Όταν τον Μάρτιο του 2013 έγινε το κούρεμα καταθέσεων στην Κύπρο η Εβίτα, ή αλλιώς Παρασκευή-Ευρυδίκη βρισκόταν στην Αθήνα. Ήταν τριτοετής φοιτήτρια αλλά διατηρούσε πολυτελές ρετιρέ 110 τετραγωνικών στο Κολωνάκι. Τα εφτακόσια ευρώ που κατέθετε μηνιαίως στο λογαριασμό του ιδιοκτήτη ήταν λίγα για την πολυτέλειά του. Ο εργολάβος το προόριζε για την κόρη του αλλά οι εξελίξεις ματαίωσαν τις προβλέψεις. Τα κέρδη των εργολάβων καταβαραθρώθηκαν ενώ η φέρελπις κόρη έφυγε απελπισμένη για δουλειά στη Γερμανία. Έτσι το διαμέρισμα, που ήταν και κοντά στην Εθνική Πινακοθήκη, όπου ονειρευόταν να εργαστεί η κόρη ως ιστορικός της τέχνης, νοικιάστηκε στην Κύπρια φοιτήτρια Φιλολογίας. Η Εβίτα έφτασε στην Αθήνα για σπουδές το 2011. Θα μπορούσε να επιλέξει την Αγγλία ή όποια άλλη χώρα αλλά ήθελε να ζήσει την αληθινή φοιτητική ζωή, που όπως έλεγαν μόνο η Αθήνα πρόσφερε. Πάντως, η Εβίτα προσάρμοσε στα μέτρα και σταθμά της τη φοιτητική ζωή, γεμίζοντάς την με μεγαλειώδη φοιτητικά πάρτι, ατελείωτα ψώνια και αποδράσεις στην Ευρώπη. Αραιά και πού ανέβαινε στη Ζωγράφου οδηγώντας το κόκκινο Smart αυτοκίνητο, μαστιγώνοντας τα πατώματα της Σχολής με φλατ Louboutin και κραδαίνοντας τη Louis Vuitton. Τα πρώτα πέντε εξάμηνα έδωσε και πέρασε μόλις δέκα μαθήματα, ίσα για να δικαιολογεί τον τίτλο της φοιτήτριας και να διατηρείται η ροή των παχυλών εμβασμάτων στους λογαριασμούς. Τον Ιανουάριο του 2013, αφού συμπλήρωσε τα είκοσι, απαίτησε από τον πατέρα της την εφάπαξ κατάθεση του ετήσιου εμβάσματος. Όσον αφορά στα μαθήματα, οι γονείς της, της είχαν υποσχεθεί πως αν στην εξεταστική του Ιουνίου περνούσε τουλάχιστον πέντε μαθήματα θα της αγόραζαν στο όνομά της το διαμέρισμα στο Κολωνάκι. Η Εβίτα μελέτησε τον οδηγό σπουδών και βρήκε τα μαθήματα στα οποία θα μπορούσε να δώσει απαλλακτική εργασία. Πέντε ήθελαν οι γονείς της, σε δύο η εργασία μπορούσε να θεωρηθεί απαλλακτική. Φυσικά δεν θα την έγραφε η ίδια αλλά η Αθηνά, μια υποψήφια διδάκτωρ που πάλευε να ολοκληρώσει τη διατριβή της, ενώ παράλληλα δούλευε για ψιχία. Η Εβίτα της έδωσε τρία χιλιάρικα για δύο καλές φοιτητικές εργασίες και η κοπέλα μόνο που δεν της άναψε λαμπάδα ίση με το μπόι της, μαζί με τους δώδεκα πόντους του βραδινού Louboutin.

Το μεσημέρι του Σαββάτου της κουράς της Κύπρου η Εβίτα τηλεφώνησε αγουροξυπνημένη κι έντρομη στη μητέρα της: «Μην ανησυχείς», της είπε η Έλση, «όλα είναι εντάξει». Η νεαρή δεν βρήκε λόγο αμφιβολίας. Ο Αλέξης Ανδρέου ήταν δαιμόνιος επιχειρηματίας, με εκλεκτή πελατεία και ισχυρές διασυνδέσεις σε όλα τα κόμματα. Μάλιστα χάρη στους ελιγμούς του η οικογένεια είχε αποφύγει τις επιπτώσεις της κατάρρευσης του Χρηματιστηρίου το 1999. Από τότε πατέρας και πεθερός άφησαν όλες τις αποφάσεις στην κρίση του. Ωστόσο, με όλα εκείνα που είχε παρακολουθήσει στη smart τηλεόρασή της, η Εβίτα λογικό ήταν να ανησυχήσει.

Θυμωμένη με την τρομολαγνεία των δημοσιογράφων η κοπέλα αποφάσισε να εξορμήσει στα μαγαζιά. Καθώς ο Μάρτης προχωρούσε προέβαλλε επιτακτική η ανάγκη ανανέωσης για να λάμψει ως συνήθως και κατά τη νέα σαιζόν. Κοίταξε για άλλη μια φορά τα απαραίτητα που είχε σημειώσει στα περιοδικά. Στο ράφι της τα έντυπα μόδας, ελληνικά και ξένα, ήταν περισσότερα από τα βιβλία: Vogue, Madame Figaro και Marie Claire συνυπήρχαν αρμονικά και αποδελτιωμένα με έναν ανέγγιχτο Ηρόδοτο της Οξφόρδης και κάτι πανεπιστημιακά συγγράμματα. Ευχήθηκε να είχαν φτάσει στην Αθήνα οι τελευταίες τάσεις, ώστε να μην τρέχει άρον-άρον στο Λονδίνο και στο Παρίσι. Όπως της είχε εξηγήσει η ιδιοκτήτρια της αγαπημένης της μπουτίκ –που όπως τόνιζε ανέκαθεν λάτρευε τους Κυπρίους– πολλοί επιφανείς οίκοι δεν έστελναν εύκολα εμπόρευμα στην Ελλάδα θεωρώντας το οικονομικό κλίμα επισφαλές. Αλλά εκείνη θα έκανε το παν για να κρατήσει ευχαριστημένα τα εκλεκτά μέλη του καταστήματος. Της άρεσε της Εβίτας αυτή η περιποίηση. Ανάλογη περιποίηση συναντούσε και στο ινστιτούτο αισθητικής, στο κομμωτήριο και στο lounge του αεροδρομίου. Εκ των πραγμάτων στις παρέες ήταν εξόχως δημοφιλής. Ποιος δεν αγαπά, έστω και αν ο φθόνος λυσσομανά, ένα πρόσωπο που μονίμως πληρώνει το λογαριασμό; Ποιος δεν αγαπά το πρόσωπο που χαρίζει πανάκριβα δώρα σε γενέθλια και λοιπές εορτές; Πίσω της την αποκαλούσαν φαντασμένη Κύπρια αλλά μπροστά της ξεδιπλώνονταν χαλί για να πατήσει.

Περιποίηση! Αυτή ήταν μια λέξη-κλειδί στη ζωή και την ανάπτυξη της Εβίτας, όπως και πολλών γόνων αστικών οικογενειών της γενιάς της και του νησιού της. Οι γονείς της την είχαν μεγαλώσει σαν κούκλα από επιχρυσωμένη πορσελάνη με αποτέλεσμα να μην αναπτύξει δυνατότητες επιβίωσης. Από μωρό είχε τα πάντα πριν προλάβει να τα ζητήσει. Οι επιθυμίες της εκπληρώνονταν όταν ακόμα βρίσκονταν στο στάδιο των ιδεών της ίδιας ή των υποψιών της μητέρας της, από τους γονείς της ή από τις οικιακές βοηθούς. Η μητέρα ήθελε η κόρη να μεγαλώσει σαν βασίλισσα, απολαμβάνοντας όσα είχε στερηθεί η ίδια, εξαιτίας της καταστροφής που είχε επιφέρει στην οικογένειά της ο εκτοπισμός από την Αμμόχωστο. Η Έλση ήταν δέκα χρονών, όταν άφησε το νεόδμητο πολυτελές σπίτι με τον πορτοκαλεώνα και μαζί τη μάνα της, που υπέστη έμφραγμα όταν τα αεροπλάνα βομβάρδιζαν την πόλη. Στην προσφυγιά ο πατέρας της, ο ευυπόληπτος ξενοδόχος Οδυσσέας Πολυβίου, ιδιοκτήτης της πεντάστερης «Ιθάκης», κουβάλησε μόνο τη μόρφωση και το καλό όνομα. Στη Λευκωσία προσελήφθη ως υπάλληλος στη «Nicosiana» του Παρασκευά Ανδρέου. Μόνο μετά το γάμο της κόρης του με τον γιο του Παρασκευά ένιωσε να πατά ξανά στα πόδια του. Η Έλση σπούδασε Οικονομικά αλλά ουδέποτε εργάστηκε. Το σκαλιστό κάδρο με το πτυχίο του αγγλικού πανεπιστημίου αποτέλεσε διακοσμητικό στοιχείο του σαλονιού ενώ η κάτοχός του αφιερώθηκε στη κοινωνική δράση. Κατακρίβειαν τα Οικονομικά ουδέποτε την έθελγαν, αλλά δεν ήθελε να απογοητεύσει τον πατέρα της. Κι όμως, θα μπορούσε να γίνει μία εξαίσια κοινωνική λειτουργός!

Στην Εβίτα δεν άρεσε καθόλου εκείνος ο πατέρας – ο δικός της παππούς. Δεν φτάνει που τη φώναζε Ευρυδίκη αυθαίρετα αποφαινόταν πως οι γονείς της την κακομάθαιναν. Όταν τα Χριστούγεννα, λίγο πριν τα έκτα γενέθλιά της, ο μπαμπάς της, της κουβάλησε ως δώρο και μετά από ρητή απαίτησή της την Barbie με την κουστωδία και τα προικιά της ο σοβαρός και μαυροφορεμένος παππούς είπε πως έτσι θα την κατέστρεφαν. Ουδέποτε η Εβίτα ένιωσε κατεστραμμένη. Ίσα-ίσα ένιωθε τεράστια αγαλλίαση μέσα στις πάντα καινούριες φίρμες με τις οποίες παρέλαυνε πρώτη απ’ όλες στο ιδιωτικό σχολείο καθώς και με την επιδεξιότητα στη χρήση των κινητών που τα άλλαζε ώστε να είναι πάντα στην πρωτοπορία. Μόνο στα μαθήματα υστερούσε αλλά οι χορηγίες του έτερου παππού, του Παρασκευά, στο σχολείο δεν την άφηναν να πέσει κάτω από 15. Συνεπώς οι βαθμοί της κυμαίνονταν σταθερά μεταξύ 15 και 18, με εξαίρεση τα καλλιτεχνικά, όπου άμα ήθελε δημιουργούσε θαύματα. Είχε πράγματι ταλέντο στη ζωγραφική. Ωστόσο δεν θέλησε ποτέ να το καλλιεργήσει και οι γονείς της δεν την πίεσαν να κοπιάσει.

Το Πάσχα (μετά κουρέματος) δεν πήγε στην Κύπρο καθώς είχε κανονίσει εκδρομή στην Ιταλία, με την παρέα της. Τη στενοχώρησε όμως η μητέρα της, καθώς της είπε να είναι προσεχτική με τα χρήματα εξαιτίας των περιορισμών των τραπεζών. Με βαριά καρδιά η Εβίτα αποφάσισε να καθυστερήσει την αγορά του καινούριου i–phone. Από την Ιταλία, όμως, το Artisti Italiani φόρεμα το πήρε. Το καλοκαίρι, με τη βοήθεια της υποψήφιας διδάκτορος πέρασε πέντε μαθήματα. Σε εκείνα με την απαλλακτική πήρε στρογγυλό δέκα. Η Αθηνά ήταν τελειομανής. Η Εβίτα πλέον τη λάτρευε ενώ σκεφτόταν πως θα έπρεπε να ρωτήσει αν και σε άλλα μαθήματα δέχονταν απαλλακτικές εργασίες. Στα υπόλοιπα μαθήματα η κοπέλα έγραψε εξάρια. Αφού πήρε την επίσημη βεβαίωση από τη Γραμματεία ετοιμαζόταν να τηλεφωνήσει στη μητέρα της. Προηγουμένως είχε λάβει τη διαβεβαίωση του κυρίου Διαμαντή πως το διαμέρισμα ήταν πάντα διαθέσιμο για πώληση. Ενώ σχημάτιζε τον αριθμό στο τηλέφωνο η φωνή της Rihanna ειδοποίησε πως την καλούσε η Έλση. Η μητέρα της, της είπε να μεταβεί αμέσως στην Κύπρο, καθώς συνέβαινε κάτι σοβαρό. Δεν πρόλαβε να ρωτήσει η Εβίτα. «Θα πέθανε ο παππούς Οδυσσέας», σκέφτηκε, καθώς ήξερε για τα προβλήματα του παππού με την καρδιά του. Ένιωθε πως ήταν παράλογη αλλά κάπως εξοργίστηκε για την αργοπορία στην εκπλήρωση του σχεδίου της. Ακόμα και με το θάνατό του ο Οδυσσέας της δημιουργούσε προβλήματα.

Ωστόσο η Εβίτα είχε πέσει πολύ έξω. Το σενάριό της δεν ήταν παράλογο. Ήταν όμως αλλιώτικο από εκείνο που είχε δρομολογήσει το πεπρωμένο. Στο φέρετρο που βρήκε στο νησί δεν βρισκόταν ο παππούς της αλλά ο πατέρας της. Το ξενοδοχείο τους είχε πτωχεύσει από τις αρχές Απριλίου και γρήγορα βγήκε σε πλειστηριασμό για να καταλήξει σε ρώσο επιχειρηματία. Ο πατέρας της δεν άντεξε την κατάρρευση. Όλο έλεγε πως εκείνος έφταιγε. Εκείνος είχε αποφασίσει τον συγκεκριμένο καταμερισμό καταθέσεων και δανείων. Εκείνος επέμενε στην υλοποίηση της ανακαίνισης κι επέκτασης του ξενοδοχείου εν μέσω καλπάζουσας κρίσης. Μετά την καταβαράθρωση ένιωθε σαν δολοφόνος του εγκεφαλικά ανάπηρου πλέον πατέρα του, καταχραστής των κόπων του πεθερού του και δήμιος του μέλλοντος της κόρης του. Τον Μάιο πουλήθηκε και η έπαυλη στο Στρόβολο και ο Αλέξης με την Έλση μετακόμισαν στο λιτό διαμέρισμα του Οδυσσέα. Η οικονομική καταστροφή τον κατέβαλε από κάθε άποψη κυρίως εξαιτίας των τύψεων αλλά και της άθλιας αντιμετώπισης που του επιφύλαξαν αλλοτινοί εγκάρδιοι φίλοι. Απελπισμένος κρεμάστηκε στις 21 Ιουνίου 2013. Ήταν η Παγκόσμια Ημέρα Μουσικής κι εκείνος δεν μπορούσε καν να αγοράσει εισιτήρια για να απολαύσει τις αγαπημένες του άριες, ενώ στον οίκο ευγηρίας ο πατέρας του μούγκριζε ολημερίς σαν σφάγιο.

Έπρεπε να έρθει ο θάνατος για να ειδοποιήσουν την Εβίτα. Όλα όσα είχαν προηγηθεί της τα είχαν κρατήσει μυστικά για να μην την ταράξουν. Κι έτσι η Εβίτα, η μόνιμα «αχάπαρη», εξακολουθούσε να ζει για μήνες μέσα στη μάταιη γκλαμουριά της. Στο εξής θα διέμενε με την μητέρα της στο λιτό διαμέρισμα του Οδυσσέα. Ο τελευταίος θα φρόντιζε και για τη μετεγγραφή της στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. «Τα έλεγα εγώ», της είπε με πίκρα μετά την κηδεία. «Κουράγιο και δύναμη Ευρυδίκη». Ήταν η πρώτη φορά που η κοπέλα δεν εκνευρίστηκε με το Ευρυδίκη. Σαν να είδε, για πρώτη φορά, τον εαυτό της μέσα από ένα διαυγές και ακριβοδίκαιο κάτοπτρο. Το είδωλο την τρόμαξε· ένιωσε μηδαμινή, άχρηστη. Από μωρό ζούσε μέσα σε χρυσό κουκούλι, από όπου εκτοπίστηκε γοργά και βίαια. Έπρεπε πλέον να παλέψει, αλλά πώς; Ο παππούς της είπε πως εκείνη ήταν η πιο μεγάλη ώρα. Και της απάγγειλε στεγνά τους στίχους του αγαπημένου και ομώνυμού του ποιητή: «Αλλά πρώτα θα δεις την ερημιά και θα της δώσεις/ το δικό σου νόημα […]/ Ό,τι σώσεις μες στην αστραπή/ καθαρό στον αιώνα θα διαρκέσει». Η Εβίτα τον κοίταξε απορημένη. «Τι έμαθες στη Σχολή τρία χρόνια;», ρώτησε ο Οδυσσέας πικρόχολα. Εκείνη ένιωσε τα μάγουλά της φλογισμένα από ντροπή για πρώτη φορά στη ζωή της. «Δεν είναι αργά να αλλάξεις Ευρυδίκη. Η αλλαγή είναι μονόδρομος πια». «Με λένε Ευρυδίκη Ανδρέου…», ψιθύρισε. Κι ένιωσε πως η ταυτότητα αυτή ήταν πολύ βαριά, σε αντίθεση με το Εβίτα. Εβίτα… σαν φίρμα ακουγόταν, μάταιο, σαχλό, ανούσιο. «Μηδέν άγαν. Παν μέτρον άριστον», ψιθύρισε στον παππού. Αυτό το είχε συγκρατήσει. Η Αθηνά το είχε αναφέρει κάμποσες φορές καθώς της μιλούσε για την εργασία. Για την Ευρυδίκη η φράση ήταν πλέον τρόπος ζωής.

Στην Αθήνα ταξίδεψε εννιά μέρες αργότερα για να μαζέψει τα πράγματά της. Τα μόνα άτομα που την βοήθησαν ήταν ο εργολάβος νοικοκύρης –ήξερε από κατακρημνίσεις– και η Αθηνά. Οι υπόλοιποι φίλοι, με τα πολλά «μου» και τις αγκαλιές εξαφανίστηκαν. Θυμήθηκε τους στίχους του Μόντη, που επαναλάμβανε συχνά ο πολύπαθος παππούς Οδυσσέας: «Τι χαρακτηριστικά ανθρώπινο πούναι/ Εκείνο το ψεύτικο κτητικό ʺμουʺ».

Όσοι αλλοτινοί κόλακες είχαν σηκώσει μάλλον για κουτσομπολιό το τηλέφωνο δήλωσαν τρομερά απασχολημένοι. Κόλακες-κόρακες… ένα γράμμα δρόμος. Τον Σεπτέμβρη του 2013 η Ευρυδίκη ήταν πλέον φοιτήτρια Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Όσο για τη ζωγραφική, μπήκε ξανά στη ζωή της ως πηγή φωτός. Όταν η κοπέλα έλαβε έπαινο σε διαγωνισμό για το έργο της «Ανάδυση» ένιωσε για πρώτη φορά στη ζωή της αληθινά άξια. Τον Ιανουάριο του 2014 έγραψε και πέρασε εννέα μαθήματα με λίαν καλώς και άριστα. Μάλιστα πήρε και υποτροφία για το επόμενο εξάμηνο, με κριτήριο την επίδοση και την κοινωνικοοικονομική της κατάσταση. Οδυσσέας και Έλση ήσαν απαράμιλλα περήφανοι. Ο πρώτος έλεγε πως η πορεία της Ευρυδίκης ήταν η επιτομή εκείνης της Κύπρου. Από την έπαρση στην πτώση και από εκεί στον αγώνα για επιβίωση και καταξίωση… επί ερειπίων. Από τη βύθιση στην ανάδυση… μια ανάδυση όμοια με της Αφροδίτης. Ωστόσο, προσέθετε ο παππούς, η Ευρυδίκη πλέον πορευόταν με καλύτερους ρυθμούς από το νησί. «Νάσαι περήφανος μπαμπά μου», είπε το βράδυ της 21ης Φεβρουαρίου σε μια φωτογραφία η νεαρή.

_

γράφει η Σωτηρία Βασιλείου

_____

Έπαινος στον 4ο πανελλήνιο λογοτεχνικό Διαγωνισμό της Πνευματικής Συντροφιάς Λεμεσού [Μάιος 2015]