Στην Ιταλία η Αγκάθα Κρίστι είναι γένους αρσενικού

Αντρέα Καμιλλιέρι:

«Η άλλη άκρη τού νήματος»

Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ

 –

γράφει ο Άγγελος Πετρουλάκης

–

Ξεκίνησε να κυκλοφορεί τα βιβλία του στα 54 του χρόνια. Σήμερα είναι 94 χρονών, τυφλός αλλά εργασιομανής, και μανιώδης καπνιστής. Στα σαράντα χρόνια τής συγγραφικής παραγωγής του, έγραψε περισσότερα από εκατό βιβλία, τα περισσότερα από τα οποία είναι αστυνομικά μυθιστορήματα. Στην Ελλάδα τα περισσότερα έχουν κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ σε σχήμα βιβλίου τσέπης.

Είναι ο ιταλικός αντίλογος στη σύγχρονη αστυνομική λογοτεχνία των Σκανδιναβών. Ένας αντίλογος ιδιαίτερα σοβαρός, με εκλεπτυσμένη γραφή, μακριά από τη βία και το αίμα που χαρακτηρίζει τους περισσότερους σύγχρονους συγγραφείς αστυνομικής λογοτεχνίας.

Ο Αντρέα Καμιλλέρι διδάσκει, πώς μπορεί να γράφει, κάποιος, αστυνομικό μυθιστόρημα πλούσιο σε χιούμορ, με νότες ευγενικής ειρωνείας, χωρίς να μυθοπλάθει υπεράνθρωπους ήρωες, αλλά και χωρίς να εξυμνεί πάθη και αδυναμίες.

Διδάσκει, ακόμα, πως ο αστυνομικός δεν αρκεί να είναι μόνο ευφυής. Θα πρέπει να έχει και ηθικές αρχές, υψηλή αίσθηση ευθύνης και καθήκοντος, να σέβεται την αποστολή του και να υπερασπίζεται με κάθε τίμημα τον νόμο, υπηρετώντας το αίσθημα δικαίου με κάθε προσωπική θυσία.

Επίσης, διδάσκει, πώς ένας συγγραφέας μπορεί να γράφει λογοτεχνία, γενικά, με γνώμονα τη λιτότητα, αποφεύγοντας τη φλυαρία, χωρίς να ταλαιπωρεί τον αναγνώστη σε δαιδαλώδεις μυθοπλασίες και χωρίς να μετατρέπει το τίποτα σε δήθεν σημαντικό.

Ο κεντρικός ήρωας των μυθιστορημάτων του, δεν είναι στο ελάχιστο ήρωας. Είναι καλλιεργημένος, χωρίς να το επιδεικνύει, είναι ανθρωπιστής, χωρίς να το κραυγάζει, είναι έξυπνος, χωρίς να το διατυμπανίζει.

Οι αδυναμίες του, είναι αδυναμίες κοινών ανθρώπων: Του αρέσουν τα φαγητά τής ντόπιας κουζίνας Σικελία), τρώει μόνιμα στην ίδια ταβέρνα (στου Έντσο), ή τα φαγητά που του ετοιμάζει η γυναίκα η οποία φροντίζει το σπίτι του, αλλά θέλει να τρώει στην ώρα του, παραβιάζοντας σχεδόν πάντα το μέτρο στην ποσότητα, σαν κλασικός καλοφαγάς.

Επίσης, δυσανασχετεί μόνιμα, για κάποια καλούπια, που θέλει να του επιβάλει η σχεδόν ισόβια αρραβωνιαστικιά του, η Λιβία, αστυνομικός κι αυτή, αλλά σε άλλη πόλη τής Ιταλίας. Κάτω, όμως, από τις μόνιμες δυσανασχετήσεις του κρύβεται ο σεβασμός και η τρυφερότητα. Συνήθως, στις μεταξύ τους αψιμαχίες, η Λιβία είναι η νικήτρια.

Το όνομα αυτού: Σάλβο Μονταλμπάνο. Η πόλη που ζει είναι η Βιγκάτα τής Σικελίας, φανταστική ως προς το όνομα, αλλά αντικατοπτρίζει μια τυπική πόλη τής Σικελίας.

Οι συνεργάτες του (Αουτζέλλο και Φάτσιο) τον αγαπούν και τον θαυμάζουν. Ακόμα περισσότερο τον θαυμάζει ο τηλεφωνητής τής υπηρεσίας του, ο καλοκάγαθος Καταρέλλα, που αν και δεν διακρίνεται για την ευφυία του, είναι πιστός του μέχρι θανάτου.

Άλλα πρόσωπα που χρησιμοποιεί ο Καμιλλέρι, είναι ο ιδιαίτερα σχολαστικός και ευσυνείδητος ιατροδικαστής τής πόλης (Πασκουάνο), που δεν θέλει να του χαλούν το ημερήσιο πρόγραμμα, ένας επιπόλαιος και κομπορρήμονας εισαγγελέας (Τομμαζέο), και ο αλαζόνας γενικός διοικητής τής Αστυνομίας.

Το φάσμα από το οποίο αντλεί τα θέματά του, ο Καμιλλέρι, είναι ευρύτατο. Από την απλή ληστεία, την πλαστογραφία και το λαθρεμπόριο, μέχρι τις ανθρωποκτονίες με κίνητρα οικονομικά, ερωτικής αντιζηλίας, κοινωνικά και ό,τι άλλο μπορεί να δοκιμάζει μια κοινωνία. Παράπλευρα, όμως, δημιουργεί διάφορους χώρους, που αντικατοπτρίζουν πτυχές τής καθημερινότητας.

Στο τελευταίο του βιβλίο ¨Η άλλη άκρη του νήματος» επιλέγει να στήσει τη μυθοπλασία του με φόντο το προσφυγικό πρόβλημα. Αυτό του δίνει τη δυνατότητα να ξετυλίξει πολλές πτυχές αυτού του δράματος και να καταθέσει την άποψή του ως συγγραφέας για το φαινόμενο.

«Πιστεύω ότι μετά από το μεγάλο όνειρο μιας ενωμένης Ευρώπης, κάναμε τα αδύνατα δυνατά να τη διαλύσουμε. Όλοι μαζί καταστρέψαμε την Ιστορία, την πολιτική, την οικονομία. Το μόνο που ίσως παρέμεινε άθικτο ήταν η ιδέα τής ειρήνης. Επειδή αιώνες ολόκληρους σκότωνε ο ένας τον άλλο, δεν άντεχαν πια. Τώρα όμως το ξεχάσαμε, έτσι βρήκαμε δικαιολογία τους πρόσφυγες για να ορίσουμε καινούργια και παλιά σύνορα με αγκαθωτό σύρμα. Λένε ότι ανάμεσα στους πρόσφυγες κρύβονται τρομοκράτες, αντί να παραδεχτούν ότι αυτοί οι δύστυχοι προσπαθούν να γλιτώσουν από τους τρομοκράτες», μονολογεί ο αστυνόμος Μονταλμπάνο, που σε κάποια άλλη στιγμή, πληροφορούμενος πως οι ροές των προσφύγων θα κατευθυνθούν και προς τα ελληνικά νησιά, σκέφτεται: «Δύστυχοι Έλληνες… Ένα ακόμα βαρίδι στην ήδη βεβαρημένη χώρα».

Η ανθρωποκτονία που καλείται να εξιχνιάσει αφορά μια πανέμορφη ράφτρα, ιδιαίτερα χαρισματική ως προσωπικότητα, που όμως κρατά εφτασφράγιστο ένα μυστικό που αφορούσε τον έγγαμο βίο της.

Με τη σαγηνευτική ράφτρα είναι ερωτευμένοι τρεις άντρες, που θα μπορούσαν να έχουν ένα κάποιο κίνητρο, αλλά εν τέλει το άλλοθί τους υπερασπίζεται τη μη συμμετοχή τους στο έγκλημα.

Ο Μονταλμπάνο θα πελαγοδρομήσει ανάμεσα σε υπόπτους, πιάνοντας και ξαναπιάνοντας την υπόθεση από την αρχή, μέχρι που μια σειρά από λογικές υποθέσεις θα τον οδηγήσει στην αλήθεια.

Ο αναγνώστης καθηλώνεται στις σελίδες του, περισσότερο απολαμβάνοντας τη γραφή, παρά αγωνιώντας για την ταυτότητα του δράστη, η οποία έρχεται σαν έκπληξη για ν’ ανατρέψει τις προβλέψεις του.