γράφει ο Πάνος Τουρλής

Ο Ροδόλφος των Αψβούργων ερωτεύεται τη Μαρία Βετσέρα στη λαμπερή Βιέννη των τελών του 19ου αιώνα και η απαγορευμένη τους αγάπη θα τους οδηγήσει σε ριζικές λύσεις. Στο κυνηγετικό περίπτερο του Μάγιερλινγκ θα βρουν τα πτώματά τους και αυτή θα είναι η αρχή του τέλους για τη δυναστεία των Αψβούργων. Πώς γνωρίστηκαν οι δύο νέοι, πώς φούντωσε ο έρωτάς τους, τι εμπόδια υπήρχαν ανάμεσά τους και γιατί υπήρξε τόσο έντονη η μεταγενέστερη φημολογία για δολοφονία;

Η Ελένη Κεκροπούλου, μέσα από την ιστορία της μητέρας της Μαρίας, Ελένης Βετσέρα, καταγράφει με συναρπαστικές λεπτομέρειες τους κοσμικούς κύκλους της σαγηνευτικής Βιέννης, τα σκάνδαλα, τους έρωτες, τις προδοσίες, τις προσδοκίες, τα προξενιά και την τρυφηλή καθημερινότητα αστών, πολιτικών, διπλωματών, εμπόρων που απαρτίζουν μια κλειστή κάστα. Το μυθιστόρημα είναι μια άτυπη συνέχεια του βιβλίου «Το Σταυροδρόμι των Ρωμιών της Πόλης», μιας και παρακολουθούμε τις περιπέτειες της μεγαλύτερης κόρης από την πρώτη σύζυγο του Θεόδωρου Μπαλτατζή που ήδη γνωρίσαμε. Η Ελένη, μετέπειτα σύζυγος Βετσέρα, είναι μια πολύφερνη νύφη με τέσσερα αδέλφια-δανδήδες που κάνουν θραύση στον γυναικείο πληθυσμό, μια ξένη που ήρθε από την Κωνσταντινούπολη για να ζήσει μια τραγωδία. Μαθαίνουμε για τον βίο και την πολιτεία μιας γυναίκας που έχει κληρονομικό πλούτο από πάππου προς πάππο, έχει ένα ιστορικό όνομα που προέρχεται από τον βυζαντινό πολιτισμό και τα βάθη των αιώνων, έχει στόχο να πετύχει την κορυφή του εκλεκτού κόσμου της Βιέννης και της Ευρώπης κι ας τη θεωρούν μια παρείσακτη «ραστακουέρ»! Δέχεται λοιπόν στωικά να παντρευτεί τον συνδιαχειριστή της πατρικής περιουσίας και πρέσβη της Αυστρίας στην Κωνσταντινούπολη Άλμπιν Βετσέρα και κηδεμόνα των παιδιών του Μπαλτατζή, σύμφωνα με τις επιθυμίες του τελευταίου κι έτσι ανοίγουν νέες πόρτες πλούτου και χλιδής. Η οικογένειά τους αυξάνεται, ο Βετσέρα ανεβαίνει τα σκαλιά της ανώτερης κοινωνικής τάξης, κάποια στιγμή όμως επέρχεται η κούραση και η πλήξη ανάμεσα στο ζευγάρι. Τι απέγιναν τα παιδιά και τα αδέλφια της Ελένης; Πώς μεγάλωσαν, ποιους παντρεύτηκαν, πού διέπρεψαν;

Το μυθιστόρημα αποτελεί ένα χρονικό των σημαντικότερων ανθρώπων της κεντρικής Ευρώπης, με πολλά πρόσωπα και ονόματα, η συγγραφέας όμως καταφέρνει να κρατήσει το ενδιαφέρον αμείωτο με μικρά κεφάλαια και καταγράφοντας τις εξελίξεις μέσα από σύντομα περιστατικά και όχι με κουραστικές λεπτομέρειες ή αυστηρή αλληλουχία γεγονότων. Πλούτος και ευμάρεια, προξενιά και γάμοι, αγάπη και μίσος, ζήλια και ευτυχία εναλλάσσονται με γοργούς ρυθμούς αντικατοπτρίζοντας με προσοχή και εμβριθή μελέτη την αριστοκρατία της εποχής και του τόπου. Δεν κουράζουν τα πολλά ονόματα, δε χανόμαστε στη ροή της αφήγησης με τόσους απογόνους και επιγόνους, αφού ο καθένας τους ακολουθεί τον δικό του δρόμο και τους γνωρίζουμε με σύντομες αναφορές, οπότε η ανάγνωση κυλάει σα νεράκι. Η χαρά πάει μαζί με τη λύπη, οι θάνατοι βαραίνουν το κλίμα, σύντομα όμως μια γιορτή, ένα δείπνο, μια ιπποδρομία ξαναφέρνουν χαρά και λαμπρότητα, ακριβώς όπως γίνεται και με τη ζωή, η οποία προχωράει ανενδοίαστη παρακάτω.

Η αυτοκράτειρα Σίσσυ και ο Φραγκίσκος Ιωσήφ Α΄, ο εθνικός ευεργέτης Σίμων Σίνας που πέθανε ξαφνικά στα 66 του χρόνια, η φωτιά στο το 1881 με τους 384 νεκρούς, μα κυρίως τα γεγονότα που θα οδηγήσουν στη γνωριμία της Μαρίας Βετσέρα, κόρης της Ελένης, με τον παντρεμένο Ροδόλφο των Αψβούργων, και στη συνέχεια στον θάνατό τους στο κυνηγετικό περίπτερο του Μάγερλινγκ το 1889 είναι γεγονότα που κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον. Η συγγραφέας κατάφερε να δημιουργήσει ολοκληρωμένη την προσωπικότητα της Ελένης Βετσέρα, την έδειξε υποταγμένη κόρη, ουδέτερη και κουρασμένη σύζυγο, αυστηρή μητέρα, άψογη οικοδέσποινα. Κι όσο πλησιάζουμε προς το τραγικό τέλος που θα καταστρέψει τη ζωή της για πάντα, τόσο μεγαλώνει η αγωνία για τις εξελίξεις που θα ενισχύσουν την απόφαση των δύο νέων και η συμπάθεια προς το πρόσωπο της Ελένης. Με μεγάλη προσοχή καταγράφονται οι αρχικές φήμες για τη σχέση τους που σύντομα θα πάρουν φωτιά, ο φόβος της Ελένης Βετσέρα για το σκάνδαλο που θα ξεσπάσει με αντίστοιχο κόστος στην υψηλή τους θέση, οι λόγοι που επέβαλε την ιδέα της αυτοκτονίας ο Ροδόλφος στη Μαρία, οι για καιρό χαμένες επιστολές τους, οι κατηγορίες που κηλίδωναν το όνομα της Μαρίας γύρω από την τραγική αλήθεια του θανάτου τους και πολλά άλλα.

Το μυθιστόρημα ξεκινάει τη δεκαετία του 1920, όπου ο Άρτουρ Σνίτσλερ παρατηρεί τακτικά μια πένθιμη ποδηλάτισσα να περνάει από το παράθυρό του και να σταματάει πάντα μπροστά στο σημείο όπου δέσποζε κάποτε η καγκελόπορτα των κήπων του Παλαί Βετσέρα πριν συνεχίσει για τους κήπους του Πράτερ. Έτσι μαθαίνουμε τι απέγινε η Ελένη μετά από όλα αυτά τα γεγονότα και ταυτόχρονα το ενδιαφέρον κεντρίζει ο αντισημιτισμός που διογκώνεται τον τελευταίο καιρό, με το ανθρωποκυνηγητό κατά των Εβραίων να κορυφώνεται, θυμίζοντας στην Ελένη το αντίστοιχο των Τούρκων κατά των Ρωμιών. Είμαστε πλέον σε μια εποχή όπου έχουν καταρρεύσει τρεις αυτοκρατορίες (οθωμανική, ρωσική, αυστροουγρική) και ο κόσμος δεν ξέρει πλέον πού βαδίζει! Έτσι ξεδιπλώνονται παράλληλα από τη μια τα βασικά γεγονότα που αποτυπώνουν την τρυφηλή ζωή της Βετσέρα και τα σκληρά γεγονότα που οδήγησαν στον θάνατο της κόρης της, Μαρίας και από την άλλη οι αλλαγές στη μεταγενέστερη αυστριακή κοινωνία και στην ψυχολογία των ηρώων. «Η ποδηλάτισσα του Πράτερ» είναι ένα δυνατό κείμενο που μυρίζει λεβάντα και αγιόκλημα αλλά με λίγη προσοχή μπορεί να μυρίσει κανείς το καμένο στις άκρες των σελίδων του.