–
γράφει η Κατερίνα Σιδέρη
–
Το σημερινό βιβλίο είναι εν δυνάμει ιδιαίτερο από πολλές πλευρές. Στην εμπόλεμη δεκαετία του 1990, στην πόλη Πρίστινα δυο νέοι θα αλληλοεπιδράσουν, θα αναμοχλεύσουν τις ιδιοσυγκρασίες τους με το μυθικό τέρας που γαλουχήθηκε στην Αλβανία το Μπόλλα και αφού οι συγκυρίες τους απομακρύνουν, κανένας τους δεν θα είναι πια ο ίδιος.
…ίσως ευτυχία είναι να ξέρεις πως δεν υπάρχει ευτυχία…
Ο Μίλος είναι Σέρβος, σπουδάζει ιατρική και διατηρεί ένα μικρό διαμέρισμα στην Πρίστινα. Ο Αρσίμ, είναι Αλβανός, σπουδάζει φιλολογία και είναι παντρεμένος εδώ και τέσσερα χρόνια με την Έτζις μετά από επιθανάτια επιθυμία του πατέρα του. Ζει σε έναν κόσμο που κυβερνούν οι Σέρβοι, προσπαθεί να περνά όσο το δυνατόν απαρατήρητος και η σχέση του με τη μεγαλόψυχη και καρτερική γυναίκα του είναι απλά συμβατική.
Ο Αρσίμ θα γνωρίσει τυχαία τον Μίλος, θα μοιραστεί μαζί του τα όνειρά του για τη συγγραφή και η μεταξύ τους σχέση θα δώσει και στους δύο μια πνοή αισιοδοξίας στο γκρίζο εμπόλεμο σκηνικό της καθημερινότητάς τους.
Ένα χαστούκι σε γυναικείο πρόσωπο συνοδεία μιας ανακοίνωσης, μια συνάντηση μεταξύ ‘φίλων’, μια σχεδόν συγκατοίκηση που πρέπει να μείνει κρυφή από αδιάκριτα βλέμματα, οι αποκλεισμοί των Αλβανών από τα Πανεπιστήμια της πόλης και ο πόλεμος που δείχνει σε όλους τα κοφτερά του δόντια, είναι κάποια από τα πολλά κομμάτια ενός παζλ που αδημονούν να βρουν τη θέση τους στο τελικό σχέδιο.
Σειρά έχουν τα δυσάρεστα νέα που τροφοδοτεί το ραδιόφωνο, τα άσχημα οικονομικά του Αρσίμ που προσπαθεί να κρατήσει κρυφά, το όνειρό του να γίνει συγγραφέας που ζει προς το παρόν βαθιά μέσα του, η ανάγνωση ενός διηγήματος ξανά και ξανά αλλά και ένας πρόωρος τοκετός ενός μωρού που δεν γεννά στον πατέρα ιδιαίτερα συναισθήματα.
Το πρώτο μέρος του βιβλίου ετοιμάζεται να ρίξει αυλαία και οι τελευταίες πράξεις του αφορούν ιστορίες Θεού και Διαβόλου, αλλά και ένα γράμμα με τέσσερις λέξεις, μετέωρο να υποβόσκει και να σκορπά θλίψη και πόνο.
Το δεύτερο μέρος, λαμβάνει χώρα στο 2003, όπου οι ζωές των ηρώων έχουν μεταβληθεί. Ο Αρσίμ πλέον είναι πατέρας τριών παιδιών, έχει εγκαταλείψει τις σπουδές του αλλά και την Πρίστινα και νιώθει να φυτοζωεί μακριά από τον Μίλος που με κάθε ευκαιρία ψάχνει να βρει πληροφορίες του.
Η διγλωσσία που δυσκολεύει τη μάθηση, μια συνάντηση μεταξύ αγνώστων μέσα από ένα chat room, η επίσκεψη της αστυνομίας στον χώρο εργασίας του Αρσίμ, οι 13 μήνες φυλάκισης, η εργασία στη μπουγάδα, μια άκρως ανακουφιστική απέλαση και η επιστροφή στην Πρίστινα, αλλάζουν συνεχώς το σκηνικό του βιβλίου και επιστρέφουν τον ήρωά μας σε εδάφη που αγάπησε παράφορα.
Ο Αρσίμ αποκτά νέα ζωή με πολλές δυσκολίες, νέα δουλειά που τον ενεργοποιεί λίγο πριν πέσει στο τέλμα και σιγά – σιγά επανατοποθετείται σε μια καθημερινότητα που ακόμη δεν τον καλύπτει σε κανένα επίπεδο.
Η αγορά μιας μεταχειρισμένης τηλεόρασης, ένα ψυχιατρείο που στις κλίνες του φιλοξενεί έναν ασθενή υψίστης συναισθηματικής σημασίας για τον ήρωά μας, η εμφάνιση ενός ρεπόρτερ σε χώρο που δεν του επιτρέπεται αλλά και η πολυπόθητη συνάντηση μετά από χρόνια, φορτίζουν την ατμόσφαιρα και ανοίγουν νέους ορίζοντες στον αναγνώστη.
Η εξέλιξη της ιστορίας προβλέπεται δυσοίωνη μιας και η συγκατοίκηση που ακολουθεί είναι γεμάτη αγκάθια, πράγμα που οφείλω να ομολογήσω δεν περίμενα. Όμως δεν έχουν όλες οι ιστορίες αίσιο τέλος, όλες οι ανθρώπινες σχέσεις συναισθηματική κάλυψη.
Από τα βιβλία που διαβάζω, επιλέγω μια φράση που μου κίνησε το ενδιαφέρον για να την μοιραστώ μαζί σας. Από το βιβλίο του Παϊτίμ Στάτοβτσι, ένα σύντομο βιογραφικό του οποίου θα βρείτε στο τέλος του άρθρου, επέλεξα την παρακάτω:
…καμιά φορά αγάπη σημαίνει να είσαι με κάποιον, οποιονδήποτε, αρκεί να μην είσαι μόνος…
Ο Αρσίμ γίνεται κομμάτι ενός διαζυγίου χωρίς περιστροφές, αναζητά ή καλύτερα θα έλεγα πασχίζει για μια θέση ανάμεσα στους φοιτητές, επιβραβεύεται ηθικά για τη δημοσίευση ενός διηγήματός του και προχωρά απαλλαγμένος από βαρίδια προς την κατεύθυνση που εκείνος διαγράφει με βήματα μικρά, σταθερά και ελπιδοφόρα.
Αν τώρα αναρωτιέστε για τον Μίλος, η φράση ‘5 σεντς για να ζυγιστείτε’ είναι κάτι που τον χαρακτηρίζει και επ ουδενί δεν φανταζόμουν όταν ξεκίνησα το βιβλίο ότι θα φτάναμε σε μια τέτοια εξέλιξη.
Ο άνθρωπος, έρμαιο του αιμοδιψούς πολέμου, γίνεται θύμα χάνοντας τον εαυτό του και το εισιτήριο για τη ζωή, την ελπίδα, το αύριο. Όλοι οι ήρωες με κάποιον τρόπο είναι θύματα. Κάποιοι πασχίζουν να ορθοποδήσουν ενόσω άλλοι επιμένουν στο τέλμα και την αφάνεια. Δεν ξέρω αν κάποιος βγει κερδισμένος στο φως, το σίγουρο είναι ότι όλοι τους για καιρό θα γλύφουν τις άλλοτε κακοφορμισμένες πληγές τους με ευχή να πάψουν κάποτε να αιμορραγούν.
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα του βιβλίου.
Ο Παϊτίμ Στάτοβτσι γεννήθηκε στο Κοσσυφοπέδιο το 1990 και µετανάστευσε µε την οικογένειά του στη Φινλανδία σε ηλικία δύο ετών. Σπούδασε συγκριτική λογοτεχνία στο Πανεπιστήµιο του Ελσίνκι και σενάριο κινηµατογράφου και τηλεόρασης στο Πανεπιστήµιο Άαλτο.
Το πρώτο του βιβλίο, Η γάτα µου η Γιουγκοσλαβία (2014, Εκδ. Πατάκη, 2018), απέσπασε το λογοτεχνικό βραβείο Helsingin Sanomat για πρωτοεµφανιζόµενο συγγραφέα και µεταφράστηκε σε περισσότερες από 16 γλώσσες. Η αγγλική έκδοση του βιβλίου απέσπασε το 2017 το International Dublin Literary Award. Ακολούθησε το Tiranan sydan (2016), του οποίου η αγγλική µετάφραση, υπό τον τίτλο Crossing, ήταν στη βραχεία λίστα του US National Book Award το 2019. Το Μπόλλα (εκδ. Πατάκη, 2024) είναι το τρίτο του βιβλίο, πρωτοκυκλοφόρησε στη Φινλανδία το 2019 και τιµήθηκε µε το σηµαντικότερο βραβείο της χώρας, το Finlandia Prize.
Το 2018 ο Στάτοβτσι ανακηρύχθηκε Συγγραφέας της Χρονιάς του Ελσίνκι.
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.
Το οπισθόφυλλο του βιβλίου αναφέρει:
Απρίλιος, 1995. Ο εικοσιτετράχρονος, πρόσφατα παντρεμένος, Αρσίµ είναι φοιτητής στο Πανεπιστήμιο της Πρίστινα, στο Κοσσυφοπέδιο, και κρατά χαμηλούς τόνους προκειμένου να πάρει το πτυχίο του σε μιαν εποχή κι έναν τόπο βαθιά εχθρικό προς τους Αλβανούς. Μια μέρα γνωρίζει σ’ ένα καφέ τον Σέρβο Μίλος και η ζωή και των δύο αλλάζει δραματικά. Στις μέρες που ακολουθούν η γυναίκα του Αρσίµ τού ανακοινώνει την πρώτη της εγκυμοσύνη κι ο ίδιος ξεκινά μια κρυφή ζωή.
Μπόλλα είναι το όνομα ενός τέρατος της αλβανικής μυθολογίας µε μορφή ερπετού και γύρω από αυτό ο Στάτοβτσι στήνει αριστοτεχνικά ένα μυθιστόρημα ανελέητου πάθους, καταδικασμένου σε συντριβή.
«Το Μπόλλα είναι μια σκληρή απεικόνιση, που δε γλιστρά ούτε προς τον μηδενισμό ούτε προς την αποθέωση της βίας. Αντίθετα, διεκδικεί σθεναρά και αδιάκοπα οτιδήποτε θα μπορούσε να κάνει την πραγματικότητα να είναι αλλιώς». The Times
Περισσότερες πληροφορίες για το βιβλίο, θα βρείτε εδώ.
0 Σχόλια