O Όσκαρ Ουάιλντ (1854-1900), γεννήθηκε στο Δουβλίνο, στην Ιρλανδία.  Πολυσχιδής σαν συγγραφέας, καθώς υπήρξε μυθιστοριογράφος, ποιητής, δραματουργός αλλά και κριτικός. Ένα από τα πλέον ανά την υφήλιο γνωστό έργο του είναι Το Πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι (1891), με το οποίο θα καταπιαστούμε στο σημερινό άρθρο. Μια ανορθόδοξη ιστορία που παρουσιάζει με τρόπο στυγνό και σίγουρα προκλητικό τα ανθρώπινα πάθη, την ηθική διαφθορά και την ενδεχόμενη πτώση.

Λίγα λόγια για το έργο.

Η όλη ιστορία λαμβάνει χώρα στο Λονδίνο, όταν ο ζωγράφος Basil Hallward συναντά τον  όμορφο νεαρό Dorian Gray. Και αυτό το στοιχείο της ομορφιάς, θα αποτελέσει το λάδι στα γρανάζια της μυθιστορηματικής αφήγησης. Αρχικά, θα είναι αυτή που θα εμφυσήσει την καλλιτεχνική φαντασία του Basil, απτό τεκμήριο της επιρροής αυτής, το πορτρέτο του νεαρού Dorian. Αργότερα, μια συνάντηση μεταξύ του λόρδου Henry Wotton, θα αποτελέσει την αρχή μιας στιχομυθίας, όπου οι ιδέες του αισθητισμού και της κοσμοθεωρίας της παρακμής δίνονται απλά αλλά συνάμα και τόσο εύστοχα από τον «ιερέα της παρακμής». Η ιστορία συνεχίζεται με τον νεαρό Dorian να γοητεύεται από τις ιδέες του λόρδου.

Και πως άλλωστε να μην γοητευτεί ένας νέος, όταν στην καλύτερη φάση της ζωής του, ξεδιπλώνονται εγκώμια για την Ομορφιά, την Νεότητα, την Τέχνη, την ολοκλήρωση των αισθήσεων. Η ιστορία, αποκτά ακόμη περισσότερο ενδιαφέρον, όταν ο Dorian κοιτάζοντας το έξοχο πορτρέτο του, θα συνειδητοποιήσει, το μάταιο, το εφήμερο της νιότης. Διαπιστώνει ότι η στιλπνότητα του προσώπου του θα χαθεί. Τη στιγμή εκείνη θα εκφράσει περιπαικτικά μια επιθυμία του, αναφέροντας συγκεκριμένα:

«Πόσο θλιβερό είναι!» Ψιθύρισε ο Ντόριαν Γκραίη με τα μάτια ακόμη καρφωμένα στο πορτρέτο του. «Τι θλιβερό! Θα γίνω γέρος, τρομερός και φοβερός, αλλά αυτή η εικόνα θα παραμείνει αιώνια νέα. Δεν θα γεράσει περισσότερο από αυτή τη σημερινή μέρα του Ιουνίου… Να μπορούσε να ήταν αλλιώς! Να ήμουν εγώ πάντα νέος και η εικόνα να γερνούσε! Για αυτό θα έδινα τα πάντα! Ναι, δεν υπάρχει τίποτα στον κόσμο που δε θα έδινα! Και την ψυχή μου ακόμη». 

Και η ευχή του εισακούστηκε. Στην πορεία γινόμαστε θεατές του ηθικού, πνευματικού, κοινωνικού ξεπεσμού του νεαρού αριστοκράτη δάνδη.

Κυρίαρχος της ζωής ή αιχμάλωτος;

Φτάνοντας  στο τέλος του βιβλίου μένει κανείς έκπληκτος, και όχι γιατί σοκάρεται τόσο από το κατάληξη, αν μη τι άλλο αναμενόμενο μοτίβο, αυτό του θανάτου ως λύτρωση στην λογοτεχνία, αλλά γιατί διαβάζοντας το βιβλίο ο αναγνώστης θα ζήσει, -ίσως και να αγαπήσει-, την εμπειρία του να ζει κανείς έξω από το σύστημα αξιών και ηθικών κανόνων που η κοινωνία μεγαλώνοντας, του έμαθε ότι πρέπει να σέβεται και να τηρεί. Όσο παράδοξα και πρωτόγνωρα και αν μας φαίνονται όλα αυτά, μέσω της απλότητας των διαλόγων και χτίζοντας έτσι τους χαρακτήρες ο Ουάιλντ, μας πείθει ως ένα βαθμό ότι κρύβουν μια δύναμη, μια αλήθεια. Που ακόμη και αν η ηθική μας, δεν μας επιτρέπει να την θεωρήσουμε ‘σωστή’, οφείλουμε σε κάθε περίπτωση να αναγνωρίσουμε την αλήθεια και την αυθεντικότητά της.

Το ερώτημα ωστόσο είναι, αν μέσω της ζωής και, -της εφαρμογής αυτής-,  του νεαρού Dorian ή του ιδεολόγου ηδονιστή λόρδου, καταφέρνει κανείς σπάζοντας κάθε τι, που τοποθετείται στο κουτί της ηθικής, να επιβληθεί στην ζωή. Γιατί θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε, ότι οι ήρωες του μυθιστορήματος στην προσπάθειά τους, εκθειάσουν και να ζήσουν με βάση, όχι το Καλό αλλά το Ωραίο, οι ίδιοι αιχμαλωτίζονται και γίνονται υπόδουλοι ενός άλλου συστήματος. Την απάντηση θα την δώσει ο καθένας μας ξεχωριστά, αφού πρώτα συνειδητοποιήσει την διπλή φύση όλων των πραγμάτων, και θελήσει που θέλει ο καθένας  μας να τοποθετηθεί σε αυτήν την κλίμακα, που αφετηρία της έχει την έλλειψη, κάπου στη μέση μέτρο και στο τέλος την υπερβολή.

_

γράφει η Σταυρούλα Μακρή