Θεοφάνης Θεοφάνους

Με τροχιά προς τον ήλιο.

Δύο χέρια πλέκουν την αγάπη

_

γράφει ο Σίμος Ανδρονίδης

–

Από τις εκδόσεις ‘Αλάτι’ (που λειτουργούν και ως εργαστήριο συγγραφής), κυκλοφόρησε το 2022, η ποιητική συλλογή του Κυπριακής καταγωγής Θεοφάνη Θεοφάνους, που εν προκειμένω φέρει τον τίτλο ‘Με τροχιά προς τον ήλιο. Δυο χέρια πλέκουν την αγάπη’.

Η συγκεκριμένη ποιητική συλλογή εμπίπτει στην κατηγορία της εφηβικής ποίησης, κάτι που μπορεί να ειπωθεί και για την ποιητική συλλογή του ιδίου με τίτλο ‘Μ’ ένα βλέμμα κι ένα φιλί!’. Σε αυτό το πλαίσιο, μπορούμε να αναφέρουμε πως η ειδοποιός διαφορά μεταξύ των δύο ποιητικών συλλογών έγκειται στο ό,τι ενώ η συλλογή ‘Μ’ ένα βλέμμα κι ένα φιλί’! έχει κατά βάση ένα ερωτικό (και όχι σεξουαλικό) περιεχόμενο, η δε συλλογή ‘Με τροχιά προς τον ήλιο. Δυο χέρια πλέκουν την αγάπη’ δεν φέρει μόνο ένα ερωτικό περιεχόμενο.

Αν και η θεματική δεν είναι ευρεία,[1] ο ποιητής Θεοφάνης Θεοφάνους ξεφεύγει όσο χρειάζεται από μία καθαυτό ερωτική οπτική, εμπλουτίζοντας την ποιητική του συλλογή με ευδιάκριτες αναφορές στην ίδια την ποίηση και στις λειτουργίες της. Ή αλλιώς, στον αντίκτυπο που μπορεί να έχει.

Το εναρκτήριο ποίημα της ‘Τροχιάς προς τον ήλιο,’ καθίσταται απολύτως χαρακτηριστικό των προθέσεων του ποιητή: «Μια προφητεία υπόσχεται πως όποιος διαβάσει τούτο το βιβλίο στο τέλος ερωτεύεται… το ποίημα!».[2]

Υπό αυτό το πρίσμα, εν είδει υποθέσεως εργασίας, θα υποστηρίξουμε πως ο ποιητής προβαίνει σε μία ερωτική εξομολόγηση προς την ίδια την ποίηση, σε ένα πολύ λεπτό σημείο όπου αν υπόσχεται κάτι προς τον ενδιαφερόμενο αναγνώστη, αυτό είναι πως στο τέλος της συλλογής θα έχει καταστεί αναγνώστης ποίησης.

Στην ‘Αναλαμπή,’ δεν τίθεται στο προσκήνιο καμία «αντικειμενική περιγραφή της πραγματικότητας»,[3] κατά την προσέγγιση του Γούτσου.

Αντιθέτως, αυτό που υπάρχει είναι η πίστη (ακόμη και η πίστη θεολογικού τύπου), και η ‘σιγουριά’ πως εάν το τολμήσει ο αναγνώστης, στο τέλος θα είναι πολλαπλά ωφελημένος, έχοντας ‘διδαχθεί’ (παιδαγωγική λειτουργία του ποιήματος και της ποίησης) το πως να επικοινωνεί διαφορετικά με τον Άλλο. Θα μπορούσαμε να αποκωδικοποιήσουμε την ‘Αναλαμπή’[4] στρεφόμενοι στην θεώρηση της Rosenblatt, η οποία έχει κάνει χρήση της έννοιας της «θυμικής πλάνης» (affective fallacy), προκειμένου να αποδείξει το πως και σε ποιον βαθμό η ποίηση μπορεί να επηρεάσει τους αναγνώστες. Σύμφωνα με την Ντάκα Τσαμπίκα, «η θυμική πλάνη στηρίζεται στη σύγχυση που επικρατεί για το τι είναι τελικά η ποίηση και ποια τα ψυχολογικά αποτελέσματα της στο αναγνωστικό κοινό».[5]

Για τον Θεοφάνη Θεοφάνους, δεν υπάρχει καμία ‘θυμική πλάνη’ και σύγχυση, εφόσον ο ίδιος έχει βαθιά επίγνωση πως η ανάγνωση της συλλογής του αρκεί για να αποκτήσει ο αναγνώστης την ικανότητα να εκφράζει τις επιθυμίες του δια της ποίησης, να προστρέχει σε αυτήν σε δύσκολες στιγμές, να αναζητεί τις απαντήσεις εκείνες που δεν μπορούν να του προσφέρουν βιβλία λογοτεχνικά και επιστημονικά, να ξεκαθαρίσει τα συναισθήματα του.

Με άλλα λόγια, να ‘ερωτευθεί’ το ποίημα και την ποίηση, ακόμη και αν είναι μεγάλος σε ηλικία. Με έναν τρόπο ιδιαίτερο, ο ποιητής μας λέει, και όχι ηθικολογικά, πως ‘ποτέ δεν είναι αργά για το οτιδήποτε’.

Στο ποίημα ‘Παράκληση’ δεν υπάρχει αυτή η «γλυκιά αμηχανία»[6] προ της συνάντησης, για να δανειστούμε την ορολογία ενός ανώνυμου αρθρογράφου της εφημερίδας ‘Η Καθημερινή.’ Αντιθέτως, αυτό που υπάρχει είναι ένας ελαφρύς εκνευρισμός για μία συνάντηση που όλο αναβάλλεται, για μία ‘ένωση’ που δεν λαμβάνει χώρα, για έναν έρωτα που φαντάζει ανεκπλήρωτος.

Η παράκληση προς την αγαπημένη, διαφαίνεται εναργώς στις τελευταίες στροφές του ποιήματος (‘μη μ’ αφήνεις’). Εμείς όμως, θα το παραθέσουμε ολόκληρο προς διευκόλυνση του αναγνώστη.

«Ο χρόνος εξαντλεί την υπομονή μου. Αν δεν στείλεις μήνυμα ένα πεφταστέρι θα ‘χει χαθεί αδίκως, ένα δέντρο θα ‘χει δυο γράμματα χαραγμένα από μένα που δεν θα λένε πια την αλήθεια. Οι έρωτες δεν θα έχουν φάει τα χρόνια μου κι εγώ τα θέλω φαγωμένα για να γευτώ την ψίχα αλατιού στην αλμύρα του ιδρώτα σου. Μη μ’ αφήνεις, μη μ’ αφήνεις τώρα, το φως σβήνει, οι άνθρωποι ξεχύνονται στα σοκάκια της πόλης, ουρές περιμένουν τα πλήθη για να μπούνε στα κλαμπ, όλα λάμπουν, το σώμα πάλλεται, μη μ’ αφήνεις, άγγελέ μου, μη μ’ αφήνεις τώρα που θέλω έναν ώμο να γείρω και να ονειρευτώ».[7]

Με γλωσσικούς πάντα όρους, η παράκληση (που δεν είναι παράκληση μητέρας προς γιο), ‘μη μ’ αφήνεις’, θα μπορούσε να συμπληρωθεί από το επεξηγηματικό ‘γιατί αλλιώς θα χαθώ.’ Ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζει τον έρωτα και τις σχέσεις ο Κυπριακής καταγωγής ποιητής, δεν συμβαδίζει απαραίτητα «με τα απελευθερωμένα ερωτικά ήθη» των νεότερων γενεών, για να παραφράσουμε ελαφριά τον Ευριπίδη Γαραντούδη.

Ανοίγοντας μία μικρή παρένθεση θα επισημάνουμε πως η σύγχρονη queer ποίηση, ελληνική και ξένη, δεν μπορεί εύκολα να ταξινομηθεί και να κατηγοριοποιηθεί, εντασσόμενη είτε στην ερωτική ποίηση είτε στην κατηγορία της πολιτικής ποίησης.

Αφήνοντας την αταξινόμητη, μπορούμε να εντοπίσουμε με μεγαλύτερη ακρίβεια τις γλωσσικές στρατηγικές που υιοθετούν οι queer ποιητές (‘το, τα’ αντί του ‘ο, η’), ο τρόπος που προβάλλουν την ερωτική τους ταυτότητα, την δυσκολία της αποδοχής, το πως προσεγγίζουν έννοιες όπως ‘οικογένεια,’ ‘κοινωνία,’ ‘ετεροφυλοφιλία.’[8] Ο Θεοφάνης Θεοφάνους δεν μας δίνει έναν ορισμό του έρωτα. Μπορεί όμως και μας δίνει έναν σαφή ορισμό της ποίησης: «Ποίηση είναι Ένα πορτοκάλι που κατρακύλησε σαν χριστουγεννιάτικο στολίδι με λαμπερό χρώμα και γαργάλησε την παλάμη μου καθώς σ’ το ‘φερνα για ν’ ακούσεις τον ήχο του να ξεφλουδίζεται, να εισπνεύσεις βαθιά τη μυρωδιά του, να γευτείς τις ρίζες του δέντρου που το μεγάλωσε μ’ εμένα στο πλάι του».[9]

_____

[1] Η Τζίνα Καλογήρου και η Λίνα Ιορδανάκη, επισημαίνουν, σε μία ενδιαφέρουσα ανάλυση τους για το λεγόμενο ‘εικονοβιβλίο’ ή αλλιώς, για το βιβλίο που περιλαμβάνει πλήθος εικόνων, πως «σε ένα εικονοβιβλίο για παιδιά, οι εικόνες συμβάλλουν στην αναγνωστική μέθεξη, εμπλουτίζουν τη διαδικασία ανάγνωσης σπάζοντας τη μονοτονία του λεκτικού κειμένου και ασκούν έντονη έλξη στον αναγνώστη». Και το ερώτημα προκύπτει αβίαστα: Μπορούμε να εντάξουμε την ποιητική συλλογή του Θεοφάνη Θεοφάνους στην ιδιαίτερη κατηγορία του ‘εικονοβιβλίου’; Δεν θα διστάσουμε να απαντήσουμε λέγοντας πως Όχι, η συλλογή ‘Με τροχιά προς τον ήλιο. Δυο χέρια πλέκουν την αγάπη,’ δεν εντάσσεται σε αυτή την κατηγορία. Και γιατί λέμε κάτι τέτοιο; Πρώτον, διότι η συγκεκριμένη συλλογή δεν περιλαμβάνει πλήθος εικόνων στο εσωτερικό της, όπως συμβαίνει με άλλες ποιητικές συλλογές. Εικόνες υπάρχουν μόνο (δεν υπάρχουν ούτε δύο-τρεις εικόνες) στο εξώφυλλο και στο οπισθόφυλλο της, σχεδιασμένες από την ικανότατη Βιβή Μαρκάτου. Έτσι, είναι η ποιητική γλώσσα ή αλλιώς, ο ποιητικός λόγος αυτός που κυριαρχεί, στο εγκάρσιο σημείο όπου το ενίοτε έντονο λυρικό πρόσημο συμβάλλει ώστε να μην φαίνεται καθόλου η απουσία εικόνων. Δεύτερον, διότι ο ποιητής δεν ενδιαφέρεται να αφηγηθεί μία «ολοκληρωμένη ιστορία» και δη μία «ολοκληρωμένη» ερωτική ιστορία, για να παραπέμψουμε στην ανάλυση των Louie & Sierschynski. Εάν συνέβαινε αυτό, τότε κάλλιστα θα μπορούσε να εντάξει πλήθος εικόνων εντός της ποιητικής συλλογής του: Με μία εικόνα, θα μπορούσε να ξεκινά ένα αυτοτελές κεφάλαιο αφιερωμένο στην ερωτική σχέση μεταξύ ενός άνδρα και μίας γυναίκας. Παράλληλα, εάν ενδιαφερόταν να αφηγηθεί, ποιητικώ τω τρόπω, μία «ολοκληρωμένη» ερωτική ιστορία, τότε εν τοις πράγμασι το μέγεθος της ποιητικής συλλογής θα ήσαν πολύ μεγάλο. Πως αλλιώς να ‘χωρέσει’ μία «ολοκληρωμένη ιστορία» σε λίγες σελίδες που περιλαμβάνουν σειρά μεμονωμένων ποιημάτων; Βλέπε σχετικά, Καλογήρου, Τζίνα., & Ιορδανάκη, Λίνα., ‘Μπορείς να διηγηθείς μια συναρπαστική ιστορία δίχως λέξεις; Τα εικονοβιβλία χωρίς λόγια μπορούν!,’ χ.χ., Διαθέσιμο στο: Προβολή του Μπορείς να διηγηθείς μια συναρπαστική ιστορία δίχως λέξεις; Τα εικονοβιβλία χωρίς λόγια μπορούν! (uth.gr) Βλέπε και, Louie, ‘B., & Sierschynski, J., ‘ Enhancing English learners’ language development using wordless picture books,’ The Reading Teacher, 69, 1, 2015, σελ. 103–111. Για την έννοια του ‘εικονοβιβλίου,’ βλέπε και την κλασική μελέτη του D. Wiesner, με τίτλο ‘Flotsam,’ New York, Clarion, 2006. Για παράδειγμα, η τελευταία χρονικά ποιητική συλλογή της Μαρίας Σκουρολιάκου με τίτλο ‘Μικρογραφές,’ μπορεί να ενταχθεί στο είδος του ‘εικονοβιβλίου,’ καθότι περιλαμβάνει πλήθος εικόνων στο εσωτερικό της, με αποτέλεσμα να ‘σπάει η μονοτονία του λεκτικού κειμένου’ όπως θα μας έλεγαν η Τζίνα Καλογήρου & η Λίνα Ιορδανάκη. Και, Σκουρολιάκου, Μαρία., ‘Μικρογραφές. Ποιητικοί στοχασμοί,’ Κέντρο Ευρωπαϊκών Εκδόσεων Χάρη Τζο Πάτση, Αθήνα, 2023.

[2] Βλέπε σχετικά, Θεοφάνης, Θεοφάνους., ‘Αναλαμπή,’ Ποιητική Συλλογή ‘Με τροχιά προς τον ήλιο. Δυο χέρια πλέκουν την αγάπη,’ Εκδόσεις Αλάτι, Λεβαία Φλώρινας, 2022. Ορμώμενοι θεωρητικά από την περί αναγνωστικής διαδικασία προσέγγιση της Roseblatt, θα τονίσουμε πως ο αναγνώστης που θα έρθει σε επαφή με τα ποιήματα της συλλογής, δεν πρόκειται να αισθανθεί κανένα «σοκ», από την στιγμή όπου ούτε τα ποιήματα είναι προκλητικά, ούτε και μη-συμβατά ή απολύτως μη-συμβατά με τις προσλαμβάνουσες του. Στο ποίημα ‘Ερωταπαντήσεις,’ συνυπάρχουν αρμονικά οι δύο θεματικές της συλλογής: Ο έρωτας και η ποίηση. Εμβαθύνοντας περισσότερο στην ανάλυση μας, θα υπογραμμίσουμε πως ο ποιητής καθίσταται ιδιαίτερα γενναιόδωρος κύρια απέναντι στον αναγνώστη εκείνο που θα αποκαλέσουμε ‘συνεσταλμένο αναγνώστη’. Και τι σημαίνει κάτι τέτοιο; Σημαίνει πως του προσφέρει όλα εκείνα τα λεκτικά-γλωσσικά ‘εργαλεία’ (καλοδουλεμένα ποιήματα), προκειμένου να εκφράσει τον έρωτα του προς την συμμαθήτρια του ή προς την γυναίκα που αγαπά αλλά διστάζει να το πει ανοιχτά. Με αυτόν τον τρόπο, ένα ποίημα της συλλογής θα μπορούσε να σταλεί ως μήνυμα σε μία κοπέλα στο Facebook/Messenger (επιχειρούμε την σύνδεση μεταξύ της εφηβικής ποίησης, είδος το οποίο υπηρετεί με συνέπεια ο Θεοφάνης Θεοφάνους και του καθαυτό εφηβικού τρόπου επικοινωνίας που είναι η ανταλλαγή μηνυμάτων στο Messenger), συνοδευόμενο από μία καρδούλα. Ή εναλλακτικά, από μία ‘φατσούλα’ που φιλά. Να πως λοιπόν το μη-λεκτικό σύμβολο, ήτοι η εικόνα (δεν έχουμε κατά την έννοια της «αλληλουχίας εικόνων» της Bosch) για την οποία και έγινε λόγος πιο πάνω, μπορεί να συμπληρώσει τον ποιητικό λόγο, επαναπροσδιορίζοντας τον. «Για εμένα το αντίθετο στη λέξη φίλος δεν είναι η μοναξιά ή ο αποχωρισμός μα ο θάνατος εκείνος ο παρατεταμένος θάνατος όταν τσακωνόμαστε και μουτρωμένοι πασχίζουμε να μη σκάσουμε ένα χαμόγελο. Για εμένα αντίθετο στη λέξη ποίημα είναι ο εγωισμός ο υπέρμετρος να γράψουμε πομπώδεις λέξεις. Λέμε μετενσάρκωση αντί να πούμε τα πρωινά γεννιέμαι για ν’ ανασύρω στη μνήμη μου την πρώτη φορά που σε κοίταξα». Βλέπε σχετικά, Θεοφάνους, Θεοφάνης., ‘Ερωταπαντήσεις,’ Ποιητική Συλλογή ‘Με τροχιά προς τον ήλιο. Δυο χέρια πλέκουν την αγάπη…ό.π., σελ. 27. Επίσης, Bosch, E., ‘Texts and peritexts in wordless and almost wordless picturebooks,’ στο: Kümmerling – Meibauer, Β., (επιμ.), ‘Picturebooks: Representation and Narration,’ Oxon, Routledge, 2014, σελ. 71-90. Ο έρωτας είναι το μόνο ‘αντίδοτο’ στην φιλαυτία και στην υπεροψία, ενώ η ποίηση, το ‘αντίδοτο’ στα ‘παχιά’ και στα ‘κούφια’ λόγια. Προσεγγίζουμε μέσω του έρωτα την αθανασία; Όχι βέβαια. Όμως, μέσω του έρωτα, ακόμη και του ‘άγουρου’ και εφηβικού, ξεχνάμε, έστω και πρόσκαιρα, τα πολλά ‘τραύματα’ μας.

[3] Βλέπε σχετικά, Γούτσος, Δ., ‘Γλώσσα: Κείμενο, ποικιλία, σύστημα,’ Εκδόσεις Κριτική, Αθήνα, 2012.

[4] Συνειρμικά, ο τίτλος του ποιήματος φέρνει στο νου τον τίτλο του γνωστού μυθιστορήματος του συγγραφέα Νίκου Θέμελη. Στην ‘Αναλαμπή’ του δεύτερου, οι ζωές των πρωταγωνιστών μπλέκουν αξεδιάλυτα, ακόμη και αν αυτοί δεν το αντιλαμβάνονται. Κινούμενοι σε ένα επιστημονικό επίπεδο, δεν θα διστάσουμε να διατυπώσουμε την ακόλουθη υπόθεση εργασίας: Ο Νίκος Θέμελης υιοθετεί το στυλ γραφής του Πορτογάλου νομπελίστα συγγραφέα Ζοζέ Σαραμάγκου, εισαγάγοντας στην εγχώρια λογοτεχνική φόρμα αφενός μεν ολόκληρες παραγράφους δίχως κόμματα, και, αφετέρου δε, διαλόγους μέσω των οποίων καθίστανται ενίοτε οι κοινωνικές διαφορές των συνομιλητών. Και με ποιον τρόπο συμβαίνει αυτό; Μέσω της χρήσης διαφορετικής κοινωνιόλεκτου. Ήτοι, μίας γλώσσας ή ‘ιδιολέκτου’ που φανερώνει την κοινωνική-επαγγελματική ομάδα στην οποία ανήκει ο ομιλητής. Βλέπε και, Θέμελης, Νίκος., ‘Η Αναλαμπή,’ Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα, 2012. Βέβαια, εν αντιθέσει με τον Νίκο Θέμελη, ο ποιητής Θεοφάνης Θεοφάνους δεν διαλέγεται με την μεγάλη ιστορία (με γεγονότα όπως ο Εθνικός Διχασμός και η Μικρασιατική Καταστροφή του 1922) ούτε και επιθυμεί κάτι τέτοιο, επιμένοντας στα πολύ μικρά, τετριμμένα και καθημερινά. Ο ίδιος δεν διατυπώνει πολιτικές απόψεις, ούτε βάζει κάποιον πρωταγωνιστή να αναφωνήσει «Πεινάμε!». Έχοντας κατά νου την προσέγγιση του Δημήτρη Μαρωνίτη περί «γενιάς της αμφισβήτησης», θα σημειώσουμε πως ο Θεοφάνης Θεοφάνους αποκλίνει από τις αναζητήσεις (αν και ηλικιακά βρίσκεται πολύ κοντά) ποιητών που ανήκουν σε ό,τι θα ορίσουμε ως ‘γενιά της ομφαλοσκόπησης.’ Δηλαδή, στην γενιά εκείνη στην οποία ανήκουν ποιητές σχετικά νεαρής ηλικίας που δημοσίευσαν ποιητικές συλλογές εν καιρώ βαθιάς κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής κρίσης. Επανεξετάζοντας τις επιλογές που έκαναν στο παρελθόν και προσπαθώντας να αντιληφθούν το σε ποιο βαθμό η κρίση και η διαχείριση της επηρεάζει την γενιά τους. Βλέπε σχετικά, Μαρωνίτης, Δημήτρης., ‘Ποιητική γενιά του ’70,’ Μέτρια και Μικρά. Περιοδικά και Εφήμερα,’ Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα, 1987, σελ. 230. Θα μπορούσαμε να πούμε πως το κατά Στεριάδη «γλωσσικό ιδίωμα» αυτής της ποιητικής γενιάς, δεν έχει ιδιαίτερη σχέση με την γλώσσα που χρησιμοποιούν μεταξύ τους άτομα εφηβικής και μετεφηβικής ηλικίας. Άλλωστε, και ο Θεοφάνης Θεοφάνους δεν κάνει χρήση αυτής της ‘ιδιολέκτου’ προκειμένου να καταστήσει τα ποιήματα του ακόμη περισσότερο ‘εφηβικά’. Βλέπε και, Στεριάδης, Βασίλης., ‘Το γλωσσικό ιδίωμα της γενιάς του 70’, Πρακτικά Έκτου Συμποσίου Ποίησης, Νεοελληνική Μεταπολεμική Ποίηση (1945-1985),’ Πανεπιστήμιο Πατρών, Επιμέλεια: Σκαρτσής, Σωκράτης, Εκδόσεις Γνώση, Αθήνα, 1987, σελ. 483-491.

[5] Βλέπε σχετικά, Τσαμπίκα, Ντάκα., ‘Η ποίηση για παιδιά των Γιάννη Ρίτσου και Κώστα Μόντη υπό το φως της συναλλακτικής θεωρίας της L. M. Rosenblatt: θεωρητικές και διδακτικές προσεγγίσεις,’ Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, 2021, σελ. 57, Διαθέσιμη στο: Η ποίηση για παιδιά των Γιάννη Ρίτσου και Κώστα Μόντη υπό το φως της συναλλακτικής θεωρίας της L. M. Rosenblatt: θεωρητικές και διδακτικές προσεγγίσεις (didaktorika.gr)

[6] Βλέπε σχετικά, ‘Έκθεση στην ΕΒΕ για τον «επίμονο» αγιογράφο Κώστα Παπατριανταφυλλόπουλο,’ Εφημερίδα ‘Η Καθημερινή,’ 30/04/2024, σελ. 2.

[7] Βλέπε σχετικά, Θεοφάνους, Θεοφάνης., ‘Παράκληση,’ Ποιητική Συλλογή,’ Με τροχιά προς τον ήλιο. Δυο χέρια πλέκουν την αγάπη….ό.π., σελ. 23. Ίσως το πιο παιγνιώδες ποίημα της συλλογής να είναι το ποίημα ‘Ανεμοσκορπίσματα’, εκεί όπου ως άλλος Οκτάβιο Πας, ο ποιητής αποδομεί (‘αποσυσκευάζει’, θα μας έλεγε ο Γερμανός φιλόσοφος Walter Benjamin), το ποίημα, από το οποίο δεν απομένει παρά μόνο ένα τελικό ‘ς.’ Η γλωσσική-ποιητική στρατηγική καθίσταται αποδοτική και λειτουργική, καθότι, όσο υποχωρεί προχωρά η διαδικασία της αποδόμησης, τόσο περισσότερο αναδύεται στην επιφάνεια η ερωτική ένωση δύο προσώπων (ενός άνδρα και μίας γυναίκας), τα οποία πρόσωπα, δεν μιλούν και δεν γράφουν, πολλώ δε μάλλον ποιήματα. Απλά και μόνο κάνουν. Ο χρόνος και οι λέξεις του ποιήματος έχουν πλήρως υποκατασταθεί από άλλους ήχους και κραυγές. «Κι αν αναποδογυρίσουμε το ποίημα; Κι αν έρθουν τα πάνω κάτω; Θα πέσουν λέξεις. Θα μείνουν όσες έχουν γερά θεμέλια, παρελθόν και μέλλον. Όσες δημιουργούν αντιθέσεις, οι αντωνυμίες και τα παράγωγα. Στο τέλος δεν θα επιβιώσουν όλες. Τι θ’ απομείνει; Νύχτα εγώ, μέρα εσύ, Μερόνυχτα εγώ κι εσύ (σ.σ: Επιτέλους ‘ένωση’) εγώ κι εσύ κι εσύ εσύ (το ποιητικό «εσύ» ακούγεται και μάλιστα πολύ δυνατά) συ σς ς». Τι ακολουθεί μετά από το τελικό ‘ς’; Πλήρης ησυχία, πράγμα που σημαίνει ό,τι η πράξη ολοκληρώθηκε. Δύο χέρια και δύο σώματα ‘έπλεξαν την αγάπη’. Επίσης, Benjamin, Walter., ‘Αποσυσκευάζω τη βιβλιοθήκη μου. Λόγος για τη συλλεκτική δραστηριότητα,’ Μετάφραση: Μπιτσώρης Βαγγέλης, Επιμέλεια: Πετσόπουλος, Σταύρος. Εκδόσεις Άγρα, Αθήνα, 2016.

[8] Η ‘Ανθολογία Ελληνικής Κουήρ Ποίησης,’ καθίσταται ολοκληρωμένη, καθότι περιλαμβάνει στις τάξεις της την πλειοψηφία των ποιητών που αυτοπροσδιορίζονται ως ‘κουήρ’. Οι οποίοι κατά βάση είναι νεαρής ηλικίας που εκλαμβάνουν την δημιουργία ‘queer ‘ ποίησης (απλοϊκά) ως ‘τρόπο αντίστασης στις ετεροκανονικές νόρμες’. Διαβάζοντας την συλλογή, παρατηρούμε πως ο γλωσσικός ριζοσπαστισμός των queer ποιητών και ατόμων, εξαντλείται στη χρήση του ουδέτερου ‘το, τα,’ μέσω του οποίου προβάλλουν την ‘ρευστή’ και μη-παγιωμένη ταυτότητα τους. Βλέπε σχετικά, ‘Ανθολογία Ελληνικής Κουήρ Ποίησης,’ Επιμέλεια: Κουτσοδόντης, Νικόλας, Εκδόσεις Θράκα, Ίδρυμα Rosa Luxemburg, 2022, Διαθέσιμη στο: POETRY_FINAL_web2.pdf (rosalux.gr)

[9] Βλέπε σχετικά, Θεοφάνης, Θεοφάνους., ‘Ποίηση είναι,’ Ποιητική Συλλογή ‘Με τροχιά προς τον ήλιο. Δυο χέρια πλέκουν την αγάπη…ό.π., σελ. 58. Έχουμε συγχωνεύσει τον τίτλο του ποιήματος (‘Ποίηση Είναι’) με περιεχόμενο ακριβώς διότι προκύπτει μία ‘συνέχεια’. Τι είναι ποίηση; «Ποίηση είναι ένα πορτοκάλι που κατρακύλησε…».