Και το Νόμπελ Λογοτεχνίας για πρώτη φορά παραδίδεται σε έναν... τραγουδοποιό. Προσπαθώ να συλλάβω την έκπληξη ορισμένων σχολιαστών που προσπαθούν να διακρίνουν τον τραγουδιστή από τον στιχουργό ή τραγουδοποιό... Δημοσιογράφοι μένουν έκπληκτοι επειδή έχουν μία σχηματοποιημένη άποψη για τους στιχουργούς/τραγουδοποιούς, που τους διακρίνουν από τους λογοτέχνες.

Κι όμως για πρώτη φορά επισήμως η Σουηδική Ακαδημία με την παγκόσμια ακτινοβολία της αναγνωρίζει την τραγουδοποιία ως μορφή της λογοτεχνίας, πέρα από τα σχηματικά ταμπού και τον υποβιβασμό που επιχειρούσαν ποιητές και κριτικοί. Αυτόκλητοι ταγοί του πολιτισμού μας δίδασκαν επί δεκαετίες ότι η ποίηση είναι σε κρίση, ότι η στιχουργία προς μελοποίηση είναι σε δεύτερη μοίρα, δίπλα περίπου στην "κακή/μη σοβαρή ποίηση" και στο σκυλάδικο. Για τους ίδιους οι στίχοι του Γκάτσου και τόσων άλλων σύγχρονών μας υποβιβάζονταν σε υποκατηγορία (ή ενίοτε έβλεπαν μία εξαίρεση).

Κι όμως ο "μουσικός" στίχος αποτελεί σαφή λογοτεχνική έκφραση. Ούτε απλός είναι, ούτε υποδεέστερος (άλλωστε σκυλάδικο έχουμε και στο τραγούδι και στο βιβλίο και στις καλές τέχνες).

Η απόφαση της Ακαδημίας βέβαια δεν συνδέεται άμεσα με τη μουσική (φολκ ή ροκ κλπ), αλλά με τη λογοτεχνική έκφραση ενός συγκεκριμένου προσώπου. Δεν μπορούμε να παραβλέψουμε τη σχέση της μουσικής με τη λογοτεχνία, μία σχέση αλληλοτροφοδότησης. Γιατί η μουσική δεν συνδέεται μόνο με το λόγο, αλλά και με την αισθητική του δρόμου και τα βιώματα του λαού, του περιθωρίου αν μιλήσουμε για ροκ ή τζαζ νωρίτερα ή ρεμπέτικο στον ελλαδικό χώρο.

Δήμος Χλωπτσιούδης
Μανδραγόρας, 2016
ISBN: 978-960-592-032-6

Πρόκειται για μία λογοτεχνική έκφραση με τα περιθωριακά/εξωκοινωνικά της χαρακτηριστικά όμως δεν μπήκε στα "σαλόνια" και δεν ανθολογήθηκε ποτέ ακριβώς γιατί δεν λειτούργησε ως συστημική λογοτεχνία. Κι όμως ο μουσικός ποιητικός λόγος όχι μόνο συχνά τροφοδοτείται από τη λογοτεχνική παράδοση όμως κάθε ποιητική σύνθεση, αλλά και συχνά τροφοδοτεί την "επίσημη" ποίηση. Και ειδικά σήμερα με την εμφάνιση των "ποιητών της αγανάκτησης" η σχέση αυτή γίνεται φανερή, ακόμα και σαν όχημα κοινωνικής κριτικής κι αντίδρασης.

Ο μουσικός λόγος δεν είναι ούτε "χυδαίος" ούτε φτωχός εκφραστικά. Είναι δομημένος ακριβώς για έναν σκοπό κι ακολουθώντας τη βαθιά λαϊκή ανάγκη στροφής προς τη μουσική έκφραση των βιωμάτων του. Αποτελεί ένα ιδιαίτερο καινούριο κράμα λόγου όπου η καθημερινότητα, ο δρόμος/περιθώριο, ο ερωτισμός/αισθησιασμός, το κοινωνικό βίωμα εν γένει, το όνειρο συνθέτουν έναν λόγο εκρηκτικό που απέχει πολύ από τις θεωρίες περί "απλότητας".

Και αυτά χωρίς φυσικά να προσπεράσουμε το σκεπτικό της ανακοίνωσης και τη σχέση του πανάρχαιου ποιητικού λόγου με τη μουσική και το μέτρο.