Γιώργος Πολυράκης 

«Σε βαθιά νερά»

Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ

–

γράφει ο Άγγελος Πετρουλάκης

–

Τον Γιώργο Πολυράκη τον γνώρισα πρώτη φορά μέσα από το μυθιστόρημά του «Εκείνη η στιγμή», το 1996. Κάποια στιγμή, μετά από χρόνια, είχα την χαρά να παρουσιάσω και κάποια από τα επόμενα μυθιστορήματά του, είκοσι στον αριθμό. Αν κάτι μου άρεσε ήταν το απλό, αβίαστο γράψιμό του. Όπως και η αποφυγή τών υπερβολών κατά το χτίσιμο της μυθοπλασίας.

Δεν ανήκει στους εκκεντρικούς συγγραφείς. Σεμνός και αθόρυβος. Δεν έκανε την συγγραφή επάγγελμα. Στρατιωτικός γιατρός, χειρουργός, με εξειδίκευση την αγγειοχειρουργική. Πειθαρχημένος σε όλα του. Και στις συγγραφές του. Όλα τα μυθιστορήματά του έχουν ένα στέρεο σκελετό. Έχουν αρχή, μέση, τέλος. Και στη βάση τους μια πραγματική ιστορία. Το θεμέλιό τους είναι κάτι που συνέβη, κάτι σημαντικό, κάτι που αξίζει να μνημονεύεται.

Οι δοκιμασίες τού ανθρώπου, η ανθρώπινη αντοχή, η κυριαρχία τού καλού απέναντι στο κακό, η άριστη περιγραφή τών ηθών τής ελληνικής υπαίθρου, η ανάταση του έρωτα, αποτελούν βασικά δομικά στοιχείων των μυθιστορημάτων του, τα οποία – ομολογώ – είναι γόνιμο ταξίδι για έναν αναγνώστη, που αναζητά την τιμιότητα στην λογοτεχνία και το αληθινό πρόσωπο της κοινωνίας που αυτή αναπαράγει.

Το «Σε βαθιά νερά» έχει δυο βάσεις. Η μια έχει σχέση με την μετανάστευση που γνώρισε η χώρα μας τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Η πλούσια Αυστραλία ήταν ένας από τους προορισμούς. Χιλιάδες Έλληνες αναζητούσαν εκεί μια ζωή πιο άνετη, θρέφοντας το όνειρό τους τόσο με την ελπίδα, όσο και με την άγνοια. Οι περισσότεροι απ’ αυτούς δεν είχαν μπει καν σε καράβι. Κανείς δεν γνώριζε την γλώσσα. Ήξεραν, όμως, πως πρέπει να σφίξουν τα δόντια και να επιβιώσουν, έχοντας ακόμα ένα όνειρο, κρυμμένο βαθιά μέσα τους: Να ξαναγυρίσουν στην πατρίδα.

Η άλλη βάση είναι ένα τεράστιο σκάνδαλο που τάραξε την πολιτική και κοινωνική ζωή τής Αυστραλίας όταν αποκαλύφθηκε. Πολλές νεαρές γυναίκες, μετανάστριες, που πίστευαν ότι είχαν πεθάνει τα παιδιά τους κατά τον τοκετό, αποκαλύφθηκε πως είχαν πέσει θύματα αδίστακτων γιατρών, οι οποίοι πωλούσαν αυτά τα παιδιά σε άτεκνους. Υπολογίστηκε πως από το 1951 ως το 1975, ο αριθμός τών παιδιών αυτών έφτασε στις 225.000! Στις 21/3/2013 ο πρωθυπουργός Τέντ Μπέιλιου ζήτησε επίσημα, ως κράτος, συγγνώμην από τα θύματα, ενώ, όπως σημειώνει ο συγγραφέας, η γερουσιαστής Κλερ Μουρ είχε πει: «Τώρα μπορούμε να μιλήσουμε για μια φρικιαστική περίοδο της ιστορίας μας, που κράτησε πάνω από τρεις δεκαετίες, και να μην προσποιούμαστε πλέον ότι δε συνέβη».

Πάνω σε αυτές τις δυο πραγματικότητες, ο Γιώργος Πολυράκης, χτίζει το μυθιστόρημά του. Και το χτίζει καλά.

Η Μαρίνα – κύριος άξονας τού έργου – είναι ένα νέο κορίτσι που ξενιτεύεται από ένα χωριό τών Σφακίων τής Κρήτης, μετά από πρόσκληση του μεγαλύτερου αδελφού της, εγκατεστημένου στην Αυστραλία από δεκαετίας, για την οποία δεν ξέρει καν πού βρίσκεται.

Τα γράμματα που γνωρίζει είναι ελάχιστα. Οι γονείς της την σταμάτησαν από το δημοτικό σχολείο «…όταν τελείωσε την τετάρτη τάξη. Στεναχωρήθηκε κι έκλαψε, επειδή αγαπούσε με πάθος τα γράμματα, αλλά η μάνα της της το ξέκοψε χωρίς πολλές κουβέντες: ‘‘Σου φτάνουν τα γράμματα που έμαθες. Εδά θα αρχίσεις να μαθαίνεις τις δουλειές που έχει το σπίτι. Άμα παντρευτείς, ο άντρας σου δεν θα νοιάζεται για τα γράμματα που κατέχεις, αλλά αν είσαι καλή νοικοκυρά, αν κατέχεις να μαγειρεύεις, να υφαίνεις και να αναθρέφεις τα κοπέλια που θα κάνεις…’’».

Από την αρχή τού ταξιδιού της θα γνωρίσει την βία και την απανθρωπιά τής κοινωνίας στην οποία ξανοίγεται. Θα γνωρίσει την απάτη, την εκμετάλλευση, τον εξευτελισμό.

Παρά ταύτα στέκεται στα πόδια της. Όμως, η ζωή συνεχίζει να μην της χαμογελά.

Ο αδελφός της, αντί για προστάτης, αποδεικνύεται δυνάστης, κάτι που δεν θα το ανεχθεί για πολύ. Αλλά, όταν αποφασίζει να πάρει την ζωή στα χέρια της, νέα δεινά απλώνονται μπροστά της. Αποκορύφωση των δεινών είναι ένα μωρό, καρπός της εγκυμοσύνης της από τον βιασμό της στο καράβι, που, όμως, όπως την πληροφορούν γεννιέται νεκρό.

Οι περιπέτειες της Μαρίνας θα συνεχιστούν. Ένας αποτυχημένος γάμος, που της αφήνει χαοτικές πληγές από τις βιαιότητες και την ζωώδη συμπεριφορά τού συζύγου. Όμως η Μαρίνα αντέχει. Το θάρρος και το κουράγιο της ανεξάντλητο. Και ξαναπαίρνει την ζωή στα χέρια της. Μοναδικά της εφόδια η υπομονή και η θέληση, αλλά κι ένα… διαζύγιο πικρό.

Το πείσμα της την δικαιώνει κάποια στιγμή. Τριάντα χρόνια μετά όλα είναι μια κακή ανάμνηση, που δεν πρόκειται να επηρεάσει τα χρόνια που της μένουν δίπλα σ’ έναν νέο, στοργικό σύζυγο και τρία αγόρια…

Όμως…

Δεν πάνε πολλά χρόνια που η μακρινή μας Αυστραλία δονείται από ένα τεράστιο σκάνδαλο. Τις εποχές τής μεγάλης μετανάστευσης, πολλές νέες γυναίκες έπεφταν είτε θύματα βιασμού, είτε θύματα παραπλάνησης. Κάποιες απ’ αυτές έμεναν έγκυες. Πολλά από τα παιδιά που γεννήθηκαν απ’ αυτές τις ανύπαντρες μητέρες, αρπάχτηκαν στην κυριολεξία από μαιευτήρες και μαίες και πουλήθηκαν σε άτεκνα ζευγάρια ευκατάστατων Αυστραλών.

Όταν η υπόθεση αποκαλύφθηκε, η Μαρίνα βρέθηκε απέναντι στην αλήθεια. Ο Γιώργος Πολυράκης, έντεχνα και ιδιαίτερα ανθρώπινα, πλέκει το σενάριο της υπόθεσης, αποδεικνύοντας ότι το καλό έχει την δυνατότητα να πρυτανεύει, κλείνοντας τις όποιες πληγές τού παρελθόντος.

Αυτό και μόνο συγκινεί στο βιβλίο του…