Επιτέλους η τελεία και η παύλα τίθενται στην τελευταία λέξη του συγγραφικού πονήματος. Αφήνονται κενές δυο γραμμές και από κάτω γράφεται φαρδιά – πλατιά η λέξη «ΤΕΛΟΣ». Το χαμόγελο της ικανοποίησης έρχεται ταυτόχρονα με τις σκέψεις «από αύριο ξεκινά η αποστολή στους εκδοτικούς οίκους, τέτοιο πράγμα στα σίγουρα δεν έχουν διαβάσει ούτε στον ύπνο τους. Μήπως να κατοχυρώσω από τώρα τα πνευματικά δικαιώματα, μη τυχόν και μου το κλέψουν· τέτοιο διαμάντι. Μήπως να το στείλω από τώρα στο υπουργείο Πολιτισμού για να προλάβω τη βραχεία λίστα του κρατικού βραβείου Λογοτεχνίας;».

Το έργο, είτε είναι μυθιστόρημα, είτε συλλογή διηγημάτων ή ποιημάτων, στα μάτια του προσώπου που το έγραψε είναι ένα διαμάντι. Είναι ακριβώς όπως η ομορφιά του παιδιού στα μάτια της μάνας του και αυτό είναι αδιαπραγμάτευτο.

Κι όμως σχεδόν οι 10 στους 10 νέους συγγραφείς εκείνο που εισπράττουν από τους εκδοτικούς οίκους είναι αρνητική απάντηση. Οι εκδοτικοί οίκοι εξετάζουν το έργο του νέου ή πιο ηλικιωμένου και φέρελπι συγγραφέα, το μελετούν και τελικώς απαντούν ένα περιποιημένο ΟΧΙ. Στην καλύτερη περίπτωση η απάντηση έρχεται ταχυδρομικώς (το κάνουν οι πιο μεγάλοι οίκοι), η πιο συνηθισμένη πρακτική είναι με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και ορισμένοι απλώς περιμένουν τον συγγραφέα να επικοινωνήσει μαζί τους (μετά από τρίμηνη plus αναμονή) για να ανακοινώσουν τη απόφασή τους.

Για εκείνους που βιάστηκαν να το ρίξουν το αλκοόλ, να αναθεματίσουν το Σύστημα, ή να βυθιστούν στη μέθεξη της θλίψης έχω ορισμένες πληροφορίες, που ενδεχομένως να τις βρουν ενδιαφέρουσες.

Επί της ουσίας, μέσα στην κρίση οι εκδοτικοί οίκοι έχουν πάψει να ασχολούνται με τους νέους συγγραφείς. Δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να επενδύσουν σε καινούργια πρόσωπα, ούτε και να τυπώσουν βιβλία, καθώς έχουν στο πίσω μέρος του μυαλού τους την πιο τρομακτική λέξη που μπορεί να εκφέρουν τα χείλη ενός πνευματικού δημιουργού: Η λέξη αυτή δεν είναι άλλη από την «πολτοποίηση». Για εκείνους που δεν γνωρίζουν, αλλά και για εκείνους που ξέρουν, υπενθυμίζεται ότι πολτοποίηση επέρχεται όταν ο εκδότης ελλείψει χώρου και ρευστού οδηγείται μέχρι το κέντρο ανακύκλωσης και πωλεί το συγγραφικό πόνημα εισπράττοντας χρηματικό αντίτιμο ανάλογο με τα κιλά του χαρτοπολτού που θα παραχθούν.

Φανταστείτε έναν εκδότη που έχει ρίξει χρήμα για να τυπώσει 500 βιβλία (μπορεί και 1000) και από αυτά διέθεσε δωρεάν 100 σε δημοσιογράφους και λοιπούς promotioners, άλλα 30 στον συγγραφέα για να κάνει το κομμάτι του και τα υπόλοιπα παραμένουν αδιάθετα στα ράφια των βιβλιοπωλείων ή σε κάποια σκοτεινή γωνιά της επιχείρησης. Η εξέλιξη αυτή είναι εξαιρετικά πιθανή διότι ο νέος συγγραφέας χρειάζεται πολλαπλάσια προσπάθεια για να πουλήσει. Το marketing απαιτεί διαφήμιση όχι μόνο του βιβλίου του, αλλά διάθεση χρημάτων για την προβολή και του προσώπου που το έγραψε. Το κόστος είναι μεγάλο και το διαμάντι είναι μόλις 0,2 καράτια. Ένα τόσο δα διαμαντάκι, πόσο να το πουλήσεις;

Όχι, οι εκδοτικοί οίκοι, ως ιδιωτικές επιχειρήσεις που είναι, δεν επενδύουν σε νέους συγγραφείς γιατί Σήμερα δεν έχουν λεφτά για ρίσκο. Με εξαίρεση δυο – τρεις μεγάλους που έχουν οικονομικά αποθέματα (θα αναλύσουμε την πολιτική τους σε επόμενο άρθρο), οι υπόλοιποι ισορροπούν μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας. Τα ανείσπρακτα (και ενδεχομένως χαμένα) έσοδα είναι πολλά και το κάθε βήμα πια γίνεται με δυσκολία. Φανταστείτε το περπάτημα σε λασπωμένη γη. Η λάσπη συσσωρεύεται στα παπούτσια, βήμα με το βήμα γίνονται όλο και πιο βαριά μέχρι που γίνονται ασήκωτα.

Σκοπός του άρθρου δεν είναι να δώσει ελαφρυντικά στους εκδοτικούς οίκους. Απεναντίας, το ζητούμενο είναι να εξηγηθεί προς τους νέους συγγραφείς ότι το πόνημά τους αυτή την περίοδο είναι απίθανο να αξιοποιηθεί, τουλάχιστον όχι άνευ κόστους, όμως αυτό είναι ένα θέμα (συνέκδοση και αυτοέκδοση) που θα αναλύσουμε σε άλλο άρθρο.

Συμπερασματικά, λέμε ότι συνεχίζουμε και γράφουμε. Γράφουμε γιατί γουστάρουμε, γιατί με αυτό τον τρόπο ζούμε, φτιαχνόμαστε, ίσως και να έχουμε κατά νου την αναγνώριση και εικόνες με το τραπέζι στην αυλή, μπροστά στη θάλασσα και δίπλα στις λευκές σελίδες ένα ποτήρι φίνο ουϊσκι ως άλλοι Χέμινγουέι, ή άλλες Αρεντ.

Όποιο κι αν είναι το κίνητρο της συγγραφής, ως βαθιά πνευματικοί άνθρωποι, άγουροι στη δημοσιότητα γράφουμε και στα σίγουρα κάποια στιγμή θα δούμε τα γραπτά μας αυτά να παίρνουν το δρόμο που τους αξίζει. Αυτό θα γίνει. Είναι νομοτέλεια. Ο χρόνος, ως ο πραγματικά αδέκαστος κριτής όλων των έργων, θα τα τοποθετήσει τη θέση που πραγματικά τους αξίζει.