Φιλοσοφικές παρεμβάσεις, του Ανδρέα Αντωνίου [24]

Κεφάλαιο 24

Βασικός στόχος αυτής της προσπάθειας είναι να συνεχίσουμε την κριτική στην αλήθεια, πάνω στα χνάρια του Νίτσε και εν συνεχεία των μεταμοντερνιστών. Όμως, παρόλες τις προσπάθειες που έχουν γίνει, εξακολουθεί να υπάρχει μια εγγενής αντίφαση, η οποία είναι εξαιρετικά δύσκολο να αρθεί.

Με μία πρόταση: Κρίνουμε την αλήθεια, διατηρώντας όμως την αξίωση της αλήθειας.

Για παράδειγμα στην ηθική – μεταφυσική ιδέα της αλήθειας, έχουμε θέση, από τον Φουκώ και μετά δεχόμαστε πως η αλήθεια είναι απλά ένας συσχετισμός δυνάμεων, μια κυρίαρχη αφήγηση που επιβάλλεται σε όλες τις υπόλοιπες και εγκαθιδρύεται ως η μόνη ισχύουσα. Όμως ακόμη κι αυτή η πρόταση, για να έχει ισχύ, πρέπει να μετατραπεί σε κυρίαρχη αφήγηση. Η επαναφορά του σοφιστικού υποκειμενισμού/σχετικισμού της αλήθειας στον 20^ο αιώνα, έρχεται μορφικά με την αντίθεση «όλα είναι σχετικά, όμως η πρόταση ʺόλα είναι σχετικάʺ είναι απόλυτη».

Το ίδιο πρόβλημα αντιμετώπισε ο ύστερος Βιττγκενστάιν με τον πρώιμο εαυτό του. Όταν ο Βίττγκενστάιν έγραφε το «Tractatus» του, ήθελε να κτυπήσει την μεταφυσική αντίληψη της γλώσσας και της αλήθειας, αλλά όπως παραδέχτηκε πολύ αργότερα, ακόμη και αυτή η επίθεση θεωρούσε ως δεδομένο ένα μεταφυσικό συσχετισμό γλώσσας και πραγματικότητας. Το ίδιο πρόβλημα επεσήμανε και ο Ντεριντά για τον Φουκώ, όταν είπε πως στην «Ιστορία της Τρέλας», ο Φουκώ μιλούσε για την τρέλα από την σκοπιά του λόγου.

Είναι πολύ δύσκολο να κάνει κάποιος μια κριτική της αλήθειας, που να υπερβαίνει την αλήθεια. Το να το κάνει, θα σήμαινε πως θα έπρεπε να αρνηθεί την ιδέα της αλήθειας εν γένει και αυτό θα δημιουργούσε νοηματολογικά προβλήματα: Μια κριτική της αλήθειας, που δεν θα ήταν αλήθεια στην ουσία θα ήταν κενή νοήματος.

Αλλά ίσως εκεί βρισκεται το στοίχημα και εκεί θα εστιάσουμε την προσοχή μας. Υπάρχει ένας τρόπος για να υπερβούμε την αλήθεια, χωρίς όμως να πέσουμε σε αυτή την αντίφαση;

Μην ξεχνάτε πως το σχόλιό σας είναι πολύτιμο!