να κατανοώ τις αρχικές φόρμες που χάραζε και πως αυτές «χανόντουσαν» στην συνέχεια πίσω από τους υπαινιγμούς των λουλουδιών ή των όποιων συμβολισμών χρησιμοποιούσε!  Όταν άρχισα πια να αναγνωρίζω μόνη μου τις φόρμες και τους συμβολισμούς, μου απελευθερώθηκε μια χαρά μοναδική!  Αυτή τη χαρά θέλησα να την “επαναλάβω”! Ακολούθησε μια σχετική μου εμπειρία με την κλασσική μουσική. Εντυπωσιακή επίσης υπήρξε και η κατανόηση μέσα από τη γνώση, της διαφορετικής ερμηνείας των ηθοποιών στο αρχαίο θέατρο, στην τραγωδία, στο θέατρο του παραλόγου, στο «Μαύρο» θέατρο, στο «φτωχό» θέατρο και στις τεχνικές Γκροτόφσκυ, στις μπρεχτικές τεχνικές περί αποστασιοποίησης του ηθοποιού από τον ρόλο. Ζωγράφος, ποιητής, μουσικός, ηθοποιός δεν έγινα με την έννοια της ειδικότητας ή στο βαθμό που να με χαρακτηρίζει ο τίτλος, διότι για να γίνει κάποιος ειδικός σε όλα αυτά, που αναφέρετε και στην ερώτησή σας, απαιτείται «μονομέρεια» αφοσίωσης στο συγκεκριμένο αντικείμενο και αποκλειστικότητα διάθεσης χρόνου προκειμένου να αφήσει τη προσωπική του «σφραγίδα» σαν το δικό του «λιθαράκι»- προσφορά, στο χώρο της τέχνης! Κάτι που δεν με ενδιέφερε γιατί δεν θέλησα να στερηθώ τη παιδεία και τη χαρά της σφαιρικής άποψης περί τεχνών, όταν ο χρόνος δεν φτάνει για όλα!

Με αυτή τη λογική πορεύτηκα στα χρόνια που πέρασαν έτσι που στο πρόσωπό μου,.. το παιδί που άνοιγε άλλοτε το μπλοκ της ζωγραφικής και το πάλευε με τις νερομπογιές του ή σκαρφάλωνε στην μουριά της αυλής για να μείνει εκεί και να τραγουδάει με τις ώρες… έδωσε τη θέση του στην έφηβη και κατόπιν στην νεαρή γυναίκα, που μπορούσε πλέον να ζωγραφίζει πιο «συνειδητά» όποτε το επιθυμούσε, να τραγουδάει με την κιθάρα της μόνη σε ώρες περισυλλογής ή και με την παρέα της, να γράφει ποιήματα, να κάνει ραδιοφωνικές εκπομπές προγραμμάτων ελληνικής μουσικής με αφιερώματα ποιητών, συνθετών κλπ. να παίρνει συνεντεύξεις από καλλιτέχνες και παράγοντες της μουσικής σκηνής, να παρακολουθεί θέατρο,. χαρίζοντας έτσι ουσία και πληρότητα στην καθημερινότητά της.

Όλα αυτά με απασχόλησαν μέχρι να με συναρπάσει ένας καινούριος έρωτας και να με οδηγήσει σε νέα μονοπάτια αναζήτησης! Αυτός της Αθήνας, που για χρόνια πολλά ασχολήθηκα μαζί της, με τη καταγραφή των αρχαιολογικών της χώρων, των ιστορικών μνημείων, των αγαλμάτων, και των κτιρίων της με αντίστοιχα σχόλια και φωτογραφικό υλικό που με την σειρά του με έκανε να ασχοληθώ με την φωτογραφία. Ασχολήθηκα με την Αθήνα μέχρι να νιώσω ότι έδωσα και μου έδωσε η δραστηριότητα μου αυτή, τη χαρά της πληρότητας που επιθυμούσα για το συγκεκριμένο αντικείμενο. Η αγάπη μου για τους αρχαιολογικούς χώρους με οδήγησε στη συνέχεια στα παράλια της Μικράς Ασίας όπου χώροι σαν την Έφεσο και Πέργαμο μου κίνησαν τα ενδιαφέρον να ασχοληθώ και με τα εκεί αρχαία. Η ανάγκη να μπορώ να συνεννοούμαι, μου γέννησε την επιθυμία να μάθω τούρκικα με τα οποία ασχολήθηκα για 5-6 χρόνια. Η γνώση της γλώσσας με οδήγησε σε άλλη δραστηριότητα αυτή της μετάφρασης μιας ποιητικής συλλογής Τούρκου ποιητή. Με την μετάφραση αυτή βέβαια δεν γίνομαι ειδική στις μεταφράσεις, ούτε μεταφράστρια, απλά χρησιμοποίησα τη μετάφραση σαν μέσο για να φτάσω στα λόγια του ποιητή που κέρδισε την προσοχή μου.

Όλα όσα ασχολήθηκα τα αγάπησα πολύ σαν σύνολο και ξεχωριστά το καθένα. Το καθένα στο καιρό του πρόσθετε και κάτι στο αποθεματικό της ψυχής μου!

Τώρα που τα παιδιά μου μεγάλωσαν και ακολουθούν τον δικό τους δρόμο, τώρα που έχουν ωριμάσει μέσα μου σκέψεις και νέες στάσεις ζωής, βρίσκομαι και πάλι μπροστά στην χαρά μιας νέας πρόκλησης -αγάπης! Η πρόκληση βρίσκεται μέσα στον συγγραφικό χώρο!  Η δραστηριότητα της συγγραφής υπήρχε όλα τα χρόνια που ανέφερα. Έγραφα και τα έριχνα στο συρτάρι, γιατί με απασχολούσαν σε πρώτο πλάνο τα όσα σας ανέφερα. Με την ποιητική μου συλλογή «Ανεκπλήρωτοι Έρωτες» άρχισα να «φανερώνω» προς τα έξω μέρος της δουλειάς μου, γιατί ωρίμασε μέσα μου και μια άλλη χαρά, αυτή της επικοινωνίας, αυτή που σου δίνει το να μοιράζεσαι! Ήδη βρίσκομαι πολύ κοντά στην έκδοση ενός βιβλίου. Πέρα από τίτλους και προδιαγραφές νοιώθω πάλι τον ενθουσιασμό για έναν Έρωτα που επιθυμεί την ολοκλήρωσή του!

 Η ζωή θα δείξει!

Ποιο το συγγραφικό σας έργο;

Προς το παρόν έχει γίνει η αρχή με την έκδοση της ποιητικής μου συλλογής «Ανεκπλήρωτοι Έρωτες». Η προσοχή που έχουν συγκεντρώσει, τα μηνύματα που λαμβάνω καθημερινά γεμίζουν με ζεστασιά τη καρδιά μου γιατί στο μοίρασμα, στην επικοινωνία είναι η χαρά! Είναι έτοιμα προς έκδοση μια ποιητική συλλογή του Ορχάν Βελί Κανίκ, Τούρκου ποιητή σε μετάφραση από τα τουρκικά δική μου, καθώς και ένα βιβλίο που δουλεύω και είναι πολύ κοντά στην έκδοση. Υπάρχουν πολλά ακόμα έτοιμα γραπτά, όπως το υλικό που έχω συγκεντρώσει μετά από 10ετή περίπου μελέτη της πόλης που γεννήθηκα, αγάπησα και με ανάθρεψε, της πολύπαθης Αθήνας! Σε αυτά αναφέρονται ιστορίες των δρόμων της, των ιστορικών και αρχαιολογικών της χώρων, οι γειτονιές, οι πλατείες και τα σπίτια της, με αντίστοιχο φωτογραφικό υλικό, που όπως έχει φανεί από έρευνα συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον έκδοσης. Επίσης υπάρχει αντίστοιχο υλικό από τους αρχαιολογικούς χώρους των παραλίων της Μ. Ασίας, Εφέσου, Περγάμου κλπ. καθώς και ταξιδιωτικές εντυπώσεις από μουσεία και χώρους εκτός Ελλάδος, Καΐρου, Λούβρου, είσοδος στις Πυραμίδες, στους τάφους στην Κοιλάδα των Βασιλέων, καμηλοδρομία στην έρημο της Σαχάρας, κρουαζιέρα με φελούχα στο Νείλο καθώς και σε άλλα ποτάμια της Ευρώπης, επισκέψεις σε παζάρια της Ανατολής. εικόνες όπου με οδήγησαν οι αναζητήσεις μου για γνώσεις και τη μοναδική χαρά της γνωριμίας μου με τόπους, λαούς και συνήθειες πέρα από τα όρια της γειτονιά μου!

Η προτομή της υγείας με καρβουνάκι δια χειρός Μαργαρίτας Αρβανίτη

Λέει ο Γ. Σεφέρης στην βαθυστόχαστη ομιλία του κατά την τελετή απονομής του βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1963: “Σ’ αυτό τον κόσμο, που ολοένα στενεύει, ο καθένας μας χρειάζεται όλους τους άλλους. Πρέπει ν’ αναζητήσουμε τον άνθρωπο, όπου και να βρίσκεται. Όταν, στο δρόμο της Θήβας, ο Οιδίπους συνάντησε τη Σφίγγα κι αυτή του έθεσε το αίνιγμά της, η απόκρισή του ήταν: ο άνθρωπος. Τούτη η απλή λέξη χάλασε το τέρας. Έχουμε πολλά τέρατα να καταστρέψουμε. Ας συλλογιστούμε την απόκριση του Οιδίποδα'”.

Ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον. Ζει μέσα στη κοινωνία παρέα με τους άλλους ανθρώπους. Τους έχει ανάγκη η ψυχή και το σώμα του. Μέσα από την συνεργασία με τους υπολοίπους και τον συγκερασμό των αρμοδιοτήτων και των προορισμών τους, οι άνθρωποι σαν σώματα λύνουν προβλήματα ζωής και επιβίωσης και σαν ψυχές καλύπτουν τις ανάγκες τους μέσα από σχέσεις αγάπης, φιλίας, συνεργασίας κλπ. Η συνύπαρξη δεν είναι πάντα η επιθυμητή, δεν είναι πάντα ειρηνική. Γιατί στην κοινωνία αντιπαλεύουν τα αντίθετα. Το καλό με το κακό, το δίκαιο με το άδικο, η ελευθερία με την δουλεία κλπ. Πολλές φορές αναγκάζεται ο άνθρωπος να διεκδικήσει με αγώνα τις επιθυμητές συνθήκες διαβίωσης, που στον αγώνα του αυτό έχει να κάνει με «τέρατα» – συνθήκες κοινωνικές, οικονομικές κλπ. που οι δομές τους εμποδίζουν τη πορεία του προς την ολοκλήρωση! Με αυτή την έννοια είναι πολλά τα «τέρατα» – εμπόδια που μας κλείνουν τον δρόμο για την συνέχεια της πορείας μας στη ζωή. Τα «τέρατα» αυτά που μας προκύπτουν , κάθε φορά επιζητούν διαφορετικό τρόπο χειρισμού επίλυσης, στην προκειμένη περίπτωση με την Σφίγγα και τον Οιδίποδα, χρειάστηκε το μυαλό και η δύναμή του, όταν σε άλλες χρειάζεται ένας Αλέξανδρος και το σπαθί του!

Αγαπημένο βιβλίο – αγαπημένος συγγραφέας

ΑΣΚΗΤΙΚΗ του Ν. Καζαντζάκη,.. γιατί όταν από το βάρος της σωματικής κούρασης ή από το παράλογο και τον παραλογισμό της ζωής λυγίζεις, τα λόγια του μπορούν να σε «σηκώσουν», να σε κάνουν να σταθείς στα πόδια σου και να διεκδικήσεις τη ζωή που σου ανήκει ζώντας τον προορισμό σου!

Κάποιες φορές οι άνθρωποι αρέσκονται να ζουν σε μια ή με μια ψευδαίσθηση, ιδίως όταν η πραγματικότητα είναι δύσκολη, αμείλικτη.

Δεν είναι στις επιλογές μου σαν στάση ζωής να καταφεύγω σε ψευδαισθήσεις. Αντί της ψευδαίσθησης, επιθυμώ την συναίσθηση του τι συμβαίνει. Μου αρέσει να ερμηνεύω ποιες αιτίες γεννάνε την εχθρική μου πραγματικότητα, ώστε γνωρίζοντας τις, να προσπαθήσω, αν μπορώ, να τις αλλάξω! Και αν δεν μπορώ τουλάχιστον να τις «λειάνω» να τις φέρω πιο κοντά στα μέτρα της καρδιάς! Με την ψευδαίσθηση το πρόβλημα παραμένει ανέγγιχτο, άλυτο και επανέρχεται! Είναι σαν μια “φυλακή”, που όσοι την επιλέγουν, έχουν την αίσθηση ότι ζουν μέσα της «ελεύθεροι». Αν δεν μπορώ να αλλάξω τα πράγματα, τα αποδέχομαι, τα κοιτάζω κατάματα και αντιπαραθέτω τους δικούς μου μηχανισμούς άμυνας. διάβασμα, μελέτη, ερμηνεία, γνώση, γράψιμο, ενασχόληση με τις τέχνες, αγάπη και ζεστές ανθρώπινες σχέσεις! Αυτή είναι η δική μου άμυνα σε ότι συνειδητά γνωρίζω ότι αποτελούν τη δική μου δύσκολη πραγματικότητα!

Πιστεύετε ότι μπορούμε να αντιπαραθέσουμε τον πολιτισμό στη σημερινή κρίση;

Ο πολιτισμός δεν είναι κάτι ξένο από την κοινωνία. Ο πολιτισμός είναι ο καθρέφτης της κοινωνίας, αντανακλά την κοινωνία του. Οπότε μία κοινωνία σε κρίση έχει και αντίστοιχο πολιτισμό. Όχι ότι δεν δημιουργείται πολιτισμός αλλά δεν μπορεί να αντιπαρατεθεί σαν μέσον « ίασης» της κρίσης! Αν χρησιμοποιηθεί με αυτό το σκεπτικό, τότε παίρνει την μορφή της προπαγάνδας, για έξαρση του εθνικού φρονήματος και της εθνικής υπερηφάνειας σε μια προσπάθεια να ξεχαστούν τα προβλήματα «ανεπάρκειας» και κρίσης της σύγχρονης πραγματικότητας ! Όπως συνέβη σε στιγμές ιστορίας, που «άρτος και θεάματα» είχαν τεθεί στην υπηρεσία πολιτικών σκοπιμοτήτων εφησυχασμού, ποδηγέτησης και αποπροσανατολισμού της μάζας από την κρίση! ‘Οπως αντίστοιχα συμβαίνει στις σημερινές κοινωνίες, με συναυλίες σε γήπεδα, στάδια, διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις, ολυμπιακοί αγώνες κλπ. όπου ξοδεύονται αλόγιστα υπέρογκα ποσά – που οι λαοί πάλι θα πληρώσουν- σε μια προσπάθεια συγκάλυψης της σύγχρονη «γύμνιας» και «κρίσης» που δεν εξασφαλίζει ούτε το αυτονόητο δικαίωμα της επιβίωσης! Η κρίση δεν λύνεται με τον πολιτισμό αλλά με την πολιτική!

Μου δώσατε την εντύπωση με τους ‘‘Ανεκπλήρωτους έρωτες” ότι σας ταιριάζει περισσότερο η λέξη ”στιχουργός”. Ήδη, νομίζω, έχουν γίνει κάποιες πρώτες προσπάθειες μελοποίησης των ποιημάτων σας

Θα αφήσω κατ αρχήν τη ίδια την ίδια ζωή να απαντήσει και να δούμε τι έχει να μας δείξει σχετικά. Ο Γιάννης Ρίτσος, Καβάφης, Σεφέρης, Ελύτης, Κάλβος, Καββαδίας κλπ. στα χέρια συνθετών όπως του Μίκη Θεοδωράκη, Θ. Μικρούτσικου, Στ. Ξαρχάκου κλπ.. που τα ποιήματά τους γίνονται τραγούδια , από μαρς έως ζεϊμπέκικα, «ακυρώνεται» με την πράξη αυτή η ποιητική τους «ταυτότητα»; Τόσο του ποιητή, όσο και των ποιημάτων τους; Τους χαρακτηρίζει πιο πολύ ο ορισμός στιχουργοί- τραγούδια; Ή το ένα δεν αναιρεί το άλλο, σαν ιδιότητα. Επίσης άνθρωποι καθιερωμένοι σαν στιχουργοί όπως ο Λ.Παπαδόπουλος, Μ.Ελευθερίου, Ν.Γκάτσος, Μ.Γκανάς, Active Member που οι στίχοι τους γίνονται τραγούδια, στερούνται των χαρακτηριστικών της ποίησης τα τραγούδια τους και οι ίδιοι να είναι ποιητές; Με την τοποθέτησή μου αυτή και με παραδείγματα μέσα από τη ζωή θέλω να πω ότι είναι τελικά πολύ αδιευκρίνιστα τα όρια μεταξύ αυτών. Στην αρχαιότητα δεν εννοείτο ποίηση χωρίς μέτρο και μουσική. Η Σαπφώ μελωδικά απήγγειλε τα ποιήματά της. Ποίηση και τραγούδι ήταν έννοιες ταυτόσημες. Ο δυτικοευρωπαϊκός πολιτισμός έφερε τις αλλαγές στην μορφή της ποίηση και στην εξέλιξη όπως τη ζούμε σήμερα. Γραμμένη στο χαρτί και σε λόγο που θυμίζει έως πεζό λόγο Και είναι θέμα προσωπικής επιλογής, σεβαστής, του κάθε δημιουργού από ποια οπτική γωνία επιλέγει να βλέπει τα πράγματα και να δημιουργεί, καθώς και του αναγνώστη επίσης σεβαστή η επιλογή του , να ερμηνεύει και να τοποθετεί κατά το δοκούν μέσα του σαν ποίηση-ποιητή, ή τραγούδι-στιχουργό, τον δημιουργό και το έργο του, γιατί ο όποιος χαρακτηρισμός δεν μειώνει ούτε αναιρεί τις κοινές περί ποιήσεως ιδιότητες από την στιγμή που κέρδισε την αγάπη και το ενδιαφέρον του!

Είχα την ευκαιρία να διαβάσω όλο το βιβλίο σας ‘‘Ανεκπλήρωτοι έρωτες” και ομολογώ ότι μου άρεσε η απλότητα της γραφής σας. Στίχοι γεμάτοι βιώματα και αισθήματα, χωρίς υπερβολές και άχρηστα στολίδια, στίχοι που σε παρακινούν να αφουγκραστείς τη μουσική που κρύβουν.

Καταρχήν νοιώθω την ανάγκη να σας πω ότι χαίρομαι που σας άρεσε η γραφή μου και όλα αυτά που βρίσκεται μέσα στα λόγια μου! Κάθε φορά που το ακούω, η χαρά είναι καινούρια και ξεχωριστή. Η γραφή είναι το γλωσσικό «ένδυμα» που ντύνει τις σκέψεις που θέλεις να επικοινωνήσεις. Είναι πολύ σημαντικός ο ρόλος της γιατί η επικοινωνία δεν είναι πάντα εύκολη. Συχνά συμβαίνει τα λόγια να μην είναι οι επιθυμητοί φορείς των σκέψεων που θέλουν να εκφράσουν. Γι αυτό συμβαίνουν και οι παρεξηγήσεις. Μπορεί πάλι, να σε πλημμυρίζουν σκέψεις, συναισθήματα και να μη μπορείς να τα αρθρώσεις με λόγο τέτοιο, που να σε εκφράζει! Επί πλέον όταν επιθυμείς να επικοινωνήσεις τις σκέψεις σου και να πυροδοτήσεις αντίστοιχα αισθήματα, δεν αρκεί τα λόγια να εκφράζουν μόνο εσένα αλλά να μπορούν με σαφήνεια να μιλήσουν και σε όσους επιθυμείς να φτάσουν. Έτσι ώστε να μην αναγκάζεται το κοινό να διερωτάται. .« τι θέλει να πει ο ποιητής»! Η δυσκολία κρύβεται στην απλότητα, όχι στην απλοϊκότητα, στο «λακωνίζειν», στη διαύγεια της ροής του λόγου και των νοημάτων και κυρίως στο συναίσθημα που χρειάζεται, σαν ανάγκη ψυχής, να βγαίνει! Όλα αυτά βέβαια, προϋποθέτουν να υπάρχουν σκέψεις και συναισθήματα κοινά, επικοινωνιακά αναγνωρίσιμα! Και όλα αυτά, παράλληλα, να μπορείς να τα κάνεις να φαίνονται εύκολα! Γιατί τελικά αυτό που μετράει είναι το αποτέλεσμα. Αν τώρα στο αποτέλεσμα έρχεται να προστεθεί και η μουσικότητα των λόγων που οφείλεται και στο μέτρο που έχουν, αυτό είναι και ένα στοιχείο που κάνει τα λόγια ποίηση! Η ποίηση είναι αναπόσπαστα δεμένη με το μέτρο και κυρίως αυτή που εκφράζει συναισθήματα όπως η λυρική. « Αν αφαιρέσει κανείς από την ποίηση τη μελωδία, τον ρυθμό και το μέτρο, αυτό που μένει γίνεται κάτι άλλο ή πεζός λόγος» λέει ο Πλάτωνας. Αυτός βέβαια είναι ο κλασσικός ορισμός της ποίηση, γιατί στις μέρες μας υπάρχουν και άλλες απόψεις, σεβαστές όλες, που δεν είναι της παρούσης για συζήτηση. Όταν εσείς διαπιστώνετε μουσικότητα και στα ποιήματά μου καθώς και πολλοί από το κοινό που τα έχουν διαβάσει, αυτό μου δίνει πρόσθετη χαρά!