Η αλήτικη αξιοπρέπεια και η γλώσσα του δρόμου στην υπηρεσία της ευαισθησίας και της εσωτερικότητας.

γράφει η Αλεξάνδρα Παυλίδη

Πόσο πιο άμεση και ζωντανή μπορεί να γίνει μια σκέψη; Μια σκέψη που εξελίσσεται σε ιστορία. Και αυτή η ιστορία γράφεται με λέξεις για να ακουστεί και όχι να διαβαστεί. Ίσως τελικά υπάρχουν βιβλία που διαβάζονται και άλλα που ακούγονται. Ο Σουρούνης μάλλον σε ξεκουφαίνει. Στην αρχή. Διότι μετά σου ψιθυρίζει.

Στα Μερόνυχτα Φραγκφούρτης, τα οποία κυκλοφόρησαν το 1988, από τις εκδόσεις Καστανιώτη, επτά περιπτώσεις, επτά Gastarbeiter παλεύουν όχι απαραίτητα με την ανάγκη για επιβίωση σε ένα ξένο μέρος, αλλά με την ανία, την πλήξη, τζογάρουν, αυτοθαυμάζονται και απογοητεύονται μαζί. Άλλοτε βολιδοσκοπούν συνθήκες, καιροφυλακτούν και ρισκάρουν για να κάνουν την μεγάλη ανατροπή στην ζωή τους.

Εγκλιματίζονται σε ένα πολυπολιτισμικό περιβάλλον με την άνεση του χαμαιλέοντα και την χάρη του κοσμοπολίτη μαφιόζου, κρατάνε χαμηλό προφίλ ανάμεσα σε περιθωριακούς, γίνονται ένα με αυτούς κρατώντας ταυτόχρονα και επιδεικνύοντας όπου χρειαστεί, μια αδιαπραγμάτευτη ιδεολογία. Μια ιδεολογία-στάση ζωής η οποία δεν τους επιτρέπει να ευτελίζουν την ύπαρξή τους όσο διεφθαρμένοι και αν γίνουν. Ίσως η σωστή λέξη εδώ είναι το φιλότιμο. Το ιδιότυπο είναι, ότι αυτό το φιλότιμο αναδύεται μέσα από σκοτεινές καταστάσεις όπως στο πρώτο διήγημα “Μερόνυχτα Φραγκφούρτης” όταν ο ήρωας μετά από επιτυχημένη εξαπάτηση σε χαρτοπαίγνιο, κερδίζει μεγάλο χρηματικό ποσό το οποίο όμως αποφασίζει να το φυλάξει, αντιστεκόμενος στην πρόσκαιρη επιθυμία του να το ξοδέψει σε γυναίκες. Το διάβασμα του φαίνεται θελκτικότερο. “Σκόπευα όλη την επόμενη μέρα να την περάσω στο κρεβάτι διαβάζοντας. Ότι να ναι. Ακόμα και κινέζικα.” σσ.24.

Ο όμορφος Χαρίσης στο “Ο τελευταίος του ρόλος” έχοντας αποτύχει να χρησιμοποιήσει την εμφάνισή του για να έχει μια καλύτερη ζωή, χτυπάει την κάρτα του με πείσμα σε ένα εργοστάσιο, κάνοντας το “σωστό” έστω και με βαρύτατη θλίψη. Ο βαλκάνιος Χρηστάρας και ο φίλος του στο “Ζητούνται νέοι ευπαρουσίαστοι” δράττονται της ευκαιρίας μιας εργασιακής αγγελίας και κυνηγούν την τύχη τους. Μέχρι ποιο βαθμό όμως ανέχονται την συνθηκολόγηση με τους δεδομένους κανόνες των πωλήσεων; Η αποτυχία τελικά πως μεταφράζεται στα ελληνικά; Δύο φίλοι που μάλλον η χασούρα και το κρύο δεν τους αγγίζει και συνεχίζουν να τζογάρουν και να ονειρεύονται γυναικεία κορμιά.

Στο “Μια γιαπωνέζικη πυρκαγιά” ο Σουρούνης βολεύεται με την Γερμανίδα Σούζυ σε μια συμβατική ζωή, περικυκλωμένος από γείτονες διαφορετικών κοινωνικών τάξεων και εθνικοτήτων. Ο Γιουγκοσλάβος Γιούγκο, εργάτης εργοστασίου και ο Γιαπωνέζος αστρολόγος πανεπιστημιακός Γιασούμα, αποτελούν τον κοινωνικό κύκλο του Αντώνη. Μια πυρκαγιά έρχεται να φέρει στην επιφάνεια από την μια πλευρά μικρότητες διαφόρων χαρακτήρων και από την άλλη αναδεικνύει την αμεροληψία και την ανθρώπινη αλληλεγγύη απέναντι σε ένα ψυχρό και αμετακίνητο σύστημα κοινωνικών αξιών. Ένα μεθύσι όμως αποκαλύπτει ακόμα περισσότερα, καταργώντας τις αποστάσεις και γκρεμίζοντας τα προσχήματα, αποκαλύπτει το πόσο κοντά μπορούν να είναι οι άνθρωποι αν πάψουν να σκέφτονται τυπικά και αρχίζουν να νιώθουν ουσιαστικά.

“Ο Λάκης μας” απόλυτα χαρισματικός και ζηλευτός, αποτελεί το καμάρι της ανδρικής παρέας. Ακαλλιέργητος, βουνίσιος, περιορισμένης πνευματικής αντίληψης, πλην όμως προικισμένος. Οι άνδρες της παρέας τον ζηλεύουν κ υποτάσσονται στις κοινωνικές του απαιτήσεις. Ή μήπως τον ειρωνεύονται λίγο; Στην “Εργασία Μήτηρ Πάσης Χαράς” ένα διάχυτο άγχος για εύρεση εργασίας με μπόλικες δόσεις χιούμορ αποτελούν ένα φόντο στο οποίο ο απολαυστικός κεντρικός χαρακτήρας παρουσιάζεται τρισδιάστατα σε μια σφριγηλή και γρήγορη ιστορία. Αποφασιστικός, δεν δείχνει να το βάζει κάτω για να πετύχει τον στόχο του. Ψέμματα για την επίτευξη του σκοπού και μια αμίλητη συναίνεση χωρίς καμία εγγύηση διεκπεραίωσης της εργασίας, όπλα στα χέρια ενός Gastarbeiter ο οποίος κυνηγάει ανελέητα την δουλειά, αναλογιζόμενος παράλληλα το ηδονικό κορμί της δικιάς του Ιωάννας, ενώ δεν θα ήταν και άσχημη μια ροζ σκέψη-αρχικά- για το γεροδεμένο, της νέας του συναδέλφου, της κυρίας Νάγκελ.

Ο Σπύρος στο “Με τον Σπύρο Χουρσούτογλου στο Salonica Bar” φτάνει στο όριά του για ένα κοντράτο. Κοντράτο για δουλειά και ίσως άλλο ένα για μια συμβατική οικογενειακή ζωή με την κοντή. “Τίποτα απ’ όσα ήθελα δεν έγινε στην ζωή μου…” σσ.95 εξομολογείται στον φίλο του, στον αναγνώστη. Και αν για μια φορά η τύχη σου έφερνε αυτά που έδωσε στιγμιαία στον Σπύρο, εσύ τι θα έκανες; Μια ψηλή, όμορφη γυναίκα και εύκολο χρήμα από την μια, σιγουριά- σύζυγος – παιδί, από την άλλη. “Δεν λες τίποτα, ε; Για πες μου, ρε συ, εσύ στη θέση μου, τι θα’ κανες;” σσ.100.

Στα Μερόνυχτα Φραγκφούρτης η ροή της αφήγησης είναι νευρώδης και οι χαρακτήρες αποκτούν ίσκιο μετά την ανάγνωση. Αγωνίζονται απρόσκοπτα χωρίς να υπολογίζουν δυσκολίες και αντιθετικές δυνάμεις. Φαίνεται να μάχονται για έναν ανώτερο σκοπό, χωρίς να ιδρώνουν, χωρίς να τσαλακώνονται ενώ είναι έτοιμοι να μουτζώσουν, χωρίς δεύτερη σκέψη, όλα αυτά τα οποία κουράστηκαν να αποκτήσουν εάν ένα και μόνο πράγμα τους διαταράξει την αισθητική ή την λογική τους. Μια σύνθετη και σκληρή αρσενική φιλοσοφία η οποία θα γινόταν περισσότερο κατανοητή αν ακουγόταν σε ένα τραπέζι με αποκλειστικά άνδρες συνδαιτυμόνες; Ίσως.. Αυτό που έχει σημασία όμως είναι ότι οι λέξεις του Σουρούνη ακούγονται δυνατά. Και φτάνουν σε διπλανά τραπέζια με γυναικείες συντροφιές όπου μπορούν να κερδίσουν τις εντυπώσεις. Αυτές οι λέξεις πρώτα σε χτυπάνε και μετά σε χαϊδεύουν, πρώτα σου τσαμπουκαλεύονται και μετά σε αγκαλιάζουν. Άλλωστε κάπως έτσι γίνονται οι φίλοι, σύμφωνα πάντα, με τον συγγραφέα.

Μ’ άρεσε να τσακώνομαι γιατί ήξερα πως στο τέλος θα γινόμουν φίλος μ’ αυτόν που τσακωνόμουνα. Ακόμη κι αν ο άλλος είναι πιο δυνατός από σένα και έχει πιο πολλά προσόντα από σένα. Αν δει ότι δεν φοβάσαι σε παραδέχεται κι αυτός, σε εκτιμάει. Σου λέει «έλα, πάμε μαζί να περπατήσουμε». Πηγή: Protagon.gr https://www.protagon.gr/apopseis/blogs/antwnis-sourounis-ksypna-kai-grapse-me-116000000