Γράφει ο Θεόφιλος Γιαννόπουλος

Ατμοσφαιρικό, γεμάτο από γεγονότα με αμφίσημες ερμηνείες και με μια αφηγηματική ροή που μας κρατά συνεχώς σε εγρήγορση!

Αυτά είναι τα κύρια στοιχεία που μου εντυπώθηκαν κατά την πρώτη ανάγνωση της γοτθικής νουβέλας του Henry James με τίτλο « Το στρίψιμο της βίδας»των εκδόσεων Ψυχογιός. Ένα έργο που έχει καταχωρηθεί πια στη κοινή μνήμη ως κλασικό του είδους του και στο οποίο πιστεύω πως όλοι αργά ή γρήγορα καταφεύγουμε για να ταξιδέψουμε στις σελίδες του, μεταφερόμενοι έτσι σε μια εποχή αποτελούμενη από αριστοκρατικές επαύλεις, κουβερνάντες και υπηρετικό προσωπικό.

Όλα τους ξεκινούν με τον αφηγητή να μας συστήνει σε μια φιλική παρέα, όπου όντας μαζεμένοι στο τζάκι, μοιράζεται ο καθένας τους κι από μια τρομακτική ιστορία. Μέχρι που έρχεται η σειρά του Ντάγκλας, ο οποίος πρόκειται να τους εμπιστευτεί ένα ιδιαίτερο συμβάν το οποία φυλά καταγεγραμμένο σε μερικά χαρτιά στο συρτάρι του γραφείου του. Κι όπως τους πληροφορεί: «Έχει γραφτεί με παλιό ξεθωριασμένο μελάνι και με τον πιο εξαίσιο γραφικό χαρακτήρα (…) Μιας γυναίκας. Νεκρής εδώ και είκοσι χρόνια. Μου έστειλε τις σελίδες προτού πεθάνει (…) Ήταν πολύ γοητευτική, αλλά με περνούσε δέκα χρόνια. Ήταν κουβερνάντα της αδελφής μου».[1]

Με βάση αυτή την βιωματική ιστορία λοιπόν, όλα περιστρέφονται γύρω απ’ τη μικρότερη κόρη ενός φτωχού ιερέα, η οποία όταν φτάνει στην ηλικία των 20 ετών αποφασίζει να δουλέψει ως παιδαγωγός. Γι’ αυτό το λόγο μεταβαίνει στο Λονδίνο ώστε να συναντήσει έναν πιθανό εργοδότη με τον οποίο ήδη αλληλογραφούσαν ώστε να τη προσλάβει. Πρόκειται για έναν εργένη ο οποίος περιγράφεται ως «ωραίος, αριστοκρατικός, ευχάριστος, ετοιμόλογος, πρόσχαρος και ευγενικός. Στα μάτια της ήταν ένας αναπόφευκτα ένας υπέροχος ιππότης».[2]

Ο ίδιος έμενε σε μια μεγάλη έπαυλη μες στη πόλη, αλλά δεν την προόριζε για να δουλέψει εκεί, μα στο εξοχικό του στο Έσεξ. Κι αυτό, γιατί ήταν κηδεμόνας των δύο παιδιών του αδερφού του, ο οποίος σκοτώθηκε πριν δύο χρόνια μαζί με την γυναίκα του, στην Ινδία.

Έτσι, η ανατροφή των παιδιών ήταν στο εξής δική του ευθύνη. Αποφάσισε λοιπόν πως το σωστότερο για τα ανίψια του, -ένα κορίτσι και ένα αγόρι-,  θα ήταν να μεγαλώσουν στην ύπαιθρο. Γι’ αυτό και τα έστειλε στο εξοχικό του στο Μπλάι. Βεβαίως στην ίδια οικία ζούσε και το απαραίτητο υπηρετικό προσωπικό ώστε να εκπληρώνει κάθε ανάγκη τους.

Επικεφαλής αυτού του νοικοκυριού ήταν η κυρία Γκρόουζ, μα μόλις η πρωταγωνίστριά μας θα αναλάμβανε τη θέση της κουβερνάντας, τότε θα ήταν εκείνη που θα αποφάσιζε για όλα τα θέματα που αφορούσαν την ανατροφή των παιδιών.

Συγκεκριμένα, «τις περιόδους των διακοπών θα είχε επίσης επί την επίβλεψή της το αγόρι, το οποίο είχε μπει εσωτερικό εκείνη τη χρονιά στο σχολείο».[3]

Ωστόσο, για να πάρει η πρωταγωνίστριά μας αυτή την δουλειά, έπρεπε να συναινέσει σε μια βασική προϋπόθεση: Οποιοδήποτε πρόβλημα θα προέκυπτε, θα έπρεπε να το λύσει μόνη της, δίχως να τον ενοχλήσει.

Πήρε φυσικά αμέσως την θέση μιας και συμφώνησε τελικώς σ’ αυτόν τον όρο. Το έπραξε όμως χωρίς να γνωρίζει ότι της ήταν γραφτό να μην ξανασυναντήσει ποτέ στη ζωή της τον γοητευτικό της εργοδότη…

Σύντομα παίρνει τον ρόλο που της ανατέθηκε στην έπαυλη, φροντίζοντας δηλαδή τα δύο παιδιά, την Φλώρα και τον Μάιλς. Κι αν όλα ξεκίνησαν ιδανικά, ωστόσο γρήγορα γίνεται ενήμερη για κάποιες πληροφορίες που αφορούν την μοίρα της προηγούμενης κουβερνάντας, βυθίζοντάς την σε δυσοίωνες σκέψεις.

Η πλοκή ξετυλίγεται κατόπιν με αναπάντεχες αποκαλύψεις, οι οποίες με την γρήγορη εναλλαγή των γεγονότων καταφέρνει να κρατά σε εγρήγορση το ενδιαφέρον του αναγνώστη.

Εδώ θα ήθελα όμως να σημειώσω πως προσωπικά θεωρώ ότι υπάρχουν κάποιες στιγμές που η διήγηση ,-και συγκεκριμένα η αναλυτική απόδοση των σκέψεων της πρωταγωνίστριάς μας, γίνεται πέραν του δέοντος περιγραφική.

Ένα ακόμη σημαντικό στοιχείο που θα ήθελα να τονίσω, είναι πως σε αυτό το βιβλίο υπάρχει μια διαφορά σχετικά με την πρώτη έκδοσή του (το οποίο είχε μεταφραστεί από τον Κοσμά Πολίτη). Αυτή η διαφορά εντοπίζεται στην κατάληξη της ιστορίας, στην σελίδα 200.

Για τους λάτρεις των στοιχείων που συνοδεύουν το εκάστοτε έργο, να αναφέρω επίσης ότι η στην αρχή του βιβλίου υπάρχει ένα σύντομο κείμενο από τον Ηλία Μαγκλίνη που αφορά τη σειρά «ΤΑ ΚΛΑΣΙΚΑ» των εκδόσεων Ψυχογιός. Ακόμη, η εισαγωγή της Ελληνικής έκδοσης είναι από την Τόνια Κοβαλένκο (η οποία είναι και η μεταφράστρια του βιβλίου), ενώ στη σελίδα 203 θα βρείτε ένα περιγραφικό χρονολόγιο του βίου του συγγραφέα Henry James.

Τέλος, στην 209 υπάρχει και το σχετικό επίμετρο του Κολμ Τομπίν με τίτλο «Απόλυτο κακό».

Σας εύχομαι καλή ανάγνωση!

[1] Σελ.16 «Το στρίψιμο της βίδας» του Henry James, Εκδόσεις Ψυχογιός, 2019

[2] Σελ.20 «Το στρίψιμο της βίδας» του Henry James, Εκδόσεις Ψυχογιός, 2019

[3]   Σελ.21 «Το στρίψιμο της βίδας» του Henry James, Εκδόσεις Ψυχογιός, 2019