Σοφία Δημοπούλου

Εν μέσω του θέρους, είχαμε τη χαρά να βρεθούμε διαδικτυακά με την κυρία Σοφία Δημοπούλου και να συνομιλήσουμε τόσο για το τελευταίο της βιβλίο “Η ζωή απέναντι” από τις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ, όσο και για τη λογοτεχνία στην Ελλάδα του σήμερα.

–

Σας καλωσορίζουμε στον διαδικτυακό τόπο τοβιβλίο.net.

Η ζωή απέναντι είναι ένα βιβλίο που γράφτηκε με φόντο τη δύσκολη περίοδο της χούντας. Γιατί τότε; Μιλήστε μας για το βιβλίο σας.

Η περίοδος της δικτατορίας είναι ένα κομμάτι της νεότερης ελληνικής Ιστορίας που δεν έχει αξιοποιηθεί αρκετά στη λογοτεχνία, σε αντίθεση με άλλες παλαιότερες περιόδους. Ήθελα λοιπόν να γράψω μια ιστορία για εκείνη την εποχή ενσωματώνοντας και τις δικές μου, παιδικές αναμνήσεις. Επιπλέον, κάποια από τα γεγονότα του βιβλίου είναι πραγματικά και συνέβησαν τότε. Ήθελα λοιπόν να τα διηγηθώ στο φυσικό τους χρονικό πλαίσιο, γιατί αλλιώς, θα έχαναν το ειδικό τους βάρος.

Δεν θα ήταν υπερβολή αν ισχυριστεί κανείς πως ο συγγραφέας κληροδοτεί στα βιβλία που γράφει τις σκέψεις αλλά κυρίως τα βιώματά του. Ποια είναι τα δικά σας βιώματα, τα οποία αν ψάξει κανείς το τελευταίο σας βιβλίο θα συναντήσει, και ποιες είναι οι σκέψεις σας πίσω από τις δυσκολίες –κυρίως– που συνάντησαν οι ήρωές σας στο μυθιστόρημα που γράψατε;

Η Δάφνη, η μικρή ηρωίδα του βιβλίου έχει πάνω κάτω τη δική μου ηλικία και τη δική μου ψυχοσύνθεση. Με άλλα λόγια, είναι η δική μου φωνή μέσα στο μυθιστόρημα, γι’ αυτό και χρησιμοποιώ πρώτο πρόσωπο όταν φωτίζεται το πρόσωπό της μέσα στην ιστορία. Δεν λέω πως αυτά που έζησε εκείνη είναι όλα δικά μου βιώματα, κάποια όμως περιστατικά είναι κομμάτια και από τη δική μου ζωή. Θυμάμαι κι εγώ τον επιθεωρητή στο σχολείο, τον φόβο μην πούμε κάτι δυνατά και ακουστούμε, την καχυποψία για τους γύρω μας. Όλα αυτά ήθελα με κάποιο τρόπο να αποτυπωθούν στο βιβλίο. Οι ήρωες του βιβλίου είναι βγαλμένοι από την καθημερινότητα εκείνης της εποχής. Αγωνίζονται στο περιθώριο της Ιστορίας, άλλοι για να επιβιώσουν αθόρυβα και χωρίς μπελάδες και άλλοι συμμετέχοντας με τον τρόπο τους και παρεμβαίνοντας καθένας από τη σκοπιά του. Και όλοι συναντούν δυσκολίες, γιατί φοβούνται να εμπιστευτούν ο ένας τον άλλο και να ομολογήσουν τα «θέλω» τους.

Εκτός από την έμπνευση, απαιτείται και μεγάλη έρευνα για να γραφτεί ένα βιβλίο όπως το «Η ζωή απέναντι». Πέρα όμως από αυτό, γενικά μιλώντας, ο κάθε συγγραφέας έχει κάποια κίνητρα για να γράψει. Ποια είναι τα δικά σας για την περίπτωση του εν λόγω βιβλίου;

Το δικό μου κίνητρο γι’ αυτό το βιβλίο είναι η μνήμη. Με τραβάει από το μανίκι για να μην ξεχαστώ, για να μην ξεχάσω πράγματα που έζησα, που ζήσαμε, και που πρέπει να μάθουν οι νεότεροι. Δεν με ενδιέφερε να διδάξω κάτι, ήθελα μόνο να πω μια ανθρώπινη ιστορία για εκείνη την εποχή που την έχουμε, αισθάνομαι, λιγάκι παραγκωνίσει, λες και επιθυμούμε διακαώς να την ξεχάσουμε. Με ενδιέφερε λιγάκι να μελετήσω και τις ανθρώπινες συμπεριφορές όταν υπάρχει μια ιδιαίτερη πολιτικοκοινωνική συγκυρία, όπως εκείνη της επτάχρονης δικτατορίας.

–

Η ΖΩΗ ΑΠΕΝΑΝΤΙ

μυθιστόρημα

Δείτε το βιβλίο στον εκδοτικό οίκο

Διαβάστε την κριτική παρουσίαση

Σειρά: Ελληνική πεζογραφία

 (ISBN: 978-618-03-0492-3, σελ.: 432, τιμή: 17,70€)

Χρόνος έκδοσης: Μάιος 2016

Στη δύσκολη και σκοτεινή περίοδο της χούντας, σε μια λαϊκή γειτονιά της Αθήνας, μεγαλώνει η Δάφνη, μοναχοκόρη ενός συντηρητικού δάσκαλου. Όταν στο υπόγειο διαμέρισμα του σπιτιού της έρχεται μια άλλη οικογένεια, όλα αλλάζουν, όλα όσα θεωρούσε σταθερά στη ζωή της μεταβάλλονται: οι οικογενειακές σχέσεις, οι ιδέες, τα συναισθήματα, τα πρότυπα, το παρόν και το μέλλον.

Μέσα σε μια ατμόσφαιρα καχυποψίας και φόβου, οι πρωταγωνιστές της ιστορίας αγωνίζονται, ερωτεύονται, ενηλικιώνονται, ωριμάζουν, ενώ απ’ το απέναντι σπίτι η γειτόνισσα η Ζωή παρακολουθεί τα πρόσωπα, υφαίνει έναν υπόγειο ιστό και επεμβαίνει ως καταλύτης στην εξέλιξη της ιστορίας.

Έτσι κι αλλιώς η ζωή έχει πάντα την τελευταία λέξη.

Αθήνα, 2014. Ένα τρακάρισμα θα γίνει η αφορμή να ξαναβρεθούν δυο γυναίκες, η Δάφνη και η Άννα. Κάποτε, σε μια θύελλα γεγονότων, οι ζωές τους είχαν διασταυρωθεί. Η συνάντησή τους θα ξεδιαλύνει γεγονότα που έμειναν για χρόνια ασαφή: οικογενειακά μυστικά έρχονται λίγο λίγο στην επιφάνεια, πολιτικά απόρρητα αποκαλύπτονται, οι αθώοι και οι ένοχοι του παρελθόντος αλλάζουν ρόλους.

–

Η Ζωή απέναντι, με το μάτι άγρυπνο να παρακολουθεί πίσω από τις κουρτίνες, αντιπροσώπευε τους μύχιους φόβους των απλών ανθρώπων της εποχής. Αν κάνουμε ένα γρήγορο άλμα στον χρόνο κι έρθουμε στο σήμερα, η Ζωή απέναντι ποια είναι και τι αντιπροσωπεύει;

Σήμερα μπορεί να μην υπάρχει μια κυρία Ζωή από απέναντι, υπάρχει όμως η καθοδηγούμενη τεχνολογία, το μάτι και το αυτί που είναι διαρκώς καρφωμένα πάνω μας. Οι κάμερες που πια υπάρχουν παντού δεν είναι ένα είδος καχύποπτου γείτονα; Η μόνη διαφορά είναι πως δεν αντιλαμβανόμαστε πως είμαστε με κάποιο τρόπο σε διαρκή επιτήρηση. Αυτό είναι η πρόοδος της Δημοκρατίας.

Θα ήταν παράτολμο αν σας ρωτούσα ποιο από τα βιβλία σας είναι το αγαπημένο σας; Είναι βέβαιο πως όλες οι πνευματικές δημιουργίες έχουν την ίδια θέση στην καρδιά του δημιουργού τους. Όμως, υπάρχει κάτι που ξεχωρίζει στο πρώτο βιβλίο του κάθε συγγραφέα, το αίσθημα εκείνο της πρώτης φοράς. Αυτό το αίσθημα χάνεται ή η συγκίνηση παραμένει αναλλοίωτη σε κάθε νέα δημιουργία; 

Όλα τα βιβλία κουβαλούν ένα κομμάτι από την ψυχή του συγγραφέα τους. Είναι πραγματικός τοκετός το γράψιμο ενός βιβλίου, είτε είναι η πρώτη είτε η τέταρτη φορά. Γι’ αυτό και είναι, για μένα τουλάχιστον, μια επώδυνη διαδικασία. Η γοητεία της πρώτης φοράς έγκειται στο ότι έχεις ανακαλύψει πως μπορείς να το κάνεις· να πεις γραπτά μια ιστορία. Αλλά κατά τα άλλα, τα συναισθήματα είναι τα ίδια και η έξαψη αναλλοίωτη. Αλλιώς γιατί να συνεχίζει να γράφει κανείς; Γράφω γιατί κάθε φορά είναι μια καινούργια πτήση στο κενό. Η αδρεναλίνη ανεβαίνει και νιώθω πως ζω άλλη μια ζωή από την αρχή.

Η Ελλάδα βιώνει μια δύσκολη, οικονομική κυρίως, συγκυρία. Επηρεάζουν οι σύγχρονες συνθήκες τη λογοτεχνική παραγωγή; Μήπως έχει ισχύ και το αντίστροφο, δηλαδή μπορεί η λογοτεχνία να επηρεάσει ενδεχομένως την καθημερινότητα και τη ζωή των απλών ανθρώπων; Έχει τη δύναμη να φέρει αλλαγές στην κοινωνία;

Πιστεύω πως η οικονομική συγκυρία που ζούμε έχει μεγάλο αντίκτυπο και στη λογοτεχνική παραγωγή, όχι μόνο από την πλευρά των εκδοτών, αλλά και από αυτή των συγγραφέων. Οι εκδότες επικεντρώνουν το ενδιαφέρον τους κυρίως σε βιβλία που θα μπορέσουν να πουληθούν πιο εύκολα. Δυστυχώς και το βιβλίο είναι εμπορικό προϊόν και ακολουθεί τους νόμους της αγοράς. Αλλά και οι συγγραφείς, ως μέλη μιας πάσχουσας κοινωνίας, έχουν μειωμένες αντοχές αφού πρέπει και να παλέψουν για τον βιοπορισμό τους. Τα πράγματα αναγκαστικά λοιπόν επιβραδύνονται.

Είναι σχεδόν βέβαιο πως η έντυπη έκδοση των λογοτεχνικών βιβλίων δεν θα σταματήσει ποτέ να υπάρχει κι αυτό γιατί το χαρτί κρύβει μέσα του τη μαγεία όλων των αισθήσεων αλλά και της αντίληψης του υπαρκτού και της μονιμότητας. Αν σας πρότεινε κάποιος το επόμενο βιβλίο σας να κυκλοφορήσει αποκλειστικά σε ηλεκτρονική μορφή, τι θα του απαντούσατε;

Δεν θα το ήθελα. Δεν είμαι ενάντια στα σύγχρονα μέσα ανάγνωσης, αλλά τα θεωρώ αναγκαίο κακό. Είμαι κι εγώ αναγνώστης της παλιάς κοπής που αρέσκεται να χώνει το πρόσωπό του στις σελίδες του βιβλίου. Νομίζω πως αγγίζοντας και χαϊδεύοντας τη σελίδα, ακουμπώ και τους ήρωες, νιώθω ό,τι νιώθουν, μυρίζομαι ό,τι μυρίζουν. Όσους ηλεκτρονικούς σελιδοδείκτες κι αν μάθουμε να χρησιμοποιούμε σωστά, κανείς δεν μπορεί να αντικαταστήσει το τσάκισμα στην πάνω γωνία της σελίδας.

Μιλήστε μας για την εμπειρία που έχετε αποκομίσει από τη συνεργασία σας με τον εκδοτικό σας οίκο. Τι είναι εκείνο που σας εμπνέει και σας κάνει να έχετε εμπιστοσύνη στις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ;

Το ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ μου έκανε τη μεγάλη τιμή να με καλέσει κοντά του κι εγώ αισθάνομαι πως βρήκα ένα φιλόξενο σπίτι. Όχι μόνο γιατί είναι ένας μεγάλος εκδοτικός οίκος, ανοικτός στις νέες ιδέες, αλλά και γιατί οι άνθρωποι που βρίσκονται πίσω από τον τίτλο, ο εκδότης, οι επιμελητές, οι εργαζόμενοι, όλοι είναι άνθρωποι ζεστοί, με επιθυμία και απίστευτη προθυμία να στηρίξουν τον συγγραφέα και το έργο του.

–

H Σοφία Δημοπούλου γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα, η καταγωγή της όμως είναι από τα Λουσικά, ένα χωριό λίγα χιλιόμετρα έξω από την Πάτρα. Σπούδασε στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, στη Σχολή Πολιτικών Μηχανικών και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στον περιβαλλοντικό σχεδιασμό. Εργάστηκε ως μηχανικός στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα. Έχει γράψει τα μυθιστορήματα: Lapis lazuli, η πέτρα που λείπει (2012) και Άλμα θα πει ψυχή (2013).