Από τις πιο αξιόλογες αλλά και γνήσιες κατόχους του τίτλου “Γυναίκα λογοτέχνις”, η Ιωάννα Καρυστιάνη ανήκει στις περιπτώσεις των συγγραφέων που ή θα λατρέψεις τον κόσμο τον οποίο έχουν πλάσει ή θα τον μισήσεις θανάσιμα και θα αρνηθείς κατηγορηματικά να χτυπήσεις άλλη φορά την πόρτα του για μια νέα εξερεύνηση. Δεν κατηγορώ φυσικά αυτή την κατηγορία αναγνωστών, καθώς σίγουρα δεν μπορούν όλα τα βιβλία να αρέσουν σε όλους, αναμφίβολα όμως αξίζει να δώσει κάποιος μια ευκαιρία σε αυτή τη γυναίκα να του αποκαλυφθεί μέσα από τα βιβλία σας καθώς, αν όχι με όλα, έστω με ένα θα ταυτιστεί σίγουρα. Με μένα το σημείο τομής ήρθε με τα “Σακιά”, το πιο βαρύ κι ασήκωτο αλλά και το πιο σπαρακτικό θα έλεγα βιβλίο της, με μια ιστορία που αναμφίβολα χαράζεται στην ψυχή σου, ακόμη κι αν τελικά δεν δικαιολογείς κανέναν από τους χαρακτήρες, ούτε όμως και τις πράξεις τους.
Η Βιβή Χολέβα θα μπορούσε να είναι μια μάνα σαν όλες τις άλλες. Μεγάλωνε μόνη τον μοναχογιό της δουλεύοντας σκληρά αλλά χωρίς να παραπονιέται για τίποτα. Είναι απόλυτα ευτυχισμένη μέχρι που ο γιος της κάνει μια αποτρόπαια πράξη. Κι εκείνη παίρνει μια απόφαση που αλλάζει τη ζωή της για πάντα.
Χωρίς να δώσω λεπτομέρειες για την υπόθεση, γιατί είναι αρκετά λεπτό το θέμα, έχουμε ακούσει πολλές φορές για την ανιδιοτελή αγάπη της μητέρας προς τα παιδιά της, που πολλές φορές ξεπερνάει τα όρια της υπερβολής και οδηγεί σε ακραίες συνέπειες, μόνο και μόνο για να τα σώσει, ακόμη κι αν εκείνα είναι υπαίτια για τις πράξεις τους. Αυτό φυσικά όλες οι αληθινές μάνες μπορούν να το κατανοήσουν, καθώς πάντα θέλουμε το καλύτερο για τα παιδιά μας. Στην παρούσα όμως περίπτωση, η συγγραφέας οδηγεί την ηρωίδα της να πάρει μια τελείως διαφορετική απόφαση, που στόχο ίσως δεν έχει να σώσει το παιδί της, αλλά να το κάνει να αναλογιστεί και να μετανοήσει για τις πράξεις του. Φυσικά, κανείς δε μπορεί να γνωρίζει τα επακόλουθα αυτής της απόφασης. Είναι όμως κι αυτή μια παράμετρος της ζωής που πρέπει πάντα να έχουμε στο πίσω μέρος του μυαλού μας. Άραγε, για ποιους λόγους αυτή η γυναίκα κάνει κάτι τέτοιο, αφού είναι από την αρχή δεδομένο ότι αγαπάει το παιδί της; Μερικές φορές όμως η αλήθεια της ψυχής μας βρίσκεται πολύ πιο βαθιά μέσα μας και μόνο σε τόσο τραβηγμένες στιγμές βγαίνει στην επιφάνεια.
Η Καρυστιάνη έχει πλάσει με έναν αριστοτεχνικό θεωρώ τρόπο μια ιστορία που εξελίσσεται σαν εκτενές ψυχογράφημα και σκιαγράφηση αυτής της ιδιαίτερης σχέσης μάνας-γιου, κάθε άλλο παρά εύκολη και απαλλαγμένη από δυσκολίες, με μια ιδιαίτερα σκοτεινή ατμόσφαιρα που μόνο ευχάριστη διάθεση δε δημιουργεί αλλά και καμία ελπίδα για κάτι καλύτερο, αλλά παρόλα αυτά το βιβλίο είναι εξαιρετικά ευκολοδιάβαστο και σε κάνει να μη θες να το αφήσεις από τα χέρια σου μέχρι να δεις πώς τελειώνει. Δε μπορώ να πω ότι ταυτίστηκα με την προσωπικότητα της Βιβής, ούτε ότι συμμερίζομαι για ποιο λόγο έκανε ό,τι έκανε, ακριβώς όμως επειδή όλοι οι άνθρωποι είναι ξεχωριστοί, για τους δικούς τους λόγους ο καθένας, είναι σεβαστή η απόφαση της, ακόμη κι αν δε φαίνεται δίκαιη.
Χωρίς να θέλω να μακρηγορήσω περισσότερο, τα “Σακιά” δεν είναι σίγουρα ευχάριστο βιβλίο. Δεν είναι ψυχικά εύκολο στην ανάγνωση και ίσως πολλούς τους κάνει να θυμώσουν με κάποιες από τις πράξεις των ηρώων. Πάντα υπάρχει όμως και η άλλη όψη των πραγμάτων, αυτή της αθέατης πλευράς της ζωής που βρίσκεται μέσα στα σπίτια των ανθρώπων, αυτή που είναι καλά κρυμμένη από τον κοινωνικό περίγυρο γιατί η ύπαρξή της δεν αφορά πραγματικά κανέναν αλλά και θεωρείται υποτιμητικό να είναι και από κάποιον γνωστή. Ακριβώς επειδή υπάρχει και αυτή πλευρά της ζωής που λίγοι ζουν, αυτό το βιβλίο είναι γραμμένο γι’ αυτούς τους ανθρώπους, γι’ αυτούς που τίποτα στη ζωή δε τους χαρίστηκε και γι’ αυτό πιστεύουν ότι δε χρειάζεται να περιμένουν κάτι καλύτερο. Δεν έχει σημασία αν συμφωνούμε μαζί τους, σίγουρα όμως αξίζει να ακούσουμε και τη δική τους πλευρά.

_

γράφει η Μαρία Ανδρικοπούλου