Κεφάλαιο 14

Όλοι έχουμε δει όνειρα. Ό,τι κι αν είναι αυτό που τα προκαλεί, τα όνειρα είναι ένας άλλος κόσμος, παράλληλος με αυτόν. Αυτό βοήθησε πολλούς φιλοσόφους (για παράδειγμα τον Μπλαιζ Πασκάλ) να κάνουν αρκετούς παραλληλισμούς, προκειμένου να δείξουν πως λειτουργεί ο πραγματικός κόσμος, σε αναλογία με τον ονειρικό.

Όλοι έχουμε δει όνειρα λοιπόν. Όλοι ξέρουμε πόσο παράλογα είναι. Ο χρόνος δουλεύει αλλιώς μέσα σε ένα όνειρο. Το ίδιο και ο χώρος και η κίνηση μέσα στον χώρο. Την μια στιγμή βρισκόμαστε σε ένα δωμάτιο και την άλλη, ανοίγοντας μια πόρτα, βρισκόμαστε ξαφνικά σε ένα δάσος, για να βρεθούμε σε μια τρίτη στιγμή στην Σαχάρα ή την Αλάσκα. Πολλές φορές γνώριμοι χώροι (όπως ένα σπίτι ή ένας δρόμος) δεν είναι ποτέ ίδιοι με τους αντίστοιχους πραγματικούς. Πολλές φορές νιώθουμε πως έχουμε υπερφυσικές δυνατότητες μέσα σε ένα όνειρο: Μερικές φορές πετάμε, μερικές φορές έχουμε υπερφυσική δύναμη, μερικές φορές μπορούμε να δούμε από μακριά ή μέσα από τοίχους. Άλλες φορές νιώθουμε πως μπορούμε να επηρεάσουμε εμείς την πλοκή του ονείρου. Οι χειρότεροι μας φόβοι βγαίνουν πάντα αληθινοί σε έναν εφιάλτη, ακριβώς επειδή περιμένουμε να πραγματοποιηθούν.

Πόσο παράξενα μας φαίνονται όταν ξυπνάμε το πρωί! Γιατί όμως; Γιατί αυτό που έβγαζε ένα τέλειο νόημα, όσο είχαμε κλειστά τα μάτια μας, μόλις τα ανοίγουμε γίνεται παράλογο και τρελό; Η απάντηση είναι απλή: Γιατί το όνειρο είναι ένα διαφορετικό σύστημα από την πραγματικότητα και οι κανόνες του είναι διαφορετικοί. Το να πετάει κάποιος σε ένα όνειρο ή το να μετακινείται με την σκέψη είναι λογικό σε ένα όνειρο, γιατί έτσι δουλεύει το σύστημα του ονειρικού κόσμου. Όλα αυτά τα «τρελά» είναι τρελά μόνο όταν ξυπνάμε, όταν βγαίνουμε από το σύστημα του ονείρου και μπαίνουμε στο σύστημα της εμπειρικής πραγματικότητας. Αντιστρόφως – θα έλεγε ο Πασκάλ – η πραγματικότητα μας φαίνεται εντελώς παράλογη, όταν βρισκόμαστε σε ένα όνειρο.

Φανταστείτε λοιπόν πόσο παράλογη είναι η ζωή, υπό το πρίσμα του θανάτου και πόσο παράλογος είναι ο θάνατος υπό το πρίσμα μιας (έστω υποθετικής) αιώνιας ζωής. Σκεφτείτε πόσο παράξενα φαίνονται σε ένα ιθαγενή της Αφρικής, οι δικές μας συνήθειες κι αλήθειες: Μια οκτάωρη δουλειά, το χρήμα, η δημόσια εκπαίδευση, ο αστικός πολιτισμός. Σκεφτείτε πόσο παράξενες θα φαίνονταν όλες οι επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις της εποχής μας, αν κάποια στιγμή ξυπνούσαμε από την πραγματικότητα σε μια άλλη. Προσωπικά θα έλεγα: «Είδα εχθές την νύχτα στον ύπνο μου πως ήμουν ένας άνθρωπος Έλληνας στο 2015 και έγραφα κάτι χαζομάρες που δεν μπορώ να θυμηθώ. Και υπήρχε ένα τεράστιο δίκτυο που το έλεγαν facebook και τα δημοσίευα! Καλά δεν πρέπει να ξαναφάω βαριά το βράδυ – ό,τι να ‘ναι βλέπω μετά!»

Ηθικό δίδαγμα: Εφόσον κανένας φιλόσοφος δεν μπορεί να μας εγγυηθεί αν είμαστε ξύπνιοι ή όχι – τα συστήματα είναι ισάξια μεταξύ τους, η «αλήθεια» είναι εξαιρετικά υπερεκτιμημένη. Όση πίστη κι αν δίνουμε στον Λόγο ή στην Κριτική ή στην Αλήθεια ή σε οποιαδήποτε άλλη έννοια που βοήθησε να κτιστεί το οικοδόμημα του σύγχρονου κόσμου - όλα έχουν νόημα μέσα στο σύστημα. Αν κάποια στιγμή ξυπνήσουμε ή όταν κάποια στιγμή πεθάνουμε, τότε, όντας εκτός συστήματος, όλα αυτά δεν θα σημαίνουν απολύτως τίποτα.

Μην ξεχνάτε πως το σχόλιό σας είναι πολύτιμο!