Η γλώσσα της σε αυτή τη συλλογή διηγημάτων της κ. Τσιλιμένη, είναι η απλή δημοτική με τα σχήματα λόγου να δίνουν το δικό τους εμφατικό τόνο στην ομαλή διήγηση των ιστοριών. Ο λόγος της ανεπιτήδευτος, οδηγεί σε μαγική μέθεξη αισθήσεων τον αναγνώστη, δίχως να κουράζει. Η αφήγηση των ιστοριών θα μπορούσαμε να πούμε ότι εμπνέεται και ακουμπά στο μαγικό υπόστρωμα της ποιητικής τέχνης. Η κ. Τσιλιμένη έξοχη ενορχηστρωτής του λόγου υφαίνει με τις λέξεις και την πλούσια εικονοποιΐα, που παρατηρείται στα διηγήματά της, ένα έργο τέχνης απαράμιλλης αισθητικής αξίας, που πρέπει να κοσμεί κάθε βιβλιοθήκη.

Οι χαρακτήρες στη συλλογή είναι απλοί καθημερινοί χαρακτήρες της γενιάς του 1960, άνθρωποι με αδυναμίες, πάθη, λάθη, βασανισμένοι, με απώλειες, αλλά πάντα με ένα αυθόρμητο, πηγαίο χαμόγελο για τη ζωή. Προσπαθούν να ονειρευτούν, να συνομιλήσουν με τη γενιά μας και να της δώσουν ένα μήνυμα: Ότι και οι δυσκολίες, οι απώλειες, είναι κομμάτι της ζωής και δεν πρέπει να παραιτηθούμε. Στην ουσία η παραίτηση  ισοδυναμεί με θάνατο εν ζωή. Η συγγραφέας δίχως να υποδεικνύει τον δρόμο που θα ακολουθήσει ο αναγνώστης, του δίνει το έναυσμα προς ονειροπόληση, διαμέσου των ξωτικών, των νεράιδων και όλων των λοιπών παραμυθιακών στοιχείων. Ο μύθος έρχεται και συμπλέκεται αρμονικά με τον ρεαλισμό, για να τροφοδοτήσει τη ζωή, να της δώσει τη χαμένη αγνότητα, την ηρεμία, που χρειάζεται για να πορευθεί αρμονικά.

Δύναμη θέλησης, αυτή η απύθμενη θέληση για ζωή, δε γίνεται να αποκοπεί από το στοιχείο του έρωτα, το οποίο διατρανώνει τη χαρά της ζωής και είναι έκδηλο στις αφηγήσεις της συγγραφέως. Ο δρόμος για το «γνώθι σαυτόν» που διατύπωσε ο Σωκράτης φαίνεται να καθορίζει και να κινητοποιεί τους αφηγηματικούς χαρακτήρες. Ψάχνουν να βρουν τον εαυτό τους, μέσα από τα ατελείωτα πήγαινε – έλα από τη φαντασία στο όνειρο κι από εκεί στην πραγματικότητα. Η συγγραφέας, με την ιστορική αναδρομή από το τώρα στα χρόνια του 1960, ψάχνει να εντοπίσει διαμέσου των ιστοριών των ηρώων της το νόημα της ζωής, που είναι τόσο απλό, αλλά στην εποχή μας η προσέγγισή του έχει γίνει τόσο δύσβατη, έως και απευκταία. Το κουκουλώσαμε κι αυτό μέσα σε φανταχτερά πανάκριβα ρούχα, με χρυσά κουμπιά, που κουμπώνουν και καλύπτουν τη γύμνια μιας κοινωνίας φτωχής σε ιδανικά και αξίες, η οποία έχει ξεμείνει από όραμα, στυγνή και αδυσώπητη καθώς είναι, προσποιείται ότι όλα βαίνουν καλώς, αλλά στην ουσία η πυξίδα της δεικνύει το Νότο, αντί για Βορρά. Αυτό το λάθος στην πυξίδα για ζωή καταγγέλλει η κ. Τσιλιμένη και προσπαθεί να το τονίσει κυρίως στη νέα γενιά ανθρώπων.

Οι ιστορίες της συνεπαίρνουν και τον πιο απαιτητικό αναγνώστη, τον καθιστούν μύχιο παρακολουθητή των δεινών της γενιάς του 1960, που έχει στο μνημονικό της πολέμους, καταστροφές, απώλειες, αλλά δε ξεχνά να χαμογελά, δε ξεχνά να αισιοδοξεί, δε ξεχνά να ενεργεί για να αλλάξει τα κακώς κείμενα. Στοιχεία τα οποία λησμονήσαμε στην εποχή μας, απογοητευτήκαμε και αφήσαμε τα πράγματα να κυλήσουν στον τροχό της τύχης. Η συγγραφέας προκρίνει κάτι ουσιαστικό, την αντιμετώπιση των καθημερινών δυσκολιών με (συμ)μετοχή στη ζωή. Ίσως το κουμπί, το οποίο μπορεί να πάρει πολλές μορφές και γύρω από το οποίο κινούνται υποκώφως οι ιστορίες των αφηγηματικών προσωπείων της συγγραφέως, αποτελεί το κέντρο βάρους, την ένωση του παρελθόντος με το παρόν, ένα ενοχικό παρόν που φοβάται να βιώσει την αξία της στιγμής, να ονειρευτεί ένα καλύτερο μέλλον, γιατί κάποιοι δήθεν φωστήρες, μας έπεισαν ότι η παρούσα κατάσταση δε δύναται να βελτιωθεί κι άρα οφείλουμε να ζήσουμε βουτηγμένοι στη μιζέρια μας. Ενοχές και φοβίες κατακλύζουν τους ήρωες της συγγραφέως, ωστόσο, παίρνουν πρωτοβουλίες, υπάρχει μία κινητικότητα. Δεν μένουν με σταυρωμένα τα χέρια, όπως συμβαίνει στη σύγχρονη εποχή.

Το υγρό στοιχείο, διάχυτο στη συλλογή, φαίνεται ότι διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στην κοσμοθεωρία της κ. Τσιλιμένη, και δηλώνει το ευμετάβλητο, το ρέον, αυτό που δεν πιάνεται, παρά αγγίζεται. Έτσι κι η ζωή συνεχώς ρέει, δεν μπορούμε να την πιάσουμε, πολλές φορές μας προσπερνά κιόλας. Αλλά με αισιοδοξία και ορθή ματιά απέναντί της θα μας χαμογελάσει κι η ίδια. Η διήγηση των ιστοριών της, που η καθεμιά έχει τη δική της αξία στο «Κουμπί», παρασέρνει τη σκέψη, ευαισθητοποιεί, εξάπτει τη φαντασία, αγγίζει απαλά συνειδήσεις και ωθεί στη μύηση ιστοριών μιας άλλης εποχής, διαφορετικής αλλά παράλληλα και τόσο όμοιας με τη δική μας.

_

γράφει ο φιλόλογος Δημήτρης Κομποχόλης