Δελτίο τύπου

ΑΓΓΕΛΟΙ ΕΚΔΙΚΗΤΕΣ
Ανθολόγιο ποιημάτων
Μεχμέτ Γιασίν
μετάφραση-εισαγωγή-σημειώσεις: Ζ.Δ. Αϊναλής
εξώφυλλο: Σχέδιο του ποιητή
ξένη ποίηση

Πολύ θα 'θελα να 'ξερα
ποιος να 'ταν άραγε ο Κύπριος που διάβαζε το βιβλίο αυτό;
Σταμάτησε στη σελίδα 48.
Ίσως και να τον επιστράτευσαν τότε ακριβώς,
κι ωστόσο ο τίτλος του βιβλίου
ήταν "Ο άνθρωπος δε γεννιέται στρατιώτης".

Θα μπορούσαμε να έχουμε μοιραστεί τις αναμνήσεις μας
να φάμε παγωτό μαζί
θα μπορούσα να έχω φροντίσει την πληγή στο χέρι σου
να φορέσω τ’ αδιάβροχο σου μια μέρα βροχερή.
Και θα ήθελα να μάθεις για την έκπληξη που νιώθω κι εγώ ο ίδιος
– συνεχίζοντας εδώ, τώρα, την ανάγνωση
του βιβλίου αυτού που άφησες στη μέση.

Ο Μεχμέτ Γιασίν (Mehmet Yaşın), είναι ίσως ο πιο ευρέως γνωστός και ο πιο καταξιωμένος διεθνώς Τουρκοκύπριος ποιητής της «γενιάς του 1974», χωρίς ωστόσο να ταυτίζεται -χρονολογικά- απόλυτα μαζί της. Ταυτόχρονα θεωρείται και ως ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Τουρκόφωνους ποιητές (όρο που άλλωστε καθιέρωσε εν πολλοίς ο ίδιος) και, ως εκ τούτου, το έργο του κατόρθωσε να βρει την οργανική του θέση στην τουρκική λογοτεχνική «γενιά του ’80», το έργο και τις αναζητήσεις της οποίας σε μεγάλο βαθμό επηρέασε και συνδιαμόρφωσε μέσα από το έργο του, τόσο το ποιητικό όσο και το κριτικό.

Η ιστορία του και η ιστορία της κοσμοπολίτικης οικογένειάς του σφραγίστηκαν από τις διακοινοτικές συγκρούσεις που στιγμάτισαν και την ίδια την ιστορία της Μεγαλονήσου. Όπως είναι λογικό, τα γεγονότα αυτά, άλλα σε μικρότερο και άλλα σε μεγαλύτερο βαθμό, έχουν αφήσει αναπόφευκτα το σημάδι τους στην ποίηση του Μεχμέτ Γιασίν. Η προβληματική του επί του Κυπριακού ζητήματος και των προεκτάσεων του (τόσο των πολιτικών όσο και των καθαρά ανθρώπινων) καταλαμβάνει ένα σημαντικό μέρος του έργου του.

O Μεχμέτ Γιασίν (Mehmet Yaşın) γεννήθηκε το 1958 στην Κύπρο. Οι γονείς του, που ήταν και οι δύο επιφανή μέλη της λογοτεχνικής κοινότητας του νησιού, χώρισαν πριν καν να γεννηθεί. Η ιστορία της κοσμοπολίτικης οικογένειας του στιγματίστηκε βαθιά από τις διακοινοτικές συγκρούσεις που καθόρισαν και την ίδια την ιστορία του νησιού. Κατά τη διάρκεια των πογκρόμ της ΕΟΚΑ τα «ματωμένα Χριστούγεννα» του 1963, η θεία του και η γιαγιά του συνελήφθησαν και μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδο αιχμαλώτων πολέμου, ενώ τα ξαδέλφια του εκτελέστηκαν και εν συνεχεία δηλώθηκαν ως «εξαφανισθέντα». Ο ίδιος και η μητέρα του κατάφεραν να γλυτώσουν, ζώντας στο εξής ως πρόσφυγες στη Λεύκα.

Έφηβος πια, το 1974, βίωσε τραυματικά την Τουρκική εισβολή, την οποία και έχει στηλιτεύσει. Το 1976 πήγε στην Τουρκία για σπουδές και το 1980 έζησε από κοντά το πραξικόπημα και τον εμφύλιο στην Τουρκία. Το πρώτο του βιβλίο Φαντάρος νεκρός η αγάπη μου (1984) αφιερώθηκε «σε όλα τα θύματα των πολέμων στην Κύπρο» και -μολονότι κέρδισε το πρώτο βραβείο ποίησης της Τουρκικής Ακαδημίας- απαγορεύτηκε στην Τουρκία το 1986 από το στρατιωτικό καθεστώς εξαιτίας της επικριτικής τοποθέτησης του ποιητή έναντι της Τουρκικής πολιτικής στην Κύπρο. Μάλιστα ο ποιητής συνελήφθη και απελάθηκε από την Τουρκία ως «ξένος υπήκοος ο οποίος είναι επικίνδυνος και ενάντιος στα Τουρκικά εθνικά συμφέροντα». Η απαγόρευση εισόδου στην Τουρκία ήρθη τελικά το 1993.

Ο Μεχμέτ Γιασίν σπούδασε Διεθνείς Σχέσεις και Πολιτικές Επιστήμες στην Άνκαρα, Ιστορία, Γλώσσες και Φιλολογία στην Ιστανμπούλ, στο Μπέρμιγχαμ, στην Αθήνα και στο Λονδίνο (όπου ολοκλήρωσε και το διδακτορικό του πάνω στον τρόπο έκφρασης των μειονοτήτων και το θέμα της ταυτότητας στην κυπριακή λογοτεχνία).Έχει δημοσιεύσει εννιά ποιητικές συλλογές, τρία μυθιστορήματα και τρεις τόμους δοκιμίων. Έχει λάβει πολλά βραβεία και λογοτεχνικές διακρίσεις τόσο στην Τουρκία όσο και διεθνώς. Ποιήματα, μυθιστορήματα και δοκίμιά του έχουν μεταφραστεί στις περισσότερες σύγχρονες γλώσσες: στα Αγγλικά, στα Γαλλικά, στα Γερμανικά, στα Ιταλικά, στα Ολλανδικά, στα Βοσνιακά και στα Λεττονικά. Ποιήματά του έχουν κυκλοφορήσει σε ανθολογίες, λογοτεχνικά περιοδικά και ανθολογίες σε άλλες γλώσσες, όπως Ελληνικά, Ισπανικά, Πορτογαλικά, Ρωσικά, Κινέζικα, Σερβο-Κροατικά, Σλαβομακεδονικά, Εβραϊκά, Αραβικά, Σλοβενικά, Σλοβακικά, Ουγγρικά, Φινλανδικά, Λιθουανικά, Ουκρανικά, Βουλγαρικά, Αζερικά, Μαλτέζικα και Ιουδαιο-Ισπανικά.

Ο Μεχμέτ Γιασίν θεωρείται ως ένας από τους σημαντικότερους Τουρκόφωνους ποιητές της γενιάς του. Είναι μάλιστα ο πρώτος Τουρκόφωνος ποιητής, η ποίηση του οποίου αναγνωρίζεται ως οργανικό κομμάτι της Τουρκικής λογοτεχνίας κι αυτό μολονότι ο ίδιος δεν γεννήθηκε στην Τουρκία ούτε και έχει την Τουρκική υπηκοότητα.

Η διαφορετική φωνή και ευαισθησία που φέρνει στην Τουρκική ποίηση εδράζει σε μία ανάμειξη διαφορετικών λογοτεχνικών παραδόσεων (της Τουρκικής, της Ελληνικής και της Ανατολίτικης) που επιτυγχάνει να δημιουργήσει έναν δραματοποιημένο και ενίοτε αφηγηματικό λυρισμό, ο οποίος αφομοιώνει οργανικά τόσο τη βίαιη σύγχρονη ιστορία της γενέτειράς του όσο και την προσωπική εμπειρία του ίδιου του ιστορικού υποκειμένου ως αναπόσπαστο κομμάτι της.