–

γράφει η Κατερίνα Σιδέρη

–

Όλα όσα θα λάβουν χώρα στις πρώτες σελίδες του βιβλίου, διαδραματίζονται στη μάγισσα και πλανεύτρα Σμύρνη. Με κυρίαρχο πρόσωπο τη μικρή Ευανθία, διαβάζουμε για βεγγέρες, σεργιάνια, μαχαλάδες, φοινίκια.

Η νεαρή Ευανθία ζούσε με την οικογένειά της ήσυχα και όμορφα έως τη στιγμή που οι Τούρκοι αποφάσισαν να λεηλατήσουν, να κάψουν, να γκρεμίσουν και να αφανίσουν από τη Σμύρνη κάθε τι ελληνικό. Η οικογένεια διαλύεται και η Ευανθία βρίσκεται απρόσμενα κάπου στην Ιταλία.

Εκεί θα μάθουμε για τη σενιόρα Φραντζέσκα και το δώρο που έκανε στον εαυτό της, για το λιμάνι της Ανκόνα και τη μαγευτική Φλωρεντία, θα γοητευτούμε από τη γνωριμία της ηρωίδας μας με τον ζωγράφο Πάπι και θα καλοδεχτούμε τη νέα πλέον προσωπικότητα Ρόζα.

…κάθε φύση έχει ένα θαύμα. Της δικής μου είσαι εσύ…

Το μενταγιόν με τα χαραγμένα σχήματα του ήλιου και της σελήνης, δώρο από ένα πρόσωπο που αγαπά, η σχολή νοσηλευτών, η κακότροπη και μισητή Φράνκα, μια αναπάντεχη συνάντηση που συνοδεύεται από έναν ακόμη ξεριζωμό και μια ανακάλυψη γεμάτη πόνο πλάι στις άθλιες συνθήκες διαβίωσης στο νησί της Νάξου, αλλάζουν άρδην το σκηνικό ανάγνωσης και φορτίζουν τον αναγνώστη ποικιλοτρόπως.

Η εργασία στο σηροτροφείο, η αγαπητή και καλοκάγαθη κυρά – Στεφανία και οι πολύτιμες γνώσεις της για τα βότανα, ο Βίλχελμ και η άσχημη συμπεριφορά του πατέρα της Ευανθίας απέναντί του και το σπίτι του καπετάν Μιχάλη που ισοδυναμούσε με κόλαση, κρατούν τη σκυτάλη της συνέχειας και τη παραδίδουν στα βάσανα που περιμένουν την Ευανθία.

Η γυναίκα της ιστορίας μας θα αφήσει πίσω της τον δυνάστη, κυρίαρχο, μηδενιστή και αιμοβόρο πατέρα (πατέρας ή μήπως πα- τέρας;) και θα πέσει στα δίχτυα της κακίστρας, της ξέχειλης μένος, μίσος, και χολή Ευθαλίας όπου πλάι της θα περάσει μαρτυρικές μέρες, μέχρι στη ζωή της να επέλθει η νηνεμία αφήνοντας τόσο στο σώμα της όσο και στην ψυχή της, αμέτρητες πληγές.

Θα διαβάσουμε για τον μήνα στο νοσοκομείο της Σύρου, τη γνωριμία της με τον Αδόλφο Χίτλερ και τον Γερμανό στρατηγό Σεμπάστιαν, για το ταξίδι στο Παρίσι, το δωμάτιο νοσοκομείου με αριθμό 29, το ναζιστικό κίνημα «SS» αλλά και τον αφανισμό των Εβραίων που κάποιο ξεδιάντροπο μυαλό ονειρεύτηκε και θέλησε με κάθε τρόπο να πραγματοποιήσει.

Ο Τόνι που είναι ο έρωτας της ζωής της και τον οποίο θα συναντήσει σε απρόσμενη χρονική στιγμή,  οι εμπειρίες που αποκόμισε από το Νταχάου και το Άουσβιτς, η διαστρεβλωμένη εικόνα που άφηναν να διαρρεύσει προς τα έξω και απέχει παρασάγγας από την πραγματικότητα των δύο αυτών κέντρων συγκέντρωσης, ο τυχερός και όμορφος Γιαν αλλά και οι 22 όμορφες κοπέλες ηλικίας μεταξύ 20 και 30 ετών είναι κομμάτια τα οποία ξεχώρισα κατά την ανάγνωση, κομμάτια που σκάλωσαν στη μνήμη μου και θεωρώ όχι άδικα.

Από τα βιβλία που διαβάζω, επιλέγω μια φράση που μου κίνησε το ενδιαφέρον για να την μοιραστώ μαζί σας. Από το βιβλίο του Στάθη Τσατσαλάκη, ένα σύντομο βιογραφικό του οποίου θα βρείτε στο τέλος του άρθρου, επέλεξα την παρακάτω:

…όταν αναζητάς της περιπέτεια, πρέπει να είσαι έτοιμος να αποδεχτείς όλα όσα θα προκύψουν…

Η ζωή της Ευανθίας είναι μεστή από πολλές πλευρές. Έζησε πολλά, κάποια από τα οποία δεν θα μπορούσε να φανταστεί ούτε στα πιο τρελά της όνειρα. Οι αναμνήσεις της είναι εμπλουτισμένες με προσωπικότητες πασίγνωστες και η πολυτάραχη ιστορία της εκτός από πόνο, κρύβει αγάπη, αγωνίες, φόβους αλλά και νοσταλγία.

Η αυλαία πέφτει έχοντας η Ευανθία κλείσει έναν αρκετά μεγάλο κύκλο ζωής, πλάι σε πρόσωπα που αγάπησε, σε πρόσωπα που ανέλπιστα ήρθαν στη ζωή της, σε πρόσωπα που την πόνεσαν, την σμίλεψαν, την ένιωσαν και έβαλαν το δικό τους μικρό ή μεγάλο λιθαράκι στη δημιουργία της ιδιοσυγκρασίας της.

Ο Στάθης Τσατσαλάκης πρωτοείδε το φως στην Αθήνα το 1969. Η ανήσυχη φύση του τον οδήγησε πολλές φορές σε διάφορα εργασιακά μονοπάτια. Στα παιδικά του χρόνια τέθηκε το δίλημμα να γίνει αστροναύτης ή αρχιτέκτονας, αλλά κατάφερε μ’ έναν μαγικό τρόπο να ασχολείται και με τα δύο. Τα τελευταία χρόνια παρακολουθεί επιμορφωτικά σεμινάρια του Πανεπιστημίου Αθηνών με αντικείμενο τη φιλοσοφία, τη δημιουργική γραφή, την ψυχολογία, τη νομική και τη βιοϊατρική, ενώ ξεχωρίζει ως αγαπημένο του το σεμινάριο στην εγκληματολογία.

Οι πιο όμορφες παιδικές του αναμνήσεις είναι κλειδωμένες στο γαλάζιο της Αμοργού. Πολυταξιδεμένος, τα τελευταία δέκα χρόνια μοιράζει τον χρόνο του μεταξύ Ελλάδας, Αγγλίας, Γαλλίας, και προσφάτως Αυστρίας και Ολλανδίας, όπου ζουν τα δύο του παιδιά.

Ο «Μαύρος Σεπτέμβρης – Ευανθία» είναι το πρώτο του μυθιστόρημα το οποίο ολοκλήρωσε σε εννιάμισι ατελείωτα χρόνια. Πηγή έμπνευσης στάθηκαν οι αφηγήσεις της γιαγιάς του, Ευανθίας, σε συνδυασμό με ιστορίες άλλων γιαγιάδων που γνώρισε στη ζωή του.

Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΠΝΟΗ.

Το οπισθόφυλλο του βιβλίου αναφέρει:

Η Ευανθία, τον Σεπτέμβριο του 1922, ήταν δεν ήταν δώδεκα χρονών όταν βρέθηκε να περιφέρεται μόνη της ανάμεσα σε τόσους άλλους ανθρώπους με την ίδια αφετηρία, το τέλος του κόσμου τους όπως τον ήξεραν. Η ιστορία της Ευανθίας δεν είναι ένα ακόμα μυθιστόρημα που περιγράφει τη φωτιά και τον αφανισμό του ελληνισμού της Σμύρνης. Μέσα από μια σειρά συμπτώσεων και συγκυριών ξετυλίγεται το κουβάρι της ζωής της. Παράξενα παιχνίδια και ανατροπές της τύχης τη φέρνουν στα πρώιμα χρόνια της ζωής της στη Φλωρεντία, όπου ζει μέσα στον πλούτο κι έρχεται σε επαφή με μερικούς από τους σημαντικότερους ανθρώπους της εποχής. Από κει θα βρεθεί στη Νάξο και κατόπιν η δύναμη του έρωτα θα την οδηγήσει στη ναζιστική Γερμανία στα μέσα της δεκαετίας του ’30. Εκεί βίωσε το ξέσπασμα του ναζισμού στο πετσί της, και παρακολούθησε σε πρώτο πλάνο τη μεταμόρφωση ενός ολόκληρου λαού. Οι άνθρωποι μετατρέπονταν αργά και σταθερά σε θηρία, και το χειρότερο είναι ότι ύστερα από λίγο καιρό κανείς δεν μπορούσε να καταλάβει τη διαφορά, ούτε καν η ίδια.

Συγκυρίες; Παρόρμηση; Μοίρα; Ποιος ξέρει να πει τι απ’ όλα χαρτογράφησε τη ζωή της…

Περισσότερες πληροφορίες για το βιβλίο, θα βρείτε εδώ.